AW HC9: leren en geheugen

leren en geheugen zijn essentieel voor dieren om zich aan te passen aan omgeving

1. belang van leerprincipes kennen als dierenarts

gedragsproblemen in de praktijk
oorzaak begrijpen helpt voorspellen welke interventies wel/niet gaan helpen

2. conditionering

conditioneren = proces dat leidt tot duurzame (meestal) adaptieve gedragsverandering, die berust op ervaring met de gevolgen vh gedrag en met de omstandigheden (condities), waaronder bepaalde gevolgen zich voordoen

verschillende soorten leren/conditionering:

klassieke vs operante conditionering

basisonderverdeling: moet dier iets doen om beloning te krijgen?
- nee → klassieke conditionering
  - basistermen bij voorbeeld van Pavlov’s hond
    - US = unconditioned stimulus → eten
    - CS = conditioned stimulus → bel
    - (US →) UR = unconditioned response → kwijlen bij eten
    - (CS →) CR = conditioned response → kwijlen bij bel
  - voorbeelden in de praktijk:
- ja → operante conditionering
  - response → bekrachtiging
  - bv skinner box: kooitje met pedaaltje voor rat
    - als pedaal ingedrukt→ bepaalde reactie (bv voer/schrok - afhankelijk van wat je ze wil leren)
  - door iets niet te doen voorkomen dat t een straf krijgt
    - bv schapen tegen schrikdraad aanlopen → daarna niet meer
  - voorbeelden in de praktijk:

voorwaarden

bekrachtiging/bestraffen
- types van beloningen:
- maakt het uit hoeveel beloning?
  - hoe meer beloning, hoe meer bereidheid tot werken - tot op zekere hoogte!
timing heel belangrijk in klassieke conditionering - te laat, lastig associeren
- types:
- uitzondering: smaakaversie - kan meer dan dag duren voor reactie krijgt op stimulus
  - evolutionair van belang → wat is veilig om te eten?
contingentie: het belang van voorspellende waarde
- dier kan door stimulus de situ voorstellen → beter met situ omgaan
- hogere voorspellende waarde → heftigere reactie op CS

specifieke vormen van conditionering

latente inhibitie

= bij een bekende stimulus duurt t langer om reactie op te wekken (dan nieuwe)

bv eten/smaakaversie:
- eet al lang een bepaald voedsel, wordt er een keer misselijk van → zal t niet snel associeren met dat voedsel (bc eerder niet ziek van)
- eet voor eerste keer gegeten en ziek → maakt sneller associatie

secundaire conditionering (conditioned reinforcement)

primaire bekrachtiger = beloning die voldoet aan eerste levensbehoefte & wordt gebruikt om gedrag te laten toenemen - voedsel = belangrijke!
secundaire bekrachtiger = prikkel die door herhaalde koppeling aan primaire bekrachtiger functie heeft gekregen - bv ‘braaf‘, klikker, balspelletje