Di truyền ung thư:

I. Ung thư là nhóm bệnh có rối loạn vật chất di truyền

- Trong trạng thái bình thường, sự phân chia, sinh trưởng và biệt hoá của tế bào được kiểm soát chặt chẽ.

- Khi có sự rối loạn trong kiểm soát chu kỳ tế bào, tế bào có thể phát triển thành ung thư

- Ung thư là một nhóm bệnh do sự bất thường trong biệt hóa và sự loạn sinh của tế bào.

Kiểm soát sinh trưởng và biệt hóa tế bào:

  • Các protein chủ chốt tham gia điều kiển chu kì tế bào: Cycling và CDK

    • Cycling D - CDK4: G1—> S

    • Cycling A - CDK2: S —> G2

    • Cycling B - CDK1: G2 —> M

II. Nguyên nhân phát sinh ung thư

- Nguyên nhân gây ung thư có thể do nhân tố di truyền và môi trường

- Các tác nhân gây đột biến ADN hoặc NST có thể dẫn đến ung thư

  • Tác nhân vật lý, hóa học, sinh vật học

- Ung thư có thể phát sinh do sự kết hợp của nhiều đột biến gen

- Đột biến tế bào mầm —> di truyền cho thế hệ sau

- Đột biến tế bào sinh dưỡng —> không di truyền cho thế hệ sau

-

III. Cơ chế phát sinh ung thư

- Có 3 loại gen liên quan đến ung thư: gen ức chế ung thư, oncogen và gen sửa chữa ADN

- Gen ức chế ung thư như Rb-1, p53 đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát chu kỳ tế bào

  • Rb-1(Retinoblastoma): NST số 13 (13q14): Kiểm soát chu kì tế bào giai đoạn G1-S

    • Rb-1 làm tế bào dừng trước khi pha S bắt đầu —> chết tế bào khi ADN bị tổn thương —> tiêu diệt tế bào ung thư.

  • Gen p53: NST17 (17p13): Kiểm soát chu kì tế bào giai đoạn G1

    • Điều hòa và kiểm tra sự phân chia của tế bào, giữ gìn sự toàn vẹn của bộ gen tế bào.

    • Khi ADN bị tổn thương p53 làm ngừng phân chia ở giai đoạn G1 —> tránh tế bào chuyển thành ác tính.

    • p53 làm tăng tính nhạy cảm với điều trị xạ trị liệu và có thể với hóa trị liệu.

    • Đột biến p53 thấy nhiều trong ung thư vú, ung thư phổi.

  • Oncogen là các gen đột biến từ proto-oncogen, gây tăng sinh tế bào bất thường

    • V - oncogen: không có intron

    • C - oncogen: có exon và intron

- Đột biến gen sửa chữa ADN cũng có thể dẫn đến ung thư

IV. Các loại đột biến liên quan đến ung thư

- Một số đột biến nhiễm sắc thể và gen cụ thể liên quan đến các bệnh ung thư như u võng mạc, polyp đại tràng gia đình

- Ung thư có thể do sự tương tác giữa yếu tố di truyền và môi trường

robot