merged_presentation_choladeck

3.1 Wat is democratie?

• Democratie: Bestuurssystemen waar het volk invloed uitoefent op politieke besluiten.

• Verschil met autoritaire regimes: In een democratie heeft het volk stemrecht; in een autoritair regime is de macht gecentraliseerd en gecontroleerd.

3.1.1 Wereld bedekt met staten

• 1648: Vrede van Münster (Vrede van Westfalen) maakte de soevereine staat crucialer.

• Thomas Hobbes: stelde dat een soevereine staat nodig is om conflicten te voorkomen.

• Soevereiniteit: hoogste gezag in een afgebakend gebied.

3.1.2 Het belang van politiek

• Politiek achterhaalt overheid-beleid voor maatschappelijke problemen.

• Politiek omvat maken van keuzes voor de hele staat.

Dilemma in politiek

• Efficiënt besturen versus participatie van burgers in besluitvorming.

3.1.3 Democratie

• Oorsprong in de Griekse oudheid (directe democratie).

• Term „democratie” komt van Griekse woorden: "démos" (volk) en "kratein" (regeren).

• Vraagstuk over de toepassing van directe democratie in Nederland.

3.1.4 Autoritaire regimes

• In dictaturen zoals Rusland en Turkije bestaat er indoctrinatie.

• Een autoritair regime heeft niet-gescheiden machten, onder controle van een kleine elite.

Kenmerken van een democratie

• Individuele vrijheid en politieke grondrechten.

• Beperkte bevoegdheden voor politie en leger.

• Onafhankelijke rechtspraak en persvrijheid.

Parlementair stelsel

• Uitvoerende macht gekozen door parlement; parlement blijft verantwoording verschuldigd.

• Staatshoofd heeft vaak beperkte macht en is niet gekozen.

Presidentieel stelsel

• Volk kiest zowel parlement als president.

• President heeft aanzienlijke politieke macht, benoemt ministers.

• Meestal is er geen ontbindingsrecht voor de president.

Democratie en grondwet

• Grondwet: taken van de overheid, politieke grondrechten en regels voor politieke besluitvorming.

Kenmerken van een dictatuur

• Afwezigheid van machtenscheiding en onafhankelijke rechtspraak.

• Ongelijke behandeling van oppositie en gebrek aan vrije pers.

• Verkiezingen gaan vaak gepaard met fraude en geweld.

3.2 Politieke stromingen

• Diversiteit in politieke ideologieën, zoals liberalisme, socialisme en confessionalisme.

3.2.1 Wat is een ideologie?

• Ideologieën omvatten waarden, normen en sociale structuren.

• Verschil tussen linkse en rechtse ideologieën.

3.2.2 De drie hoofdstromingen

• Liberalisme: nadruk op vrijheid en minder regels.

• Socialisme: gelijkheid, solidariteit en verzorgingsstaat.

• Confessionalisme: christelijke waarden en minder overheid.

3.2.3 Andere politieke stromingen

• Ecologisme: nadruk op ecologische waarde boven economische principes.

• Populisme: spreekt namens 'het volk', wantrouwen tegenover elites.

3.4 Verkiezingen

• Verkiezingen leiden tot vorming van een kabinet.

• Stemmen op basis van standpunten en strategie.

3.4.1 Het kiesstelsel

• Stemrecht vanaf 18 jaar zonder opkomstplicht.

• Evenredige vertegenwoordiging: stemmen worden eerlijk verdeeld.

3.4.3 Na de verkiezingen

• Verkiezingsuitslag bepaald op basis van stemmen voor politieke partijen.

3.5 Regering en parlement

• Politieke structuur: koning en ministers vormen de regering; staatssecretarissen ondersteunen.

• Taken van het parlement: wetgeving en controle van de regering.

3.5.1 Begrippen

• Regering: combinatie van kabinet, ministers en de koning.

3.5.2 Wetgeving in de praktijk

• Proces van wetgeving: van maatschappelijk probleem naar ondertekening door de koning.

Pluriforme samenleving

• Pluriforme samenleving: diversiteit in levensstijlen en culturen.

• Cultuur: waarden, normen, en gewoontepatronen van groepen.

• Sociale controle en socialisatie helpen bij de publieke ordening.