Rozdział 10 - przekład jako element polisystemu kulturowego

TRANSLATION STUDIES (descriptive translation studies) → nauka deskryptywna, empiryczna, interdyscyplinarna, ukierunkowana na cel

jej cel: opisać zjawiska jednostkowe (doświadczenie) i ustalić zasady ogólne, przy pomocy których można je wyjaśniać i przewidzieć

3 kierunki badań: 

1. produkt (tłumaczenie jednostkowe, serie tłumaczeniowe)

2. korpusy tłumaczeniowe 

3. socjologia tłumaczeniowa 

3 etapy DTS: 

1. usytuować tekst w systemie k2 (akceptabilność)

2. porównać t1 i t2 z pkt widzenia przesunięć (adekwatność)

3. sformułować uogólnienia w postaci norm tłumaczeniowych

NORMA - wyraz ogólnie przyjętych przez jakieś społeczeństwo wartości lub idei na temat tego, co jest dobre a co złe, adekwatne lub nieadekwatne i stosowanie ich jako instrukcji postępowania/realizacji właściwych w konkretnych sytuacjach

→ zasadniczy postulat translatoryki jako nauki empirycznej

Normy w przekładzie: 

1. wstępne: 

• polityka przekładowa

• kierunek przekładu 

2. początkowe, inicjalne: 

• przekład adekwatny

• przekład akceptowalny 

3. normy operacyjne:

• matrycy 

• tekstowo - lingwistyczne 

Prawa tłumaczenia / uniwersalia tłumaczeniowe

PRAWO ROSNĄCEJ STANDARYZACJI - w przekładzie relacje tekstowe w t1 mogą być modyfikowane, dopasowane, nawet ignorowane ze względu na panujące normy i konwencje w j2 i k2 (słaba/mocna  pozycja przekładu w systemie docelowym). Tłumaczenia są zwykle mniej zróżnicowane językowo niż teksty wyjściowe, mniej niejednoznaczne,  bardziej spójne i łatwiejsze w odbiorze

PRAWO INTERFERENCJI - w przekładzie tolerancja wobec rozmaitych niedostatków (czynniki socjokulturowe, prestiż literatury oryginalnej w k2)

DTS - opisowe studia nad przekładem - odejście od analizy lingwistycznej, zorientowanie na historyczność człowieka/przekładu/jego recepcji, przekładem rządzą normy i prawa

PRAWO INTERFERENCJI - w przekładzie tolerancja wobec rozmaitych niedostatków (czynniki socjokulturowe, prestiż literatury oryginalnej w k2)

Normy - Andrew Chesterman:

1. normy oczekiwań (normy produktu)

2. normy zawodowe: odpowiedzialności, komunikacji i relacji 

Typy reguł korespondencji: 

1. homologon: niem. diplomiert – pol. dyplomowany

2. analogon: niem. TÜV – pol. kontrola techniczna pojazdu

3. semantologon: niem. Staatsexamen – pol. egzamin państwowy