matura polski

Pewnie! Oto komplet fiszek (na chłopski rozum) z wszystkich pojęć, o które pytałaś – z historii, filozofii, literatury i sztuki:

Feudalizm

System, w którym chłop pracuje na ziemi pana, a pan daje ochronę. Im wyżej, tym więcej władzy.

Uniwersalizm

W średniowieczu: świat chrześcijański ma mieć jednego władcę i jedną wiarę (cesarz + papież).

Teocentryzm

Bóg w centrum wszystkiego – świata, życia, myślenia, sztuki.

Dualizm

Podział świata na ciało–dusza, dobro–zło, materia–duch.

Augustynizm

Człowiek z natury jest grzeszny, ale może zostać zbawiony dzięki łaskawości Boga (św. Augustyn).

Tomizm

Wiara i rozum idą razem – da się pogodzić naukę z religią (św. Tomasz z Akwinu).

Franciszkanizm

Miłość do Boga, ludzi i natury, skromność, ubóstwo, dobroć (św. Franciszek).

Styl romański

Grube mury, małe okna, okrągłe łuki – jak twierdza.

Styl gotycki

Strzeliste katedry, ostre łuki, duże witraże – jak palce złożone do modlitwy.

Alegoria

Obraz/słowo z ukrytym znaczeniem (np. lew = odwaga).

Marinizm

Poetycki przepych: ozdoby, metafory, efekciarstwo – ważne, żeby zaskoczyć.

Sarmatyzm

Styl życia szlachty: duma z polskości, wolność, religijność, ale też zacofanie i przesada.

Vanitas

Wszystko przemija – bogactwo, uroda, życie. Motyw z baroku.

Konceptyzm

Gra pomysłami i słowami – zadziwić czytelnika oryginalnością.

Filozofia baroku

Życie = niepewność i cierpienie, ale jest nadzieja w Bogu. Rozum i wiara próbują zrozumieć świat.

Bóg w baroku

Stwórca i sędzia, który daje cierpienie, ale też zbawienie. Człowiek ma być pokorny i wierzący.

Deizm

Bóg stworzył świat, ale się nim już nie zajmuje – nie czyni cudów.

Ateizm

Wiara w to, że Boga nie ma.

Racjonalizm

Rozum jest najważniejszym narzędziem poznania.

Sensualizm

Poznajemy świat przez zmysły (wzrok, słuch itd.).

Empiryzm

Wiedza pochodzi z doświadczenia – trzeba coś zbadać, przeżyć.

Utylitaryzm

Co jest dobre? To, co przynosi korzyść większości ludzi.

Oświecenie

Epoka rozumu, nauki i postępu. Człowiek ma się uczyć i zmieniać świat na lepsze.

Rokoko

Styl lekki, elegancki, miłość, flirt i ozdoby. Wszystko ładne i przyjemne.

Klasycyzm

Ład, rozum, wzory ze starożytności. Utwory mają uczyć i bawić.

Sentymentalizm

Uczucia, emocje, natura, miłość. Bohaterowie są wrażliwi i rozczuleni.

Arkadia

Wyidealizowana kraina szczęścia i spokoju na łonie natury.

Panegiryk

Tekst pisany, by pochwalić jakąś osobę – np. króla, bohatera.

Oksymoron

Sprzeczne pojęcia zestawione razem, np. „żywy trup”, „słodki ból”.

Jeśli chcesz, mogę przygotować Ci wersję do druku, quiz powtórkowy albo fiszki w PDF – daj znać!