spoor: ruimtelijk begransbaar fenomeen in de ondergrond of aan de oppervlakte, van antropogene of natuurlijke oorsprong> kleinste definieerbare stratigrafische eenheid.
laag: spoor in verticale zin
context: term voor beide is een ruimere term voor waar vondsten zich bevinden. omgeving en betekenis
stratigrafie: opeenvolging van archeologische eenheden of lagen
tafonomie: studie van de transformatie van een object tussen de depositie en de opgraving> post depositie processen.
eerste wetenschappelijke opgraving (Thomas Jefferson, 1784 Verginia)
hypothese> grafheuvel van mytische ‘moundbuilders’; massagraf van krijgers?
proefputten en sleuf
vrouwen, kinderen> geen krijgersgraf
gelaagdheid, variabele bewaring van bot> langdurig gebruik voor (her)begraving
recente rituelen> mogelijk gebouwd door voorouders van inheemse Amerikanen.
in europa (pompeii, vanaf 1860) Guisepe Fiorelli
aandacht voor stratigrafie: eerste opgraving van huizen in pompeii van bovenuit
aandacht voor bouwwijze, inrichting van huizen; layout van de stad (<> recupureren van kunstvoorwerpen)
pips-afgietsels van slachtoffers
Heinrisch Schliemann en Wilhelm Dörpfeld, Hisarlik (1871-1897)
doperfeld: eerste bij ernst curtuis op samothrace
hissarlik als traditionele locatie van homerisch Troje
sleuf, 40m breed, tot op moederbodem doorheen heuvel
stratigrafie
NW europa→ trager, Johann Josef Ramsauer (Hallstatt, opg. 1846-163)
meer dan 1000 opgravingen
verloren velddagboek
documentatie
aquarel tekeningen
jens J.A Worsaae (denmark 1821-1885)
student thomsen, gefinancierd door deense koning > eerste professionele archeoloog
haalt archeologie uit museum naar veld
opgraving jelling: legitimatie van deense natie en monarche in het vikingverleden
laagsgewijze opgravingen in veenmoerassen (turfwinning): stratigrafie bevestigt Thomsen’s drieperiode-systeem
August Lane- Fox Pitt-Rivers
generaal→ militaire precisie en organisatie
opgraving van grafheuvels op eigen landgoed vanaf 1880
‘total recording’→ alles documenteren
haakse sleuven, banken behouden voor stratigrafie
arbitraire niveaus→ 3D- locatie van elke vondst
uitgebreide publicatie.
W.M.F. Petrie (Egypte, vanaf 1880)
zelf aanwezig op site
opgravingsplannen, locatie van alle vondsten
qeriatie
geen stratigrafisce observaties
Albert Egges van Giffen (N-Nederland)
terp-opgravingen in Friesland, bijv. Ezinge
Kwadrantenmethode (vanaf 1916)
hoog, kwalitatieve registratie van stratigrafie en vlak
Mortimer en Tessa Wheeler
verbindingsfiguur:overlever WO1 > methodologische vernieuwing in europa, India, N-Amerika
wheeler grid (jaren 1930): eerste echt stratigrafische opgravingen
streefden naar professionalisering van de discipline: opleiding terreinmethodes
maiden castle 1934-1937
Na woII
single context excavation
E. Harris Principles of archeological stratigraphy
geïmplementeerd in London
stratigrafische eenheden opgraven in omgekeerde volgorde van depositie
contextregistratie: elke ……
waarom bovenlaag weggraven?
snel en efficiënt afdalen naar het eerste archeologische niveau
sporen in het vlak leesbaar maken op dit niveau
maar: wat is dit eerste niveau?
ook een groot pakket zonder leesbare sporen kan archeologische relevant zijn
afhankelijk van archeologische en landschappelijke context (complexe stratigrafie, sedimentatie,…)
afhankelijk van archeologische vraagstelling?
landelijke archeologie
vlak aanleggen van teelaarde tot op ongestoorde moederbodem met afleesbare sporen
kraanmachinist: er
machinale aanleg vlak- puttenplan
Les 1: Inleiding
spoor: ruimtelijk begransbaar fenomeen in de ondergrond of aan de oppervlakte, van antropogene of natuurlijke oorsprong> kleinste definieerbare stratigrafische eenheid.
laag: spoor in verticale zin
context: term voor beide is een ruimere term voor waar vondsten zich bevinden. omgeving en betekenis
stratigrafie: opeenvolging van archeologische eenheden of lagen
tafonomie: studie van de transformatie van een object tussen de depositie en de opgraving> post depositie processen.
eerste wetenschappelijke opgraving (Thomas Jefferson, 1784 Verginia)
hypothese> grafheuvel van mytische ‘moundbuilders’; massagraf van krijgers?
proefputten en sleuf
vrouwen, kinderen> geen krijgersgraf
gelaagdheid, variabele bewaring van bot> langdurig gebruik voor (her)begraving
recente rituelen> mogelijk gebouwd door voorouders van inheemse Amerikanen.
in europa (pompeii, vanaf 1860) Guisepe Fiorelli
aandacht voor stratigrafie: eerste opgraving van huizen in pompeii van bovenuit
aandacht voor bouwwijze, inrichting van huizen; layout van de stad (<> recupureren van kunstvoorwerpen)
pips-afgietsels van slachtoffers
Heinrisch Schliemann en Wilhelm Dörpfeld, Hisarlik (1871-1897)
doperfeld: eerste bij ernst curtuis op samothrace
hissarlik als traditionele locatie van homerisch Troje
sleuf, 40m breed, tot op moederbodem doorheen heuvel
stratigrafie
NW europa→ trager, Johann Josef Ramsauer (Hallstatt, opg. 1846-163)
meer dan 1000 opgravingen
verloren velddagboek
documentatie
aquarel tekeningen
jens J.A Worsaae (denmark 1821-1885)
student thomsen, gefinancierd door deense koning > eerste professionele archeoloog
haalt archeologie uit museum naar veld
opgraving jelling: legitimatie van deense natie en monarche in het vikingverleden
laagsgewijze opgravingen in veenmoerassen (turfwinning): stratigrafie bevestigt Thomsen’s drieperiode-systeem
August Lane- Fox Pitt-Rivers
generaal→ militaire precisie en organisatie
opgraving van grafheuvels op eigen landgoed vanaf 1880
‘total recording’→ alles documenteren
haakse sleuven, banken behouden voor stratigrafie
arbitraire niveaus→ 3D- locatie van elke vondst
uitgebreide publicatie.
W.M.F. Petrie (Egypte, vanaf 1880)
zelf aanwezig op site
opgravingsplannen, locatie van alle vondsten
qeriatie
geen stratigrafisce observaties
Albert Egges van Giffen (N-Nederland)
terp-opgravingen in Friesland, bijv. Ezinge
Kwadrantenmethode (vanaf 1916)
hoog, kwalitatieve registratie van stratigrafie en vlak
Mortimer en Tessa Wheeler
verbindingsfiguur:overlever WO1 > methodologische vernieuwing in europa, India, N-Amerika
wheeler grid (jaren 1930): eerste echt stratigrafische opgravingen
streefden naar professionalisering van de discipline: opleiding terreinmethodes
maiden castle 1934-1937
Na woII
single context excavation
E. Harris Principles of archeological stratigraphy
geïmplementeerd in London
stratigrafische eenheden opgraven in omgekeerde volgorde van depositie
contextregistratie: elke ……
waarom bovenlaag weggraven?
snel en efficiënt afdalen naar het eerste archeologische niveau
sporen in het vlak leesbaar maken op dit niveau
maar: wat is dit eerste niveau?
ook een groot pakket zonder leesbare sporen kan archeologische relevant zijn
afhankelijk van archeologische en landschappelijke context (complexe stratigrafie, sedimentatie,…)
afhankelijk van archeologische vraagstelling?
landelijke archeologie
vlak aanleggen van teelaarde tot op ongestoorde moederbodem met afleesbare sporen
kraanmachinist: er
machinale aanleg vlak- puttenplan