Współczesne badania geograficzne

§ 7. WSPÓŁCZESNE BADANIA GEOGRAFICZNE

^^Co można jeszcze badać, jeżeli wszystko zostało już odkryte:^^

• Na mapie już nie pozostało „białych plam”. U różnych narodów ukształtował się jednakowy ogólny obraz kuli ziemskiej, będący wynikiem długotrwałego poznawania Ziemi. Czas odkrywania nowych ziem minął, lecz nie zbadano jeszcze wielu tajemnic naszej planety
• Zaczynając od drugiej połowy XX w., geografowie nie tylko poznają prawa przyrody, lecz także próbują wniknąć w więzi wzajemne zachodzących na Ziemi zjawisk i procesów. Ich zrozumienie pozwoli ludziom wykorzystywać bogactwa przyrody bez szkody dla niej
• Geografia z nauki opisowej stała się nauką objaśniającą
• Obecnie uczeni prowadzą badania:
  • Lądu
  • Oceanów
  • Atmosfery
• Prace badawcze przeprowadzane są:
  • Na stacjach naukowych
  • W ekspedycjach
  • W kosmosie, za pomocą złożonej nowoczesnej aparatury badawczej

\

^^Człowiek i przyroda:^^

• W XX w. działalność gospodarcza człowieka stała się odczuwalna na całej planecie. Skutkiem tego są niesprzyjające a nawet szkodliwe dla zdrowia warunki życia
• Ludzie pozostawiają wszędzie ujemne ślady swej działalności:
  • Wyrąbane lasy
  • Bezpłodne ziemie
  • Zatrute rzeki
  • Zanieczyszczone powietrze

\

^^Badania Oceanów:^^

• W 1957 r. ekspedycja w Oceanie Spokojnym odkryła najgłębsze miejsce na kuli ziemskiej - Rów Mariański (11 022 m). Wkrótce Szwajcar Jacques Piccard i Amerykanin Don Walsh opuścili się na batyskafie na dno tego rowu i przeprowadzili tam badania
• Znany badacz głębin morskich Jacques-Yves Cousteau znaczną część swego życia spędził pod wodą, badając życie w oceanach i morzach
• Ekspedycje naukowe zajmują się także badaniem przestrzeni wodnych. Ich uczestnicy odkryli nieznane dawniej:
  • Podwodne grzbiety górskie
  • Wyspy
  • Głębokie rowy oceaniczne

^^Badania Atmosfery:^^

• Życie człowieka oraz jego działalność gospodarcza w dużym stopniu zależy od stanu powłoki powietrznej naszej planety

• Bardzo ważne jest badanie przestrzeni powietrznej w celu zapobiegania jej zanieczyszczeniu. Powietrze skażone przez dymy przedsiębiorstw i spaliny samochodów jest bardzo szkodliwe dla zdrowia człowieka

• Obserwacją jej stanu w wielu miejscach na kuli ziemskiej zajmują się stacje meteorologiczne. Na podstawie ich obserwacji przewiduje się pogodę

• Szczególnie ważne jest przewidywanie niesprzyjających zjawisk atmosferycznych takich jak:

  • Burze
  • Zamiecie
  • Grad

  \

^^Co bada się na Anktartydzie:^^

• Kontynent znajdujący się w oddali od zamieszkałych przez człowieka miejsc na Ziemi przez dłuższy czas pozostawał niezbadany. Nie sprzyjały badaniom bardzo surowe warunki naturalne: mrozy poniżej 80°C a także silne wiatry
• Stałe badania Antarktydy prowadzone są dopiero od pół wieku
• Na kontynencie oraz na przyległych wyspach różne kraje urządziły swe stacje naukowo-badawcze. Na jednej z nich - na stacji „Akademik Wernadskyj” od 1996 r. przeprowadza swe badania Ukraina
• Współczesne badania pozwoliły ustalić, że Antarktyda jest pokryta pancerzem lodowym o grubości powyżej 2 km. Jej ogromna pokrywa lodowa wywiera wpływ na pogodę i klimat innych kontynentów
• Kontynuowanie badań pokrywy lodowej może okazać się kluczem do odkrycia przeszłości nie tylko Antarktydy lecz także całej Ziemi

\

^^Co widać na Ziemi z Kosmosu:^^

• W 1957 roku ziemianie wypuścili w kosmos pierwszego sztucznego satelitę Ziemi, a nieco później statek kosmiczny z pierwszym człowiekiem na pokładzie. Odtąd zaczęła się era kosmiczna w badaniu kuli ziemskiej
• W 1997 r. obywatel Ukrainy Leonid Kadeniuk był w kosmosie w składzie międzynarodowej ekipy amerykańskiego statku kosmicznego
• Kosmonauci w ciągu bardzo krótkiego czasu (90 min) dokonują kosmicznej podróży dookoła Ziemi, na której poznanie ludzkość straciła tysiąclecia
• Na orbicie Ziemi teraz stale przebywa tysiące satelitów. Aparaty kosmiczne są wyposażone w specjalne przyrządy do fotografowania. Zdjęcia szybko, a co najważniejsze bezpiecznie przekazują wiadomości o rejonach klęsk żywiołowych
• Satelity meteorologiczne „oglądają” ziemię i określają stopień zachmurzenia i zasięg pokrywy śniegowej
• Zdjęcia satelitarne pomagają nie tylko przewidywać pogodę, znajdować złoża kopalin użytecznych, lecz także określać rozprzestrzenienie pożarów leśnych i stopień zanieczyszczenia powierzchni ziemskiej. Dzięki nim powstają dokładne mapy Ziemi
• Z kosmosu udało się obejrzeć trudno dostępne zakątki Ziemi:
  • Wysokie góry
  • Obszary polarne
  • Przestrzenie oceanów
  • Lasy
  • Pustynie
• Aparaty kosmiczne wykorzystuje się do obserwacji żywiołowych zjawisk:
  • Wybuchów wulkanów
  • Powodzi
  • Spadania lawin śnieżnych
  • Huraganów

\

^^Nasze podróże turystyczne:^^

• Kiedyś podróże były podstawowym źródłem informacji o różnych krajach. W dzisiejszych czasach dynamicznie rozwija się turystyka, każdy człowiek może zorganizować podróż, a cel podróży może być różny
• Wszystkie podróże mogą służyć rozszerzeniu wiedzy o Ziemi
• Niezależnie od celu i miejsca podróży uważni obserwatorzy zawsze:
  • Odkryją cechy szczególne ukształtowania powierzchni i zbiorników wodnych
  • Zobaczą niewidziane dotąd rośliny i zwierzęta
  • Poznają tradycje ludowe, cechy gospodarki i transportu oraz zabytki

\

Zapamiętaj:

• Współczesne badania są ściśle związane z wykorzystaniem bogactw naturalnych i ochroną środowiska
• Badania geograficzne Ziemi trwają nadal. Podstawowe ich obiekty w dzisiejszych czasach to:
  • Antarktyda
  • Ocean Światowy
  • Atmosfera
  • Litosfera

\
\