NATW: Magnetische verschijnselen

Een permanente magneet is een voorwerp dat uit zichzelf magnetische krachtwerking heeft. Die is er altijd en er zijn geen voorwaarden aan verbonden.

Enkele voorbeelden: staafmagneten, hoefijzermagneten..

Elke magneet heeft een magnetische noord- en zuidpool. Gelijke polen stoten elkaar af en verschillende polen trekken elkaar aan.

Krachten die op een afstand werken, werken vanuit een magnetisch veld (= noord- en zuidpool samen), dat in de ruimte rond elke magneet bestaat.

U-magneet:

De veldlijnen gaan telkens van de noord- naar de zuidpool. Hoe meer veldlijnen er zijn bij een magneet, hoe sterker het magnetisch veld is.

Ferromagnetische materialen:

Enkele voorbeelden hiervan zijn ijzer en nikkel. Dit zijn materialen die worden aangetrokken door magneten als ze erbij in de buurt komen.

Aardmagnetisme:

De magnetische noord- en zuidpool veranderen telkens van plaats, nu bevindt de magnetische noordpool zich bv. op de geografische zuidpool en viceversa. Dit beschermt ons tegen schadelijke UV-stralen en helpt vogels zich te oriënteren.

Het aardmagnetisch veld ontstaat in de aarde, door een mengsel van ijzer + nikkel dat beweegt, dit gedraagt zich als een staafmagneet.

Magnetisch veld in een spoel:

Tweede rechterhandregel:

• Wijsvinger = stroom

• Middelvinger = veldlijnen

• Duim = kracht

Kijk eerst naar de veldlijnen en plaats je middelvinger in dezelfde richting (links, rechts, boven, onder?), vervolgens kijk je naar hoe de stroom loopt (in je blad? boven? onder) en tenslotte geeft je duim de kracht aan.

Toepassingen van een magnetisch veld in een spoel (= elektromagneet):

• MRI-scanner

• Luidsspreker

• Magneten in een afvalpark

• Relais

Lorentzkracht (Fl in Newton)

De Lorentzkracht staat loodrechts op de richting van de stroom en de veldlijnen.

De Lorentzkracht is de kracht van een magnetisch veld op een bewegende lading.

Belangrijke tekens: X = in je blad/bord, O = uit je blad/bord.

Elektrische motor (Fl)

Een elektrische motor zet elektrische energie om → mechanische energie, draaibeweging.

Elektromagnetische inductie:

Een veranderend magnetisch veld kan een elektrisch veld in een spoel opwekken.

• I = inductiestroom.

• U = inductiespanning.

• Generator: zet mechanische energie → elektrische energie dmv inductiespanning.

Magnetische influentie:

Dit gebeurt als een niet-magnetisch voorwerp tijdelijk magnetische eigenschappen verkrijgt als het in aanraking komt met een magnetisch voorwerp.

Magnetische veldlijn:

Een magnetische veldlijn is een (denkbeeldige) lijn die laat zien hoe het magnetisch veld loopt.

Waar er veel magnetische veldlijnen dicht bij elkaar staan is het magnetisch het sterkst, dit is vaak net bij de polen.

Elektromagnetisme:

Dit gebeurt als elektrische stroom een magnetisch veld produceert. In tegenstelling tot permanente magneten stoppen de magnetische eigenschappen van zodra de stroom uitgezet wordt. Soms worden er ook ferromagnetische materialen aan toegevoegd om de kracht sterker te maken.