Bevruchting

• Vruchtbare periode bij de vrouw:

  • Eisprong: 14e dag van menstruatie.

  • Overleving:

    • Zaadcellen overleven tot 5 dagen.

    • Eicel overleeft tot 24 uur.

    • Vruchtbare periode: ongeveer 1 week per cyclus..

• Hindernissen voor zaadcellen:

  • Misvormde zaadcellen

  • Zuur milieu van de vagina

  • Slijmprop in de baarmoederhals (vloeibaarder rond ovulatie)

  • Immuunsysteem van de vrouw

  • 50% kans op eileider met eicel

  • Zwemmen tegen de stroom van trilharen;

    => 100 bereiken de oöcyt!

Bevruchtingsproces

• Pellucidevies:

  • Versmelting van oocyt en spermatozoïde door de corona radiata.

  • Binnendringen van de zaadcel door de corona radiata en het pellucideviies.

  • Corticale reactie en vorming van het bevruchtingsmembraan.

Fasen van Bevruchting

1. Binnendringen zaadcel

2. /

3. Afwerking meiose II door secundaire oöcyt

4. Oötide (n+n)

5. Amfimixie en vorming zygote (2n), einde bevruchting en begin zwangerschap

6. Eerste mitose van zygote

7. Tweecellig stadium.

   

Ontwikkeling van een Baby

• Embryonale ontwikkeling (week 1-8):

  • Mitosedelingen en celdifferentiatie voor aanleg weefsels en organen

  • Vorming van de foetus.

• Foetale periode (week 9 tot geboorte):

  • Afwerking van weefsels en organen.

  • Snelle groei:

    • Lengtegroei: maand 3, 4 en 5.

    • Toename in massa: maand 8 en 9.

• Duur zwangerschap: gerekend vanaf 1e dag laatste menstruatie, inclusief 40 weken zwangerschap (268 dagen).

Embryonale Fase (Week 1-8)

Transport van het Embryo

• Van eileider naar baarmoeder (dag 1-4):

  • Peristaltiek van eileider

    = Trilhaarbeweging van epitheel

  • Slijmproductie door slijmbekercellen.

Vorming van de Morula (Dag 1-4)

• Eerste mitose binnen 24 uur na bevruchting

• Mitotische delingen zonder cytoplasma toename; klievingsdelingen => blastomeren (2-4-8-16-32).

• 16- tot 32-cellig stadium = morula met totipotente cellen (= kan alles worden).

Vorming van de Blastocyst (Dag 4-5)

• Celdifferentiatie:

  • Binnenste laag (embryoblast/kiemknop): ontwikkeling van de baby

  • Buitenste laag (trofoblast): voeding en innesteling (planceta ontwikkeling).

• Vorming blastocystholte:

  • trofoblasten pompen Na+ in intercullaire ruimte

  • opname water door osmose

  • samensmelting van intercullaire ruimte

Nidatie of Innesteling (Dag 5 - Week 2)

• Vrijkomen van blastocyst uit bevruchtingsmembraan.

• Contact tussen blastocyst en baarmoederslijmvlies

  • Blastocyst geeft stoffen aan endometrium => receptoren

• Trofoblasten zijn verantwoordelijk voor het afsluiten van de blastocyst en het ontwikkeling van de placenta.

  • Cytotrofoblast (binnenkant)

    • vorming van de placenta

  • Syntiotrofoblast (buitenkant)

    • humaan chorion gonadotrofine (hCG) => instandhouding van geel lichaam

    • beschermende laag

Vorming van de Kiemschijf (Week 2-4)

Week 2: Tweebladige kiemschijf

• Differentiate van embryoblastecellen => tweebladige kiemschijf

  • epiblast: hoge cilindriche cellen

  • hypoblast: lage kubische cellen

• Amnionholte

  • tussen epiblast en cytotrofoblast

  • epiblastcellen = amnionvlies

• Blastocystholte

  • hypoblastcellen = dooiervlies

• Chrorion:

  • Extra-embryonaal mesoderm = tussen trofoblast en dooiervlies

  • Trofoblast

  • Groeien van chorionvlokken

    • bloedvaten in baarmoederslijmvlies

    • uitwisseling voedingstoffen / afvastoffen en O2 / CO2

    • ontwikkeling van embryonaal deel van placenta (bloedvaten)

Week 3: Gastrulatie

• Vorming van driebladige kiemschijf

• Blastocyst wordt gastrula

• Endoderm, mesoderm en ectoderm

Week 4: Vouwing

• Vouwing van driebladige kiemschijf

• 3-dimensionale langwerpige buisdie zich ontwikkelt tot het zenuwstelsel en de organen van het lichaam.

Organogenese (Week 4-8)

• Ontwikkeling van driebladige kiemschijf

• Vorming specifieke weefsels / organen

• Differentiele genexpressi in kiembladen => celdifferentiatie

• Chorienvlokken => Placenta

Functies van de Placenta

• Vorming van de placenta en navelstreng

  • Eerste weken krijgt embryo voeding van baarmoederslijmvlies

  • Foetaal deel:

    • Chorionvlokken met haarvaten

    • Aansluiting op 2 navelstrengslagaders (afvoer) en 1 navelstrengader (aanvoer)

  • Moederlijk deel:

    • baarmoederslijmvlies en bloedruimten

    • Aansluiting op baarmoederslagader (aanvoer) en baarmoederrader (afvoer)

  • Plancentabarrière:

    • Scheiding van foetaal en maternaal bloed

    • Uitwisseling door diffusie + actief transport

• Uitwisseling van stoffen:

  • Van kind naar moeder: afvalstoffen, koolstofdioxide.

  • Van moeder naar kind: voedingsstoffen, zuurstof, antistoffen, schadelijke stoffen en ziekteverwekkers.

• Hormoonproductie: oestrogeen en progesteron.

  • onderhoeden baarmoederslijmvlies

  • stimuleren melkproductie in borstklieren

Rh-Factor en Bloedgroepen

• Rh- en Rh+: gevolgen voor zwangerschap en anti-D toediening bij Rh- moeders bij geboorte van een Rh+ baby.

• Universale donor (O) en ontvanger (AB).

Foetale Fase (Week 9 - Geboorte)

• Week 9-geboorte: meeste organen zijn aangelegd

• Week 13: geslachtsbepaling

• Week 22: levensvatbaar

• Week 30-38: Indalen van de foetus

  • hoofdligging

  • baarmoederhals = breder en weker

Bevalling

• Fases: ontsluiting, uitdrijving, nageboorte.

• Ontsluiting:

  • Zenuwimpulsen/Prikkels:

    • Voorweeën = zwak en oregelmatig

    • Weeën = regelmatig en frequent (leiden tot uitrekking en slijmprop loskomen. Vruchtvliezen breken)

  • Hormoonregulatie van de oestrogeen en prostaglandines:

    • productie van progesteron daalt

    • productie van oestrogeen verhoogt (stress)

    • productie prostaglandines verhoogt

      • contractie van baarmoederspieren + soepelheid

      • hogere gevoeligheid van oxytocine (verbeterde samentrekking = betere bevaling)

  • Hormoonregulatie van oxytocine:

    • Uitrekking van de baarmoederhals (zenuwimpuls naar hypothalamus)

    • Productie van Oxytocine in hypothalamus (afgitte in bloed)

    • Samentrekking baarmoederspier + verhoogde afgifte van prostaglandines (pijnstillend)

• Uitdrijvingsfase:

  • druk op endeldarm => zenuwimpuls => persdrang => contracties => baby wordt uit geperst

  • Vruchtwater uit de longen van baby geperst

  • Spildraai

  • Navelstreng doorgeknipt

  • Baby begint zelfstandig te ademen.

  • Aanpassing bij baby:

    • schedelbeenderen zijn nog niet volledig vergroeid, wat zorgt voor een grotere flexibiliteit tijdens de geboorte. Later zal de baby ontwikkelen tot een normaal schedel

    • smalle schouders

  • Aanpassing bij de moeder:

    • Breed bekken (elastisch kraakbeen)

    • Rekbare vagina

  • Keizersnede als alternatief bij complicaties.

• Nageboorte

  • naweeën

  • Loslating en uitdrijving van placenta

  • Inspectie van de placenta

Lactatie

• Productie van moedermelk = melksecretie (door prolactine)

• Geven van melk (zuigen) = melkejectie (door oxytocine)

Borst

• Vetweefsel (grootte)

• Bindweefsel (stevigheid)

• Bloedvaten (grondstoffen)

• Klierweefsel (melk)

  • Ontwikkeld uit embryologische zweetklieren

  • 20-tal kliertrossen met elk eigen melkgang

  • Melkgangen monden afzonderlijk uit aan de tepel met een reservoir

  • Gladde spiercellen

Hormonale Regeling van de Lactatie

• Hypofysehormoon prolactine noodzakelijk = onderdrukt door PIF (hypothalamus)

• Hoge concentraties van oestrogeen aan het einde van de zwangerschap remmen de PIF-productie => veel prolactine maar niet werkzaam

• Na bevaling = daling van oestrogeen en progesteron

  • Prolactine wordt actief => melkproductie komt op gang

Instandhouding door het Zogen

• Mechanische prikkeling (zuigen)

• Zuigen stimuleert zenuwimpuls via tepelreceptoren naar hypothalamus

  • onderdrukking PIF-productie => secretie (=productie) van prolactine door hypofyse => melkproductie voor volgende zoogbeurt

  • Secretie van oxytocine door hypofyse => contractie spiercellen rond melkgangen => melkejectie

Samenstelling Moedermelk

• Colostrum (eerste paar dagen na de bevalling)

  • Geelachtig vocht

  • Rijk aan proteïnen en antistoffen

  • Licht verteerbaar

• Rijpe moedermelk

  • Lager eiwitgehalte

  • Hogere gehaltes aan lipiden en sachariden

Voordelen van Moedermelk

• Voor het Kind

  • Antistoffen

  • Ontwikkelen kaak- en tongspieren

  • Licht verteerbaar, lager risico op maag- en darmklachten

  • Hygiënische voeding

  • Contact

• Voor de Moeder

  • Altijd beschikbaar en op de juiste temperatuur

  • Herstel van de baarmoeder door oxytocine (contracties geven sneller vorm terug en verlagen kans op bloedingen)

Tweelingen

• Twee-eiige: niet-identike eigen, ontstaan uit twee afzonderlijke eicellen die door twee verschillende zaadcellen worden bevrucht.

• Eeneiige tweeling; genetisch identiek , ontstaan uit één eicel die zich splitst na bevruchting, en delen dezelfde placenta maar hebben vaak aparte vruchtvhuizen.

Prenatale Screening / Diagnostiek

• Opvolging van de ontwikkeling

• Niet-Invasief:

  • Echografie

    => hartslag, groei, ontwikkeling, ligging

    => nekplooimeting (Downsyndroom)

  • Bloedonderzoek

    => risicofactoren

    => bloedgroep/ immuniteit

  • NIP-test

    => chromosoomafwijkingen

• Invasief:

  • Vruchtwaterpunctie = staal van amnionvocht (lange wachttijd)

    => chromosoomafwijkingen, stofwisselingsziekten, DNA-afwijkingen

  • Vlokkentest = staal foetaal deel van placenta (sneller)

    =>chromosoomafwijkingen, stofwisselingsziekten, DNA-afwijkingen

    => meer vals positief

  • Navelstrengpunctie = bloedstaal uit drie bloedvaten

    => hoger kans op miskraam