Untitled Flashcards Set

### Władysław Reymont „Chłopi” – struktura notatki

---

#### I. Informacje wstępne  

1. Rodzaj literacki: epika  

2. Gatunek: powieść realistyczna z elementami naturalizmu i impresjonizmu  

3. Czas powstania:  

   - Publikacja w odcinkach (1902–1908)  

   - Wydanie pełne (4 tomy): 1925  

4. Nagroda Nobla: 1924 za „wybitny epos narodowy”  

5. Miejsce akcji: Lipce i okolice (m.in. Tymowo)  

6. Czas akcji:  

   - Koniec XIX wieku (czasy współczesne autorowi),  

   - 3 płaszczyzny: rok liturgiczny (czas cykliczny), czas zycia bohaterow (czas linearny), rytm przyrody 

---

#### II. Bohaterowie  

- Maciej Boryna – najbogatszy gospodarz, patriarcha rodziny.  

- Jagna Pacześ – młoda, piękna żona Boryny, femme fatale.  

- Antek i Hanka – syn Boryny i jego żona, konflikt o ziemię.  

- Dominikowa – matka Jagny, średnio zamożna.  

- Biedota: Bylica (ojciec Jagny), Agata, Jagustynka (żebracy).  

---

#### III. Hierarchia społeczna wsi  

1. Najbogatsi:  

   - Maciej Boryna, Wójt, Młynarz.  

2. Średnio zamożni:  

   - Dominikowa, Kowal.  

3. Biedota:  

   - Antek, Bylica.  

4. Żebracy:  

   - Agata, Jagustynka.  

Wycug: Dożywotnie utrzymanie rodziców przez dzieci w zamian za przekazanie majątku.

---

#### IV. Kreacja Jagny  

1. Postrzeganie przez społeczność:  

   - Zazdrość o urodę, plotki o niemoralności, zarzuty o wykorzystywanie braci.  

2. Femme fatale:  

   - Niszczy mężczyzn (Boryna, Antek), kieruje się instynktem.  

3. Charakterystyka:  

   - 19 lat, jasne włosy, niebieskie oczy, artystyczna dusza, wrażliwość na piękno.  

   - Bezwolna, żyje w świecie marzeń, obojętna na bogactwo.  

---

#### V. Konflikty rodzinne i społeczne  

1. Kłótnia Antka z Boryną:  

   - Spór o ziemię („natura vs kultura” – walka o władzę i dziedzictwo).  

   - Argumenty:  

     - Boryna: „Ziemia jest moja”, władza patriarchalna.  

     - Antek: „Ziemia należy do ojca  i do dzieci”, zarzuty wobec Jagny.  

     - Hanka: „Pracowaliśmy jak parobki”, odwołanie do Boga.  

2. Struktura patriarchalna:  

   - Dominacja ojca, zależność ekonomiczna dzieci.  

---

#### VI. Religijność i obrzędy  

1. Dzień Zaduszny:  

   - Wspólna wizyta na cmentarzu, dary dla księdza i żebraków.  

   - Emocje: żal, tęsknota, lęk.  

   - Kuba – rozrzuca chleb na grobach (nawiązanie do pogańskich „dziadów”).  

2. Dekalog w praktyce:  

   - Niedziela: msza, odświętne stroje, zakaz pracy.  

   - Kuba w kościele:  

     - Modli się przed ołtarzem (hierarchia społeczna nawet w modlitwie),  

     - Doznaje uniesienia religijnego.  

---

#### VII. Język i styl  

1. Środki artystyczne:  

   - Synestezja, personifikacja, epitety, onomatopeje.  

   - Kolorystyka impresjonistyczna (np. opisy przyrody).  

2. Stylizacja językowa:  

   - Gwara: „lakudra”, „wywtoka”, „juśa”.  

   - Wulgaryzmy: „włók”, „świnia”.  

   - Ekspresywizmy: „wykrzykiwać”, „wściekłość”.  

3. Prądy literackie:  

   - Realizm: szczegółowe opisy życia wsi.  

   - Naturalizm: brutalne sceny (np. kłótnie).  

   - Impresjonizm: subiektywne opisy zmysłowe (np. zachód słońca).  

---

#### VIII. Kluczowe sceny  

1. Zaduszki:  

   - Symbolika wspólnoty i pamięci, kontrast między żywymi a zmarłymi.  

2. Modlitwa Kuby:  

   - Konflikt hierarchii społecznej (parobek przed ołtarzem) vs duchowa czystość.  

---

#### IX. Motywy  

1. Cykl przyrody:  

   - Pory roku jako metafora ludzkiego życia (np. śmierć Boryny jesienią).  

2. Ziemia:  

   - Symbol władzy, tożsamości, źródło konfliktów.  

3. Samotność:  

   - Jagna wykluczona przez gromadę, Agata-żebraczka.