Thema 2_les 3+4 notities

in dit thema brede schaal

bronstijd

belang uitwisseling materialen grondstoffen in middellandse zee

• zoektocht naar goederen en grondstoffen.

• tin is redelijk zeldzaam

• ook ideeën en cultuur uitgewisseld

• de kaart

  • er was al sociale ongelijkheid

  • zichtbare veranderingen door sociale eliten

metaalbewerking

• ontginnen en bewerken metaalertsen heel moeilijk

• koper en brons op specifieke plaatsen, en weinig genoeg om dat er politieke macht aan vast hangt.

• veel wapentuig en sieraden (minder werktuigen)

vroege bronstijd

• verspreiding klokbekercultuur.

  • maritieme klokbeker, soria, spanje.

  • +- 2L

  • zelfde uitzicht maar allemaal lokaal gemaakt.

• terramara cultuur

  • meer lokaal/regionale cultuur in italië

  • nuraxi in sardinië.

• vroege bronstijd in rome niets te veel te zeggen. enkel kleine stammen die niet lang leven, moeilijk om terug te vinden.

midden bronstijd

grotta nuova stijl

• mensen meer ter plaatsen met dorpen op wandel afstand van elkaar

• ceramiek over meer dorpen gelijk→ assemblage

myceense komen zich roeren.

• Lipari→ eerste plek in middellandse zee myceners voet aan wal.

  • hebben textiel als grondstof.

• cyprus

  • koper in ‘ossenhuid’

apennijnen cultuur

• meer uniforme cultuur

• opduiken van heiligdommen.

oeloeburoen

• glas enkel eliten

de zeevolkeren

grootste deel van middellandse zee en ageese zee getroffen.

• extreem grote schaal migratie en destructie

late bronstijd

Feniciërs (griekse naam)

nu eerste grote rijk→ Assyrian Empire

• intern gericht en wilde niet naar zee uitbreiden.

  • Feniciërs gebruikt als midden persoon voor zeehandel enzo

cyprus nog deelnemer

• focussen op andere stromingen.

ondertussen in europese regio’s→ urnevelden cultuur

• proto villanova cultuur

  • zicht op funeraire praktijk

  • meer nederzettingen, met beweging van demografische groei.

• verbranden van overledenen bewuste keuzen en dan in urne bewaard.

• voor eerst grootschalige productie van metalen producten

  • versprijding urnevelde cultuur religie en europeese taal.

huturne

• ovale vorm→ organisch materiaal gemaakt

  • ligt as in, niet gwn scheef

• ook sociale differentiatie in woonsten. (vaak man→ voorganger pater familias)

spreken over uitwisseling en niet van handel (dat moet je aantonen)

ijzertijd

vroege ijzertijd

‘democratic metal’ ijzer heel veel aanwezig. redelijk gemakkelijk te verwerken. (relatief gezien), je kan het ook herscherpen en dikker maken.

effect ijzer niet te onderschatten

villanova fase

• ook nog crematie en urne

• kerngebied waar ontwikkelingen zich sneller en steviger voor doen.

• ontwikkeling van Etrusken die villanova uitvagen.

nu micro culturen terug,

etrusken

• ontwikkeling grotere nederzettingen→ schaal die als stad mag omschreven worden

• graag op hoogte, plateau’s→ natuurlijk verdedigbare plaatsen

• enorme gebieden beschermen door muur.

• veel metaalertsen

  • gespecialiseerd in brons als halffabrikaat verhandelden

• assosiatie van stadsstaat veel belangrijker dan veel grotere etnische term die ze zichzelf niet noemde.

• onderschijden zich met alfabet en het nalaten van opschriften.

schatvondsten

• schat van san francesco, bologna.

volle ijzertijd

8ste eeuw gaat alles mis.

maar grotere schepen met mogelijkheid om meer te ver voeren, verder en onafhankelijker varen.

ontwikkeling van heiligdommen.

• hier potentiele problemen beslechterd

• als assiel

• negotiatie tussen groepen

• worden ook grootbanken avant la letre.

nu pas urbanistie in middellandse zee gebied.

apoikia= thuis weg van thuis (meer dan kolonie)

les 4

ontstaan Rome

• geen eensgezindheid

• veel kampen (historische en archeologen)

• geen enkele bron die ons ontstaan van Rome geeft.

• Dit leidt tot verschillende theorieën en interpretaties over de vroege geschiedenis van de stad.

  • als dan wel eerste geschreven bronnen, geschreven om griekse edellen te laten zien dat rome beter is dan carthago→ ook in grieks geschreven.

  • is dus propaganda om gesch te gebruiken om grootheid van rome boven alles uit te laten stijgen.

  • hierdoor verstoken van oorspronkelijk bronnenmateriaal.

  • archeologie ook problematisch→ wijnig windows of opertunity.

• inzichten nog moeilijker gemaakt omdat er een sterke stichtingsmythe is.

  • verhaal start in alba longa (langs typisch meer)→ gesticht door ascanius (zoon van Aeneas) gaat dan naar lavinuim. dan door rhea silvia (vestaanse maagd) kinderen van god mars→ ter dood verklaart, maar overtuigd dat het mars zn kinderen zijn. → romelus en remus geboren. dan de 2ling verbannen en op tiber in mand gezet. gevonden door wolvin ‘Lupa’ gevonden en opgevoed. Herder (van de koning) Faustulus die hen vindt en opvoed. dan dynastieke ruzie en ze beginnen op 21 april 753 v.C. Rome. ruzie en romelus vermoord remus. hij doet door en naast bouw van muur bouwt hij heiligdom, wat volk lok om onder de bescherming te leven. maar grotendeels mannen→ hij gaat naar de sabijnen voor vrouwen en hij rooft de sabijnse vrouwen. en zo ontstaat het Rome. (moet herkennen)

    • is deze mythe uniek en wat betekent dit nu?

      • gevonden dat elke stichtingsmythe hier een gelijkenis van is.→ vrouw die niet zwanger mag worden en dan kinderen krijgt en ze moeten weg en dan komen ze terug en dan starten ze iets nieuws.

      • wil zeggen dat dit soort verhalen enorm sterk en herkenbaar maakt.

  • eerste echte archeologische bronnen in midden bronstijd 2 plakken ???

    • allemaal secundair van aard

  • oorspronkelijke topografie laat niet veel toe→ nog geen grootschalige activiteiten om in te grijpen , dus vroeg bronstijd romen is ? midden bronstijd rome wel maar weten niet goed hoe dit er uit zag. late bronstijd→ rome aan het groeien bij bv Z van palatium materiaal gevonden. hier ook voor eerst in forum romanum archeologische vondsten gedaan die belangrijke inzichten bieden in de vroegste stadsgeschiedenis maar werd niet als forum gebruikt. (8-9m diep onder huidige loopvlak) opgraving van boni. Finale bronstijd opgraaf plaatsen enzo verplaatst niet, enkel nieuwe is funeraire info. een extra plek is forum Julium→ paalgaten en wegtracé gevonden.

    • kennis bronstijd rome→ meer toevalkennis

    • eerder nederzetting, geen stad. landbouwgebeuren

  • giacomo boni funeraire vondsten die tot latium cultuur behoren.

ijzertijd

vroege ijzertijd

• inhumatie en crematie door elkaar

  • rome op wip tussen zuid italie en etruskisch.

• krijgen grotere nederzetting met duidelijkere scheiding met wereld van da doden.

• rome proto-urbaniseert, archeologie toont middelmatige nederzetting

• 8ste eeuw begint verhaal te veranderen.

  • opgravingen van andrea paradini→ omwalling en poort aangetroffen.

  • probleem is dat hij veel beweerd maar niet goed geïllustreerd

  • votief deposit geassosieerd met graf van meisje

  • hij ziet hierin romelus zijn uitgravingen, hij linkt al zijn bevindingen aan ‘de muur van romelus’ waar of niet zijn vondsten zijn wel degelijk 8ste eeuw.

  • vind ook structuren die hij linkt aan romelus zijn huis.

  • eigenaardige muur want is slechte verdediging.

besluit: rome past in trend van latium vetus→ wat er in rome gebeurt gebeurt elders ook.

• kunnen hier van uit gaan dat dit het begin is van de wording van rome.

• toen rome niet het van het→ monte cavo is dan episch centrum van latijnse cultuur en waar iedereen samen komt. (archeologie daar is moeilijk)

mogelijke examen vragen:

1. maak het ontstaan van eliten archeologisch aantoonbaar

2. plaats het ontstaan van rome in ruimere context

3. de rol van de dialectiek van micro ecologie en wat de ….