Klinicka psihologija, skripta (2) (1)

klinička psihologija - razvoj, predmet, zadaci

Razvoj kliničke psihologije

• 1896: Osnivanje prve psihološke klinike na Univerzitetu u Pensilvaniji od strane Witmera.

• 1917: Kraepelin osniva laboratoriju u SAD koja se fokusira na istraživanje mentalnih poremećaja.

• Početak XX veka: Uvođenje prvih testova inteligencije za decu (Binet) i razvoj savremenih upitnika ličnosti (Woodworth).

• Između dva svetska rata (1918-1940): Period "testnog romantizma" rezultirao je razvojem različitih psiholoških testova.

• 1936: Objavljen prvi udžbenik iz kliničke psihologije (dečje).

• 1950-ih: Klinička psihologija postaje samostalna disciplina, vezana za psihijatriju sa fokusom na psihodijagnostiku.

• 1970-e: Razvija se orijentacija ka psihoterapiji i prevenciji mentalnih poremećaja.

Šta je klinička psihologija?

• Definicija: Klinička psihologija je grana primenjene psihologije čija je svrha proučavanje mentalnog zdravlja i pružanje stručnih usluga.

• Osnovni oslonci: Bazične psihološke nauke, druga naučna znanja, istraživačka delatnost iz prakse.

• Predmet: Mentalno zdravlje, s definicijama varira (prosek, odsustvo bolesti, socijalna prihvatljivost).

Zadaci kliničke psihologije

• Dijagnostika i procena: Prvi istorijski zadatak, uključuje razvoj psihodijagnostičkih metoda.

• Psihoterapija i savetovanje: Ključni zadatak, često u roditeljskom okviru.

• Istraživanja: Fokus na procene faktora mentalnih poremećaja i evaluacija terapijskih metoda.

• Prevencija: Praktikovanje prevencije kroz različite metode kao što su savjetovanje i edukacija.

Oblasti, korisnici, regulativa i etika

• Oblasti: Uključuje zdravstvenu psihologiju, forenzičku psihologiju, kliničku neuropsihologiju, psihologiju osoba sa posebnim potrebama.

• Korisnici: Pojedinci, parovi, grupe, i šira zajednica.

• Regulativa i etika: Rad kliničkih psihologa regulisan je zakonom, uključujući etički kodeks.

• Edukacija: Razlikuje se širom sveta; u Srbiji uključuje osnovne i master studije iz psihologije.

forenzička psihologija

Određenje forenzičke psihologije

• Primena psiholoških metoda u pravnom sistemu i procena ličnosti u vezi sa krivičnim delovanjem.

• Forenzika obuhvata analiziranje različitih naučnih oblasti za potrebe pravnog sistema.

Psihološko veštačenje

• Uloga psihologa kao eksperta koji procenjuje ličnost i ponašanje pojedinaca u pravnom procesu.

zdravstvena psihologija

Ključne teme

• Povezanost psiholoških i somatskih bolesti, odnosi stresa i zdravlja.

• Fokus na promociji zdravih stilova života i prevenciji bolesti.

istraživanja u kliničkoj psihologiji

Cilj istraživanja

• Poboljšanje mentalnog zdravlja kroz istraživanje uzroka, faktora i terapijskih tehnika.

Metodologija

• Uključuje deskripciju fenomena, opservaciju, formiranje hipoteza, i empirijsko testiranje.

klinička procena

Definicija

• Prikupljanje, interpretacija i integracija informacija o ponašanju i mentalnim funkcijama.

Ciljevi kliničke procene

• Dijagnostička, deskriptivna, i prediktivna procena.

psihodinamika i mehanizmi odbrane

Teorija objektnih odnosa

• Istražuje dinamiku odnosa između pojedinca i njegovih "objekata".

Mehanizmi odbrane

• Nesvesni procesi koji se koriste za zaštitu ega od anksioznosti.

• Ključni mehanizmi uključuju potiskivanje, poricanje, projekciju i sublimaciju.

humanističko-egzistencijalistička paradigma

Ključne karakteristike

• Koncept slobodne volje, potreba za smislom i kritika psihoanalize.

Zdravlje i mentalni poremećaji

• Mentalni poremećaji se smatraju kao blokade potencijala, binding na putu ka samoostvarenju.

aktivno slušanje

Osnovni elementi

• Pažnja, razumevanje, reakcija i izbegavanje evaluacije.

Tehnike

• Reflektivno slušanje, parafraziranje, postavljanje otvorenih i zatvorenih pitanja.

sistemska paradigma

Ključni koncepti

• Fokusira se na porodične i grupne dinamike kroz pregled sistema.

Genogram

• Grafički prikaz porodične strukture sa informacijama za analizu.

kognitivno-bihevioralna terapija (KBT)

Teorijska osnova

• Poremećaji su rezultat disfunkcionalnih misli.

Tehnike

• Postupci kao što su sistematska desenzitizacija, kognitivno restrukturiranje.

Klinička psihologija: Razvoj, predmet i zadaci

Razvoj kliničke psihologije

Klinička psihologija je grana primenjene psihologije, a njen razvoj počinje 1896. godine osnivanjem prve psihološke klinike na Univerzitetu u Pensilvaniji od strane Witmera. U 1917. godini, Kraepelin osniva laboratoriju u Sjedinjenim Američkim Državama koja se fokusira na istraživanje mentalnih poremećaja. Početak XX veka donosi uvođenje prvih testova inteligencije za decu (Binet) i razvoj savremenih upitnika ličnosti (Woodworth). Između dva svetska rata, period poznat kao "testni romantizam" rezultira razvojem različitih psiholoških testova. Godine 1936. objavljen je prvi udžbenik iz kliničke psihologije fokusiran na dečje probleme. Tokom 1950-ih godina, klinička psihologija postaje samostalna disciplina koja je povezana sa psihijatrijom, sa posebnim fokusom na psihodijagnostiku. U 1970-im godinama, pažnja se sve više usmerava ka psihoterapiji i prevenciji mentalnih poremećaja.

Šta je klinička psihologija?

Klinička psihologija posmatra mentalno zdravlje, čija definicija može varirati od prosek do odsustva bolesti i socijalne prihvatljivosti. Osnovni oslonci kliničke psihologije uključuju bazične psihološke nauke, druga naučna znanja, kao i istraživačku delatnost iz prakse.

Zadaci kliničke psihologije

Zadaci kliničke psihologije obuhvataju dijagnostiku i procenu, kao prvi istorijski zadatak, gde se razvijaju psihodijagnostičke metode. Psihoterapija i savetovanje predstavljaju ključne zadatke, često u okviru roditeljstva. Istraživanja se fokusiraju na procene faktora mentalnih poremećaja i evaluaciju terapijskih metoda, dok se prevencija praktikuje kroz savjetovanje i edukaciju.

Obrazi, korisnici, regulativa i etika

Oblasti kliničke psihologije uključuju zdravstvenu psihologiju, forenzičku psihologiju, kliničku neuropsihologiju, kao i psihologiju osoba sa posebnim potrebama. Korisnici obuhvataju pojedince, parove, grupe i širu zajednicu, a rad kliničkih psihologa regulisan je zakonom koji uključuje etički kodeks. Edukacija kliničkih psihologa varira širom sveta; u Srbiji se sastoji od osnovnih i master studija iz psihologije.

Forenzička psihologija

Forenzička psihologija se definiše kao primena psiholoških metoda u pravnom sistemu i procena ličnosti u vezi sa krivičnim delovanjem. Ova disciplina obuhvata analiziranje različitih naučnih oblasti za potrebe pravnog sistema, a psihološko veštačenje jeste uloga psihologa kao eksperta koji procenjuje ličnost i ponašanje pojedinaca u pravnom procesu.

Zdravstvena psihologija

Ključne teme zdravstvene psihologije uključuju povezanost psiholoških i somatskih bolesti, kao i odnose stresa i zdravlja, sa fokusom na promociji zdravih stilova života i prevenciji bolesti.

Istraživanja u kliničkoj psihologiji

Cilj istraživanja u kliničkoj psihologiji je poboljšanje mentalnog zdravlja kroz istraživanje uzroka, faktora i terapijskih tehnika. Metodologija obuhvata deskripciju fenomena, opservaciju, formiranje hipoteza i empirijsko testiranje.

Klinička procena

Klinička procena podrazumeva prikupljanje, interpretaciju i integraciju informacija o ponašanju i mentalnim funkcijama, a njeni ciljevi uključuju dijagnostičku, deskriptivnu i prediktivnu procenu.

Psihodinamika i mehanizmi odbrane

Teorija objektnih odnosa istražuje dinamiku odnosa između pojedinca i njegovih "objekata". Mehanizmi odbrane predstavljaju nesvesne procese koji se koriste za zaštitu ega od anksioznosti, a ključni mehanizmi uključuju potiskivanje, poricanje, projekciju i sublimaciju.

Humanističko-egzistencijalistička paradigma

Ova paradigma se odlikuje konceptom slobodne volje, potrebom za smislom i kritikom psihoanalize. Mentalni poremećaji se smatraju blokadama potencijala, predstavljajući prepreku na putu ka samoostvarenju.

Aktivno slušanje

Osnovni elementi aktivnog slušanja uključuju pažnju, razumevanje, reakciju i izbegavanje evaluacije. Tehnike aktivnog slušanja obuhvataju reflektivno slušanje, parafraziranje, kao i postavljanje otvorenih i zatvorenih pitanja.

Sistematska paradigma

Ključni koncepti sistematske paradigme fokusiraju se na porodične i grupne dinamike kroz pregled sistema, a genogram predstavlja grafički prikaz porodične strukture sa informacijama za analizu.

Kognitivno-bihevioralna terapija (KBT)

Teorijska osnova KBT-a se zasniva na tvrdnji da su poremećaji rezultat disfunkcionalnih misli. Tehnike u KBT-u uključuju procedure kao što su sistematska desenzitizacija i kognitivno restrukturiranje.