HOOFDSTUK 12.docx

HOOFDSTUK 12: HET URINEWEGSTELSEL

12.1 URINEWEGSTELSEL REGELT LICHAAMSVOCHT

• Excretie: processen die afvalstoffen en overtollige materialen uit het lichaam verwijderen

• -  Spijsverteringsstelsel: scheidt voedselresten en door de lever

geproduceerde afvalstoffen uit

• -  Ademhalingsstelsel (longen): scheidt kooldioxide uit
• -  Inwendig systeem (huid): scheidt water en zout uit
• -  Urinewegstelsel (nieren): scheidt stikstofhoudende afvalstoffen,

overtollige vaste stoffen en water uit

REGELEN DE NIEREN HET WATERPEIL

DE NIEREN REGELEN STIKSTOFHOUDENDE AFVALSTOFFEN EN ANDERE OPGELOSTE STOFFEN

• Eiwitstofwisseling produceert stikstofhoudende afvalstoffen
• Aanvankelijk wordt NH3 (ammoniak) geproduceerd bij de afbraak van aminozuren.
• De lever ontgift NH3 en produceert ureum.
• Ureum wordt van de lever naar de nieren getransporteerd voor verwijdering
• Andere vaste stoffen gereguleerd door de nieren

- Natrium, chloride, kalium, calcium, waterstofionen, creatinine

12.2 ORGANEN VAN HET URINEWEGSTELSEL

• Het urinewegstelsel bestaat uit de nieren, urineleiders, urineblaas en urinebuis.
• De primaire organen zijn de nieren; de andere drie organen bewaren en transporteren slechts de door de

nieren geproduceerde urine.

• De nieren zijn verantwoordelijk voor de uitscheiding van metabolische afvalstoffen (vooral ureum), behoud

van de water- en zoutbalans, en controle van de productie van rode bloedcellen.

• Bovendien dragen ze bij aan de activering van vitamine D en aan de regeling van het zuur-base evenwicht

en de bloeddruk.

• De nieren liggen aan weerszijden van de wervelkolom kolom, vlakbij de achterste lichaamswand.
• Elke nier is een donker roodbruin orgaan ongeveer zo groot als een vuist en gevormd als een nierboon. Een

nierslagader en een nierader verbinden elke nier met de aorta en de inferieure vena cava.

• uit binnenste piramidevormige zones van dicht weefseldie de medulla vormen en een buitenste zone is de

cortex.

• In het midden van de nier bevindt zich een holle ruimte, het nierbekken. Hier verzamelt de urine zich

100

Gedownload door: emmavandoninck83 | emmavandoninck@gmail.com Wil jij €76 per

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

• Bij nadere beschouwing van een doorsnede van de niercortex en het merg blijkt dat deze lange, dunne buisvormige structuren bevat= nefronen
• De nefronen hebben een gemeenschappelijke sectie die de verzamelbuis wordt genoemd

12.3 DE INTERNE STRUCTUUR VAN EEN NIER

• Elke nier bevat ongeveer een miljoen kleine functionele eenheden = nefronen
• Een individueel nefron bestaat uit een dunne, holle buis van epitheelcellen = tubulus, plus de bloedvaten die de tubulus voeden.
• Functie van het nefron is het produceren van urine. De nefronen halen echter niet alleen afvalmoleculen uit het bloed en scheiden ze uit. In plaats daarvan, verwijderen ze elke dag ongeveer 180 liter vocht uit het bloed en sturen dan bijna allemaal terug naar het bloed, waarbij slechts een kleine hoeveelheid vocht achter in de tubulus om uit te scheiden als urine.
• toont het buisvormige deel van een nefron →

- nefron begint met een kopje weefsel dat lijkt op een leeggelopen

bal met één ingedrukte kant= glomerulaire kapsel ( of kapsel van bowan)

Gedownload door: emmavandoninck83 | emmavandoninck@gmail.com

101

Wil jij €76 per

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

maand verdienen?

cava inferior leidt.

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

• -  Het glomerulaire kapsel omringt en omsluit een netwerk van haarvaten= de glomerulus, die deel uitmaakt van de bloedtoevoer van het nefron.
• -  De vorming van urine begint wanneer plasma vloeistof uit de haarvaten van de glomerulus wordt gefilterd en in de ruimte tussen de twee lagen van het glomerulaire kapsel.
• -  Vanuit het glomerulaire kapsel gaat de tubulus verder als een lange, dunne buis met vier verschillende gebieden: proximale tubulus, de lus van Henle, de distale tubulus en de opvangbuis.

SPECIALE BLOEDVATEN VOEDEN DE TUBULUS

• De nierslagader die een nier voedt, vertakt om de miljoen nefronen te bedienen.
• Uiteindelijk wordt elk nefron geleverd door een enkele arteriole= de afferente arteriole
• Dit komt een glomerulair kapsel binnen en verdeelt zich dan vele malen om het netwerk van haarvaten te

vormen.

• Glomerulus: worden plasmavocht en vaste stoffen gefilterd uit het bloed in de capsulaire ruimte.
• De glomerulaire capillairen komen weer bij elkaar om de efferente arteriole
• gefilterd bloed van de glomerulus afvoert.
• De efferente arteriole splitst zich weer in een ander capillair netwerk dat de proximale en distale tubuli in

de cortex omringt= de peritubulaire capillairen

• De peritubulaire capillairen verwijderen water, ionen, en voedingsstoffen, die worden gereabsorbeerd

door de proximale en distale tubuli.

• De efferente arteriolen van enkele nefronen dalen af in de medulla en verdelen zich in lange, dunne

haarvaten= de vasa recta ( de lus van Henle en de verzamelbuis. )

• Uiteindelijk stroomt het gefilterde bloed in steeds grotere aders die de enkele nierader die naar de vena

102

Gedownload door: emmavandoninck83 | emmavandoninck@gmail.com Wil jij €76 per

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

12.4 VORMING VAN URINE: FILTRATIE, REABSORPTIE EN SECRETIE

1. 1)  Glomerulaire filtratie: De beweging van een eiwitvrije oplossing van vloeistof en vaste stoffen uit de glomerulus naar de ruimte binnen het glomerulaire kapsel.
2. 2)  Tubulaire reabsorptie: De terugkeer van de meeste vloeistof en opgeloste stoffen gaat naar de peritubulaire capillairen of vasa recta.
3. 3)  Tubulaire secretie: De toevoeging van bepaalde vaste stoffen uit de peritubulaire capillairen of vasa recta in de tubulus.

GLOMERULAIRE FILTRATIE FILTERT VLOEISTOF UIT HAARVATEN

• Urinevorming begint met glomerulaire filtratie
• De filtratiebarrière bestaat uit twee celtypen
  • -  Gemodificeerde buisvormige epitheelcellen= podocyten, die het buitenoppervlak van de haarvaten bedekken en omgeven
  • -  Capillaire -cellen zelf
• Vloeistof gaat eerst eerst door poriën in de capillaire cellen en vervolgens door kleine spleten tussen de

cytoplasmatische uitsteeksels van de podocyten om de glomerulaire ruimte binnen te gaan.

• De podocyten en de glomerulaire capillaire cellen zijn zeer gespecialiseerd in het filteren van een groot

volume vloeistof. Ze zijn ook selectief

• Ze zijn minder permeabel dan andere haarvaten voor grote eiwitten en hele cellen= glomerulaire filtraat

103

Gedownload door: emmavandoninck83 | emmavandoninck@gmail.com Wil jij €76 per

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

TUBULAIRE REABSORPTIE BRENGT GEFILTERD WATER EN OPGELOSTE STOFFEN TERUG NAAR HET BLOED

• Tweede stap=Tubulaire reabsorptie, brengt gefilterd water en opgeloste stoffen uit de tubulus terug in het bloed van de peritubulaire capillairen of vasa recta.
• Terwijl het filtraat door de tubulus stroomt door de tubulus, worden belangrijke voedingsstoffen bijna volledig gereabsorbeerd - alle gefilterde glucose, aminozuren en bicarbonaat, en meer dan 99% van het water en natrium.
• Ongeveer 50% van het ureum wordt ook gereabsorbeerd.
• Het eindproduct-urine bevat net genoeg water en natrium om de dagelijkse van alle andere bronnen, het

equivalent van alle ureum dat op één dag wordt geproduceerd, en sporen van andere ionen en

afvalstoffen.

• De meeste tubulaire reabsorptie vindt plaats in de proximale tubulus,
• Om te worden gereabsorbeerd, moeten stoffen door de laag epitheelcellen van de proximale tubuli om de

bloed capillairen te bereiken.

• Proximale tubulaire cellen hebben een "borstelrand" van microvilli die de oppervlakte vergroot.

104

Gedownload door: emmavandoninck83 | emmavandoninck@gmail.com Wil jij €76 per

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

• Een gekoppelde reeks gebeurtenissen, allemaal afhankelijk van slechts één actieve

1. 1)  Het actieve transport van natrium uit de proximale

tubulaire cel aan de capillaire zijde.

1. 2)  Van daaruit diffunderen de natrium ionen in een

capillair. Dat actieve transport van natrium uit de

proximale tubuli cel zorgt voor

1. 3)  Concentratiegradiënt die de diffusie bevordert van

natrium vanuit het tubulaire lumen naar de proximale tubulus cel. Samen resulteren deze stappen in de reabsorptie van natrium uit het filtraat terug in het bloed.

1. 4)  Diffusie van chloride door de tubulaire cel. En omdat natrium en chloride ook osmotische deeltjes zijn,
2. 5)  Veroorzaakt hun diffusie een concentratiegradiënt voor water die ook de reabsorptie van water door diffusie bevordert. Tenslotte wordt de vergemakkelijkte diffusie van natrium naar binnen over het luminale celmembraan dit wordt gebruikt als energiebron voor
3. 6)  het secundaire actieve transport (ook wel co- transport genoemd) van glucose en aminozuren in de cel.
4. 7)  Eenmaal in de cel, diffunderen de glucose en aminozuren in de interstitiële vloeistof en uiteindelijk in de peritubulaire capillairen.

TUBULAIRE SECRETIE VERWIJDERT ANDERE STOFFEN UIT HET BLOED

• Enkele stoffen ondergaan een beweging in tegengestelde richting van tubulaire reabsorptie.
• Tubulaire secretie is de beweging van stoffen uit de haarvaten naar het lumen van de tubulus.
• Tubulaire secretie is een mechanisme voor het verwijderen van ongewenste stoffen uit het bloed en ze uit

te scheiden in de urine,

• Tubulaire secretie kan gebeuren door actief transport of passieve diffusie,
• Tubulaire secretie speelt een cruciale rol in het verwijderen van bijna alle chemische stoffen uit het bloed,

waaronder giftige en vreemde stoffen en geneesmiddelen.

12.5 HET PRODUCEREN VAN VERDUNDE OF GECONCENTREERDE URINE

• Uw nieren zijn in staat om urine produceren die meer verdund is.
• De nieren kunnen water bewaren
• Dit wordt gedaan door de concentratie van het hormoon antidiuretisch hormoon (ADH) van de achterste

hypofyse klier

• ADH verhoogt de permeabiliteit van de verzamelbuis voor water:

105

Gedownload door: emmavandoninck83 | emmavandoninck@gmail.com Wil jij €76 per

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

HET PRODUCEREN VAN VERDUNDE URINE: HET UITSCHEIDEN VAN OVERTOLLIG WATER

• Als je snel een groot glas water drinkt, wordt het water opgenomen door je spijsvertering systeem en komt het in je bloed, bloedvolume verlaagt de concentratie van ionen in het bloed en lichaamsvloeistoffen.
• Het meeste water komt in je cellen terecht. Om osmotische zwelling en schade aan cellen te voorkomen passen de nieren het proces van de vorming van urine zodat je minder water opneemt en verdunde urine produceert.
  1. 1)  De dalende lus is zeer doorlaatbaar voor water
  2. 2)  Wanneer de vloeistof de haarspeldbocht van de lus omdraait, veranderen de permeabiliteitskarakteristieken van de tubulus. Het eerste deel van de opgaande lus is doorlaatbaar voor NaCl en ureum, maar niet voor water. Omdat zoveel water werd verwijderd in de dalende tak, is de natriumconcentratie in de opstijgende lidmaat nu hoger dan in de interstitiële vloeistof van de medulla. Door de verandering in permeabiliteit kan NaCl uit de opstijgende ledemaat diffunderen naar de interstitiële vloeistof van het merg.
  3. 3)  Ureum diffundeert in de opstijgende lus vanuit de verzamelbuis. De concentratie van ureum in het diepste (binnenste) gedeelte van de medulla is eigenlijk vrij hoog, omdat ureum wordt gereabsorbeerd uit de verzamelbuis. Met andere woorden, ureum recycleert - van de verzamelbuis, naar de opgaande lijn van de lus van Henle, en weer terug naar de verzamelbuis. Vanwege dit recycling patroon kan de ureumconcentratie veel hoger worden in interstitiële vloeistof dan in het bloedplasma.
  4. 4)  Het laatste deel van het oplopende deel van de lus van Henle wordt ondoorlaatbaar voor zout, ureum en water, Er vindt dus geen passieve diffusie plaats. Dit deel van de in opgaande lijn voert actief natriumchloride (zout) af naar de interstitiële vloeistof door een proces waarvoor energie nodig is in de vorm van ATP. Bijgevolg neemt de interstitiële vloeistof vaste stoffen op terwijl de vloeistof in de tubulus verdunt.
  5. 5)  Actieve zoutreabsorptie zonder reabsorptie van water gaat door in de distale tubulus en het opvangkanaal.
  6. 6)  Tegen de tijd dat de tubulaire vloeistof het einde van het verzamelkanaal bereikt, is het een zeer verdunde oplossing van veel water, een beetje ureum en heel weinig zout. Het is mogelijk dat u moet plassen wanneer u een zeer verdunde urine vormt, omdat uw nieren meer dan een liter urine per uur produceren

106

Gedownload door: emmavandoninck83 | emmavandoninck@gmail.com Wil jij €76 per

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

12.6 URINEREN HANGT AF VAN EEN REFLEX

• Micturitiereflex: neurale reflex die het legen van de blaas mogelijk maakt.

• -  Reageert op rekreceptoren in de blaaswand
• -  Interne urethrale sluitspier

o Gladde spier
- Externe urethrale sluitspier

o Skeletspier, onder vrijwillige controle

• De hersenen kunnen de mictiereflex opheffen en de timing van het urineren regelen.
• Vrijwillige controle wordt steeds moeilijker naarmate de blaas vol raakt.

12.7 NIEREN HANDHAVEN DE HOMEOSTASE OP VELE MANIEREN

• Bijdragen tot het behoud van de waterbalans
• Bijdragen tot het behoud van de zoutbalans
• Scheiden een enzym af dat betrokken is bij de controle van het bloedvolume en de bloeddruk
• Onderhoudt het zuur-base evenwicht en de pH van het bloed
• Reguleren van de productie van rode bloedcellen via erytropoëtine
• Activeren van een inactieve vorm van vitamine D

ADH REGELT DE WATERHUISHOUDING

• De nieren, hypothalamus en achterste hypofyse handhaven de waterbalans via een negatieve feedbacklus met ADH.
• Een stijging van bloedoplosmiddelen zorgt voor meer ADH-secretie en dorst, terwijl een daling van bloedoplosmiddelen de ADH-secretie vermindert.
• Diuretica verhogen de vorming en uitscheiding van urine.
• Cafeïne is een mild diureticum omdat het de reabsorptie van natrium

remt.

• Alcohol is een diureticum omdat het de afgifte van ADH remt.

ALDOSTERON REGELT DE ZOUTBALANS

• Het zorgt ervoor dat meer natrium wordt teruggeabsorbeerd in het bloed door de nieren, wat helpt bij het handhaven van de bloedvolume.
• Hoge concentraties aldosteron resulteren in bijna volledige terugresorptie van gefilterd natrium, terwijl lage niveaus van het hormoon meer natrium in de urine toelaten.
• Aldosteron is meer dan voldoende om de natriumuitscheiding in het lichaam te reguleren, ondanks de dagelijkse consumptie van 10 gram natrium bij de gemiddelde Noord-Amerikaan.
• Hoewel bloednatriumconcentratie een zwakke stimulus is voor de secretie van aldosteron, is het renine- angiotensinesysteem de echte controller van aldosteronsecretie.

107

Gedownload door: emmavandoninck83 | emmavandoninck@gmail.com Wil jij €76 per

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

HET RENINE-ANGIOTENSINESYSTEEM REGELT HET BLOEDVOLUME EN DE BLOEDDRUK

• Afgifte van aldosteron wordt indirect gestimuleerd door verlaagd bloedvolume of verlaagde bloeddruk
• Verlaagd bloedvolume/bloeddruk veroorzaakt afgifte van renine (enzym) uit het juxtaglomerulaire

apparaat (gebied waar afferente en efferente arteriolen in nauw contact staan met de distale tubulus)

• Renine splitst inactief angiotensinogeen (geproduceerd door de lever), waarbij angiotensine I vrijkomt
• Angiotensine-converterend enzym (ACE) in de longen zet antiotensine I (inactief peptide) om in

angiotensine II (biologisch actief peptide)

• ACE-remmers: medicatie voor bloeddrukcontrole
• Remmen het angiotensineconverterend enzym (ACE) in de longen
  • -  Blokkeren de normale productie van angiotensine II
  • -  Aldosteronconcentratie daalt
  • -  Natrium- en wateruitscheiding nemen toe
  • -  Bloedvolume neemt iets af
  • -  Bloedvaten verwijden zich, waardoor de bloeddruk daalt

ATRIAAL NATRIURETISCH HORMOON BESCHERMT TEGEN TEVEEL BLOEDVOLUME

• Een andere regelaar van de renale natriumuitscheiding
• Hoog bloedvolume rekt de boezems van het hart uit
• Atria scheiden ANH (atriaal natriuretisch hormoon) af in reactie op de rek.
• ANH remt de Na+ reabsorptie in de distale tubuli en collecting ducts.
• Na+ uitscheiding neemt toe
• Water volgt het Na+
• Het effect van ANH is tegengesteld aan dat van aldosteron

Gedownload door: emmavandoninck83 | emmavandoninck@gmail.com

108

Wil jij €76 per

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

DE NIEREN HELPEN HET ZUUR-BASE EVENWICHT TE HANDHAVEN

• pH van het bloed kunnen zuren moleculen zijn die waterstof afstaan (H+) en basen moleculen kunnen waterstofionen aanvaarden.
• Veel van de stofwisselingsreacties in het lichaam genereren H+ als niet geëlimineerd, zouden deze zuren zich ophopen - een gevaarlijke situatie
• De nieren nemen deel aan de handhaving van het zuur-base evenwicht
• De nieren doen dit op twee manieren:
  • -  Reabsorptie van gefilterd bicarbonaat. Nierbuiscellen scheiden H+ uit in het tubulaire lumen. Het grootste deel van het afgescheiden H+ combineert met bicarbonaat dat door de glomerulus wordt gefilterd, waardoor water en kooldioxide (CO2). De CO2 en het water worden dan terug opgenomen in de cel, waar ze uiteenvallen in H+ en HCO3- opnieuw. De H+ wordt weer afgescheiden, maar de HCO3- diffundeert in het bloedcapillair. Wanneer bijna al het gefilterde HCO3- is teruggewonnen, kan extra H+ dat wordt afgescheiden, gebufferd door negatief geladen ionen in de urine (fosfaat en sulfaat) uitgescheiden.
  • -  Nieruitscheiding van zuur als ammonium. Nierbuiscellen produceren ammonium (NH4+) en HCO3- als onderdeel van hun normale metabolisme van het aminozuur glutamine in de cel. De NH4+ wordt getransporteerd in het tubulelumen en vervolgens uitgescheiden in de urine. Het nieuwe HCO3- diffundeert in het bloed om een HCO3-die uit de long verloren gaat tijdens de ademhalingscontrole van de CO2 concentratie.

ERYTROPOËTINE STIMULEERT DE PRODUCTIE VAN RODE BLOEDCELLEN

• Afname van hoeveelheid zuurstof wordt gedetecteerd door bepaalde cellen in de hele nier
• O2-gevoelige cellen in de nieren scheiden het hormoon erytropoëtine af als reactie op de afname van

zuurstof.

• Erytropoëtine stimuleert de productie van rode bloedcellen in het beenmerg.

NIEREN ACTIVEREN VITAMINE D

• Blootstelling van de huid aan zonlicht veroorzaakt de productie van een inactieve vorm van vitamine D uit een voorloper in de huid.
• De inactieve vorm van vitamine D wordt getransporteerd naar de lever, waar het wordt aangepast.
• De inactieve vorm van vitamine D wordt vervolgens door de nieren omgezet in een actieve vorm.
• Omzetting in actieve vitamine D in de nieren wordt beïnvloed door de activiteit van PTH

(bijschildklierhormoon)

12.7 AANDOENINGEN VAN HET URINEWEGSTELSEL

• Nierstenen
  • -  Gekristalliseerde mineralen
  • -  Blokkeren de urinestroom
• Urineweginfecties (UTI)
  • -  Meestal veroorzaakt door bacteriën
  • -  Komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen vanwege de kortere urinebuis
  • -  Indien onbehandeld, kunnen blaasontstekingen de nieren aantasten.

Gedownload door: emmavandoninck83 | emmavandoninck@gmail.com

109

Wil jij €76 per

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

• Acuut nierfalen

• -  Kortdurende verslechtering, kan omkeerbaar zijn
• -  Mogelijke oorzaken: aanhoudende zeer lage bloeddruk, grote nierstenen in het nierbekken, infecties,

transfusiereacties, ernstig letsel, blootstelling aan toxinen, reacties op geneesmiddelen.

• Chronisch nierfalen

• -  Ook bekend als eindstadium nierziekte (ESRD)
• -  ESRD: langdurige, onomkeerbare schade die leidt tot >60% vermindering van functionerende

nefronen.

• -  Patiënten kunnen <10% normale filtercapaciteit hebben
• -  Resultaat wanneer

o Nierbuiscellen niet de voedingsstoffen krijgen die ze nodig hebben

o Glomerulaire filtratie is te lang geblokkeerd
- Diabetes kan leiden tot diabetische nefropathie, die vaak overgaat in ESRD.

DIALYSE REINIGT HET BLOED KUNSTMATIG

• Dialyse: probeert functie van gezonde nieren te dupliceren
• CAPD: continue ambulante peritoneale dialyse.
  • -  Kan thuis gedaan worden
  • -  Gebruikt buikholte voor verwijdering van afval en ionen.
  • -  Risico op infectie
• Hemodialyse
  • -  Vereist meerdere bezoeken per week aan een dialysecentrum
  • -  Bloed wordt gecirculeerd door een niermachine
• Problemen met dialyse
  • -  Dialyse kan geen volledige homeostase van ionen en afvalstoffen bereiken
  • -  Dialyse vervangt de nierhormonen niet

NIERTRANSPLANTATIES ZIJN EEN PERMANENTE OPLOSSING VOOR NIERFALEN

• Beste hoop voor veel patiënten met chronisch nierfalen
• Verbeteringen in transplantatieprotocollen/-processen hebben de resultaten verbeterd.
  • -  Betere weefsel-matching technieken
  • -  Verbeterde medicijnen tegen afstoting
  • -  Nationale gegevensbanken
• Tekort aan gedoneerde nieren
  URINE-INCONTINENTIE IS VERLIES VAN CONTROLE OVER DE BLAAS.
• Ontwikkelt zich met de leeftijd door veroudering van de blaasspieren
• Komt vaker voor bij vrouwen
  • -  Zwangerschap en bevalling
  • -  Hormonale veranderingen na de menopauze
  • -  Mannen: incontinentie wordt meestal in verband gebracht met een vergrote prostaat of

prostaatkanker

• Behandelingen
  • -  Blaastraining en diverse oefeningen
  • -  Beheer van vochtinname
  • -  Medicijnen
  • -  Chirurgie