Het_I_Change_Model

Inleiding

In de huisartsenpraktijk en klinische setting is er steeds meer aandacht voor het bevorderen van een gezonde leefstijl en het trouw gebruiken van medicatie bij patiënten met chronische aandoeningen, zoals diabetes, hypertensie en hart- en vaatziekten. De integratie van e-health interventies biedt nieuwe perspectieven in de zorg, aangezien deze methoden zijn bewezen effectief in het verbeteren van gezondheidsuitkomsten en kostenbesparingen. E-health vormt een waardevolle aanvulling op traditionele face-to-face counseling, vooral in een tijd waarin digitale technologieën steeds meer worden omarmd.

E-health en Leefstijladvisering

E-health kan worden gedefinieerd als het gebruik van nieuwe informatie- en communicatietechnologieën, met name via internet, om gezondheid en gezondheidszorg te ondersteunen, verbeteren en bevorderen. E-health interventies zijn vaak gebaseerd op theoretische gedragsmodellen die de basis vormen voor hun ontwikkeling. De effectiviteit van deze interventies hangt sterk af van de kwaliteit van de interventie zelf en de bewezen effectiviteit van het gedragstheoretische model dat wordt toegepast, zowel in het beïnvloeden van leefstylgedrag als in medicatietrouwhouding.

Persoonlijke gezondheidsadviezen worden regelmatig gegeven door POH’s (praktijkondersteuners), die in ongeveer 90% van de huisartsenpraktijken aanwezig zijn. Deze zorgverleners spelen een cruciale rol in het ondersteunen van patiënten bij het aanbrengen van duurzame veranderingen in hun leefstijl.

Theoretische Modellen

Vele communicatiemodellen zijn gebaseerd op sociaal-cognitieve theorieën. Deze theorieën veronderstellen dat gedrag wordt beïnvloed door een combinatie van cognitieve factoren, zoals kennis, risicopercepties, attituden, sociale normen en eigen effectiviteit. Enkele bekende modellen die in de praktijk worden toegepast zijn:

• Theory of Planned Behavior: Dit model richt zich op de motivatie van individuen en hun intenties om bepaald gedrag te vertonen, maar heeft minder focus op het daadwerkelijk uitvoeren van acties.

• Health Belief Model: Dit model benadrukt vooral het belang van risicopercepties en de verwachtingen van consequenties van gedrag in de besluitvorming van een individu.

• Integrated-Change Model (I-Change Model): Dit model combineert diverse modellen en fases in het gedragsveranderingsproces, wat bijdraagt aan een meer holistische benadering van leefstijlverandering.

Het I-Change Model

Fasen in Gedragsverandering

1. Premotivationele Fase (Bewustzijn): Hierin wordt de persoon zich bewust van het probleem dat zich aandient, bijvoorbeeld diabetes, en het belang van het aannemen van gezond gedrag. Cognizance omvat inzicht in eigen gedrag en de gevolgen hiervan voor hun gezondheid.

2. Motivatiefase: In deze fase is het van cruciaal belang dat de patiënt gemotiveerd wordt. Dit kan bevorderd worden door:

   • De attitude ten aanzien van het gewenste gedrag.

   • De sociale steun die de persoon ontvangt van familie en vrienden.

   • De eigen effectiviteit, ofwel het geloof in het vermogen om het gedrag daadwerkelijk te veranderen.

3. Postmotivationele Fase: Dit is de fase waarin de focus ligt op het opstellen van praktische actieplannen en copingstrategieën. Denk hierbij aan formuleringen zoals: "Als situatie X zich voordoet, dan ga ik Y doen."

E-health Toepassingen

E-health toepassingen die zijn ontwikkeld op basis van het I-Change Model maken gebruik van computer tailoring, een methode waarbij gepersonaliseerde adviezen worden gegeven die zijn afgestemd op de specifieke behoeften en gedragingen van de patiënt. Deze toepassingen zijn zorgvuldig gestructureerd en helpen patiënten niet alleen bij het ontwikkelen van actieplannen, maar ook bij het creëren van copingstrategieën voor gedragsverandering en het volhouden van deze veranderingen op lange termijn.

Wetenschappelijk Bewijs

Verschillende onderzoeken hebben de effectiviteit van e-health interventies aangetoond:

• Een online stoppen-met-rokenprogramma heeft aangetoond dat 8,5% van de deelnemers effectief stopte met roken, vergeleken met slechts 3,4% in de controlegroep.

• E-health interventies zijn gebleken meer kosteneffectief te zijn dan traditionele behandelmethoden, wat ze tot een aantrekkelijke optie maakt voor zorgverleners en patiënten.

• E-health programma's zoals 'Mijn Diabetes Profiel' hebben positieve effecten ervaren op therapietrouw en de gezondheidsstatus van patiënten, door hen in staat te stellen meer inzicht in hun ziekte te krijgen en betere zelfmanagementvaardigheden te ontwikkelen.

Conclusie

E-health interventies kunnen een significante bijdrage leveren aan het verbeteren van de gezondheid van chronische patiënten, mits zij zijn gebaseerd op goed onderbouwde gedragsmodellen, zoals het I-Change Model. Voor een succesvolle implementatie zijn kwaliteit van de interventies en ondersteuning van zorgverleners cruciaal, om zo de gewenste gezondheidsuitkomsten te bereiken en het leven van patiënten met chronische aandoeningen te verbeteren.