Międzynarodowe prawo podatkowe podręcznik (copy)
międzynarodowe prawo podatkowe zaczęło się rozwijać w 2 poł. XIXw. i nie dotyczyły ściśle kwestii unikania opodatkowania, współpracy międzynarodowej, zwolnieniami z opodatkowania urzędników, dyplomatów i konsuli.
Umowy międzynarodowe o unikaniu podwójnego opodatkowania na początku były zawierane między państwami które:
wymiana gospodarcza była najsilniejsza
były w dobrych stosunkach gospodarczych i politycznych
państwami sąsiadującymi
16.04.1869r. - Saksonia i Prusy dot. problematyki unikania podwójnego opodatkowania
18.12.1869r.- Austria i Węgry dot. opodatkowania dochodów z działalności gos.
pierwszą umowe o unikaniu podwójnego opodatkowania - 21.06.1899r. między Austria i Prusami
zaczęło się już w 2 RP i była zawarta z wolnym miastem Gdańsk z dnia 17.03.1924r.
spontaniczny rozwój międzynarodowego prawa podatkowego doprowadził do powstania wielu umów różniące się formą i treścią. To spowodowało podjęciem na międzynarodowym forum prac nad modele regulacji, które mógłby służyć państwom członkowskim jako wzorzec do regulowania stosunków podatkowych.
W latach 1923-27 rządowi eksperci wraz z komitetem finansowym ligi narodów zostały przygotowane 4 umowy bilateralne, następnie w 1928r. na podstawie tych umów stworzone 3 modele konwencji bilateralnej w :
sprawie unikanie podwójnego opodatkowania dochodu
sprawie unikanie podwójnego opodatkowania majątku
w sprawie wzajemnej pomocy przy ustalaniu i poborze podatków bezpośrednich
owe modele zostały ogłoszone i uznane w 1943r. jednak przez gwałtowny rozwój w 2 poł. XXw. trzeba było opracować nowe modele konwencji, które rozwiązałyby problemy podatkowe między poszczególnymi krajami, w szczególności eliminowanie podwójnego opodatkowania.
W 1963r. przedstawiono raport a w rezultacie powstał model konwencji OECD, jednak nadal pracowano nad dostosowaniem owego modelu do zmieniających się uwarunkowań gos. i prawnych. W wyniku w 1977r. opublikowano nowy model OECD z komentarzem.
1 wersje modelu ONZ wydano 28.04.1980r. na podstawie modelu konwencji OECD z 1977r. Od tego czasu był 2 krotnie uaktualniana.
obecnie opublikowano kilka modeli konwencji, które oprócz unikania 2 opodatkowania dochodu i majątku, opracowano:
model konwencji w sprawie podatku od nieruchomości, spadku i darowizn
model konwencji o wzajemną pomoc administracyjną przy dochodzeniu roszczeń podatkowych
model porozumienia o wymianie informacji podatkowych
ponadto ONZ opracował model konwencji w sprawie 2 opodatkowania między państwami rozwiniętymi a rozwijającymi się, dodatkowo prowadzi się prace nad opracowaniem modelu konwencji unikania 2 opodatkowania między państwami UE. Potrzebę takiego dokumentu można argumentować tym iż jest konieczność eliminowania 2 opodatkowania zarówno w sensie prawnym jak i ekonomicznym. W prawodawstwie UE nie ma instrumentu prawnego zapewniającego efektywnego unikania 2 opodatkowania. żeby to rozwiązać problem zawiera się umowy wielostronne
Wady umów wielostronnych
problem z pogodzeniem się interesów państw
Zalety umów wielostronnych
ujednolicenie polityki podatkowej
zmniejszenie ilości umów międzynarodowych
harmonizacja prawa podatkowego:
plusy
ujednolicenie praw międzynarodowych
Urzeczywistnienie swobód traktatowych
minusy
powielenie treści modelu konwencji OECD
Międzynarodowe prawo podatkowe można definiować
w ujęciu prawnym
zespół norm regulujące kwestie podatkowe
źródło to umowy międzynarodowe jak np. bilateralne i multilateralne umowy o unikaniu 2 opodatkowania
w ujęciu funkcjonalnym
zespół norm prawnych odnoszące się do norm podatkowych stosunków międzynarodowych, a ich źródłem są przepisy prawa podatkowego
przykład: zagraniczne spółki kontrolowane
uogólniając- międzynarodowe prawo podatkowe jest zespołem norm prawnych regulujące opodatkowanie w aspekcie międzynarodowym
ich źródłem nie jest tylko akt prawny, ale też przepisy prawa krajowego odnoszącego się do międzynarodowych aspektów opodatkowania. Niezależnie od obowiązujących umów w prawie krajowym eliminowania podwójnego opodatkowania także w stosunku do tych podatników, których dochód został poddany opodatkowaniu przez dwie jurysdykcje podatkowe, niezwiązane umową międzynarodową.
Granice jurysdykcji państwowe nie pokrywają się z granicami terytorium państwa, bo może wykraczać dzięki łącznika jurysdykcyjnych- przesłanki uzasadniające opodatkowanie zdarzeń, które są poza granicami państwa.
Międzynarodowe prawo podatkowe obejmuje zatem trzy rodzaje norm prawnych:
normy prawne, których adresatami są podatnicy, mające na celu unikanie podwójnego opodatkowania;
normy prawne, których adresatami są właściwe organy umawiających się państw, regulujące zasady współpracy pomiędzy tymi państwami;
normy prawne wiążące określone konsekwencje (zazwyczaj dolegliwości) prawnopodatkowe z podejmowanymi przez podatników działaniami zmierzającymi do unikania opodatkowania
są 3 zasadnicze powody do ukształtowanie się MPP
geneza MPP jest związana z zamiarem eliminowania negatywnych zjawisk ekonomicznych w postaci 2 opodatkowania w znaczeniu prawnym jak i ekonomicznym
konieczność zapewnienia efektywność krajowego systemu podatkowego przez współprace administracji w sprawach podatkowych.
zapobieganie zjawisku międzynarodowego unikania i uchylania się od opodatkowania
w genezie międzynarodowego prawa podatkowego tkwi założenie potrzeby eliminowania podwójnego opodatkowania co przyniosło szybki rozwój instytucji prawnych służących do zintensyfikowania międzynarodowej współpracy.
międzynarodowe prawo podatkowe obejmuje 3 obszary
unikanie podwójnego opodatkowania
Współpraca administacyjna w sprawach podatkowych
zapobieganie unikania i uchylania się od opodatkowania w relacjach międzynarodowych
nie opisuje bo nie obowiązuje na egzamin(może później to zrobie)
wyróżniamy 2 zasadnicze typy umów:
bilateralne
wielostronne
są to umowy 2 stronę w sprawie unikanie 2 opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, jak i porozumienie o wymianie informacji podatkowej. W przestrzeni międzynarodowej wyróżniamy kilka typy tych umów:
umowy unikaniu podwójnego opodatkowania dochodu i majątku oraz służące zapobieganiu uchylaniu się od opodatkowania;
umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania niektórych kategorii dochodów osiąganych przez osoby fizyczne (w porównaniu z pierwszą kategorią mają ograniczony zakres podmiotowy i przedmiotowy);
umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania w odniesieniu do spadków i darowizn;
umowy o wymianie informacji w sprawach podatkowych;
umowy o opodatkowaniu dochodów z oszczędności;
umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania w odniesieniu do przedsiębiorstw eksploatujących statki morskie lub statki powietrzne w transporcie międzynarodowym
umowy wielostronne są zawierane wyjątkowo, kiedyś zostały zawarte 2 umowy wielostronne, ale już nie obowiązują. Aktualnie na wyróżnienie zasługuje konwencja o wzajemnej pomocy administracyjnej, której lista liczy 86 państw
w ogromniej większości umów bilateralnych w unikaniu opodatkowania z zakresie dochodu i majątku są zawarte na podstawie modelu konwencji OECD. Współcześnie międzynarodowe umowy powstają na podstawie modelu konwencji OECD i ONZ.
Soft Law:
niewiążące pisemny instrument prawa międzynarodowego
państwo członkowskie powinno brać pod uwagę jego treść dopóty, dopóki państwo to nie wyrazi swoich zastrzeżeń w danym zakresie
model konwencji OECD to jest przede wszystkim wzór, z którego mogą korzystać państwa, które chcą uregulować stosunki podatkowe co prowadzi do ujednolicenia międzynarodowego prawa podatkowego. Modele nie zawierają wiążących norm prawnych, ale można dostrzec, że znaczenie modeli konwencji wykracza poza państwa skupionych w OECD.
Komentarze do konwencji modelu OECD zostały napisane i uzgodnione przez ekspertów delegowanych przed rządy państwa członkowskich. Jego treść odnosi się do każdego przepisu MK OECD i nie ma mocy wiążącej, ale odgrywa ważną rolę przy stosowaniu i interpretowaniu podatkowych umów międzynarodowych, ich status prawny jednak budzi wątpliwość przez fakt, iż, usuwając w ten sposób rozbieżności dotyczące wykładni przepisów umów międzynarodowych lub sposobu ich stosowania. Rozbieżność co do charakteru prawnego komentarza do MK OECD dot. jego znaczenie w świetle konwencji wiedeńskiej.
W piśmiennictwie sugeruje się, by komentarze postrzegać jako element zwykłego znaczenia (takie, jakie jest używane). Też zwraca się uwagę na to, iż inny wydźwięk będzie miał komentarz w stosunku do umowy między państwami członkowskimi OECD (komentarz należy przypisać znaczenie traktatu) a państwem, które nie jest członkiem OECD (komentarz należy jako prace przygotowawcze do traktatu)
jest to 1 z podstawowych problemów MPP. Zgodnie z zasadą ogólną proces wykładni powinien doprowadzić organ umawiających się państw do takich samych lub zbliżonych wyników, powinny dążyć do tego samego rozumienia umowy a sądy powinny mieć wspólny interes stron, jednak osiągniecie takiego rozwiązania ma liczne przeszkody, a 2 mają charakter zasadniczy:
dbałość o własne interes fiskalny
przywiązanie organów interpretujących do krajowej praktyki prawnej.
dokonując interpretacje MUP musimy uwzględnić ogólną dyrektywę interpretacyjną, jakie wynikają z konwencji wiedeńskie, jak i szczegóły dyrektywy interpretacyjne, jakie są w MK OECD. Wg. konwencji wiedeńskiej każdą umowę miedzynarodową należy interpretować w dobrej wierze, zgodnie ze zwykłym znaczeniem(takie, jakie jest używane).
Mają te przepisy 3 odrębne reguły interpretacyjne:
Dokonana w dobrej wierze- interpretacje mają być rozsądne. Poszanowaniem normy prawnej i woli jej autorów
intencje, wynikające ze zwykłego znaczenia- nie musi to zawsze oznaczać potoczne rozumienie, ale też może mieć specyficzne znaczenie (język prawniczy, rozwiązania podatkowe)
uwzględnić zdrowy rozsądek i dobrą wiarę
Częścią kontekstu MK OECD też są komentarze, bo:
Modele konwencji OECD zawierają wiele definicji legalnych
model zawiera regułę interpretacyjną, dzięki której jeżeli nie wynika inaczej należy rozumieć tak jak jest to określone w prawie krajowym — krajowe znaczenie ma PIERWSZEŃSTWO!
Owe zagadnienie sprowadza się do pytania, czy możliwe jest zmiana treści normy prawnej bez zmiany przepisów?
Problem zaczął dot. jak należy rozumieć zwroty, czy:
przez wykładnię statyczną- tak jak rozumiano w chwili zawierania umowy (na gruncie modelu konwencji OECD lub prawa krajowego)
czy przez wykładnię dynamiczną- dostosować interpretację do zmieniającej treści prawa krajowego czy MK OECD i komentarzy.
Tutaj należy przyznać prymat zasadzie wykładni dynamicznej, ale nie ma ona charakteru absolutnego. Może być tak, że przez zmianę kontekstu interpretacji, rezultat będzie odbiegał od intencji stron umowy. W takim przypadku może wyniknąć, iż dalsze obowiązywanie umowy jest niemożliwe co skutkuje wypowiedzeniem umowy lub podjęcie negocjacji w celu jej zmiany
jednak wyżej wymienione metody nie gwarantują osiągnięcie tego samego wyniku wykładni, a MPP nie przewiduje żadnej instytucji, która rozwiązywałaby spory, jednak nie można tutaj pominąć postępowania polubownego.
Art. 25 modelu konwencji OECD pozwala na podjęcie konsultacji w celu osiągnięcia zadowalającej wykładni. Ta procedura może pomóc w rozwiązaniu problemu, ale państwa nie są zobowiązane do wypracowania wspólnego porozumienia w celu wypracowania wykładni.
Państwa mogą podejmować działania ad ho, czyli powołanie rady niezależnych ekspertów, która początkowo zajmowałaby się rozpatrywaniem wniosków o dokonanie interpretacji a później od podatników mających wątpliwość.
Słyszy się głosy o powołanie sądu podatkowego lub coś podobnego, ale raczej nigdy do tego nie dojdzie.
przez pojęcie 2 opodatkowanie w znaczeniu prawnym, możemy zidentyfikować 4 elementy:
podatnik
dochód
rodzaj podatku
okres podatkowy
2 opodatkowanie w sensie prawnym to sytuacja gdzie dochód tego samego podmiotu jest opodatkowany podatkiem tego samego rodzaju za ten sam okres podatkowy przez 2 różne jurysdykcje podatkowe
Jurysdykcja podatkowa jest tutaj rozumiana jako suwerenność praństwa w zakresie stanowienia i poboru należności podatkowej. Wyraża brak jakiejkolwiej władzy zwierzchniej i wolności o decydowaniu o sposobie opodatkowania.
sywerenność można rospatrywać w aspekcie:
personalnym- wykonywanie władzy zwierzchniej nad podmiotami krajowymi nie uwzględniając ich położenie lub stan faktyczny
terytorialnym - wykonywanie władczych uprawnień w stosunku do osoby i rzeczy na terytorium danego państwa
funkcjonalnym - wyknywanie wszystkich włądczych uprawnień w stosunku do osoby i rzeczy na terytorium danego państwa
W MK OECD jest powiedziane, że prawne 2 opodatkowanie może znaczyć też jako nałożenie się porónywalnych podatków w 2 państwach na tego samego podatnika za ten sam okres i tytuł.
Warto zaznaczyć ze 2 opodatkowanie w znaczeniu prawnym jest zjawiskiem negatywnym gospodarczo.
Obecnie elimonowanie podwójnego opodatkowania obowiązuje nie tylko w prawie międzynarodowym, ale też w prawie krajowym.
2 opodatkowanie w znaczeniu ekonomicznym zachodziu, gdy dochów osiągany przez 2 odrębne (w senie prawnym, lecz powiązane kapitałowo lub personalnie) podmioty zostają opodatkowane tego samego rodzaju podatkiem za ten sam okres
Różnica między unikanie opodatkowania w sensie prawnym a ekonomicznym jest taki, iż ekonomiczny nie jest powszechnie obowiązującą zasadą w prawie międzynarodowym
Eliminowanie podwójnego opodatkowania ekonomicznego dotyczy tylko niektórych kategorii dochodu i wymaga spełnienia przez podatników wielu warunków wynikających z zawieranych umów podatkowych lub prawodawstwa krajowego.
Przyczyną powstanie 2 opodatkowania jest nakładanie na siebie 2 zasad opodatkowania dochodu:
zasady rezydencji-(nieograniczony obowiązek podatkowy) podatnik jest zobowiązany do zadeklarowania i opodatkowania całości uzyskanego przez siebie dochodu w państwie, w którym znajduje się jego rezydencja dla celów podatkowych, bez względu na miejsce ich źródła
zasady źródła- (ograniczony obowiązek podatkowy) opodatkowanie dochodów następuje w kraju gdzie uzskano dochód.
Rzadku występuje podwójne opodatkowanie w wyniku nachodzenie na siebie 2 takich samych zasad
jak już wczesniej było pisane podwójne opodatkowanie jest zjawiskiem negatywne dla gospodarki, więc podjęto działanie w celu jego eliminacji.
Wyróżnić należy sposoby:
jednostronne
uregulowanie w prawie krajowym metody, z których podatnicy mogą korzystać mimo braku umowy o unikaniu.
To rozwiązanie pozwala na eliminacje 2 opodatkowanie z krajem, pomino nie zawarcia umowy o unikaniu.
Podatnicy jednak na tej sytuacji stracą bo jest to zasadnicze mniej korzystne rozwiązanie
dwustronne
najbardzej powszechne i są w większości bazujące na Modelu Konwencji OECD
wielostronne
Wyjątek, przykład takich umów to traktaty rady arabskiej, traktat nordycki
najpowszechniejszą metodami unikanie 2 opodatkowania jest:
metoda zwolnienia podatkowego (metoda wyłączenia podatkowego)
zwolnienie z opodatkowania dochodu uzyskanego ze źródła znajdującego się na terenie innego państwa niż państwo miejsca zamieszkania lub siedziby danego podatnika.
Dochód zwolniony z opodatkowania może być brany pod uwagę przy ustalaniu wysokości opodatkowania pozostałego dochodu
NIE PODLEGA OPODATKOWANIU W INNYM PAŃSTWIE NIŻ REZYDENCJI
ma to zapobiegać nieuprawnionej korzyści podatkowej w związku z uzyskaniem niewielkiego dochodu i skorzystanie z niższej stawki podatkowej
metoda zaliczenia podatkowego( metoda kredytu podatkowego)
opodatkowanie w państwie rezydencji łącznego dochodu podatnika, także uzyskanego ze źródeł znajdujących się na terenie innych państw.
Podatnik może jednak od tak obliczonego podatku odliczyć kwotę równą podatkowi zapłaconemu w drugim państwie.
Odliczenie to może jednak być dokonane wyłącznie proporcjonalnie do wartości dochodu uzyskanego w tym drugim państwie.
innymi metodami unikania jest:
metoda potrącenia
uznaniu podatku zapłaconego w drugim państwie za koszt uzyskania przychodu w państwie rezydencji.
metoda ryczałtu podatkowego
zastosowaniu do dochodu osiągniętego ze źródeł znajdujących się na terenie innych państw niż państwo rezydencji obniżonej stawki podatkowej.
Te 2 metody nie prowadzą do wyeliminowanie 2 opodatkowania, ale łagodzą jego negatywne skutki.
Problem z normowaniem mechanizmu unikania 2 opodatkowania w znaczeniu ekonomicznym jest problem jedności ekonomicznej odrębnych w znaczeniu prawnym podmiotów.
Tutaj potrzebne jest określenie poziomu parcypacji kapitałowej.
Zbyt niski poziom parcypacji prowadzi do nieuzasadnionego opodatkowania w odniesieniu do dochodu uzyskaniego przez 2 podmioty niezależne od siebie w sensie ekonomicznym
Zbyt wysoki poziom parcypacji skutkowałby nieskutecznym przeciwdziałaniem w prawie metod unikania opodatkowania.
Jednak na przykładzie legislacji krajowej można wskazać, że ustawodawca stosuje metody odliczenia.
Ma to miejsce z dochodów:
z tytułu dywidendy, gdy spółka ma siedzibe lub zarząd w PL i otrzymuje dochód z dywidendy
oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych posiada w kapitale spółki podlegającej opodatkowaniu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania.
Ustawodawca uzależnia stosowanie metody opodatkowania w sensie ekonomicznym od parcypacji, który różni się w przypadku:
10%, od
spółek mających swoją siedzibę na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub na terenie Konfederacji Szwajcarskiej
75% od
spółek mających siedzibę na terytorium innego państwa
Jak można zauważyć, państwa nie są skłonne ponosić uszczerbek w dochodach w związku z eliminowanie opodatkowania.
Państwa jednak godzą się na gdy są to ścisłe relacje lub gedy partcypacja jest na realtywnie nieskim poziomie
System klasyczny nie przewiduje żadnych mechanizmów pozwalających na elimiowanie 2 opodatkowanie, jednak wyróżniamy:
metode odliczania
opodatkowaniu zysku spółki z tytułu otrzymanej dywidendy
przyznaniu spółce dominującej uprawnienia do odliczenia podatku uiszczonego przez powiązany ekonomicznie, lecz odrębny w sensie prawnym podmiot.
spółka może jednak po spełnieniu warunków odliczyć od kwoty poadtku należnego część podatku dochodowego zapłacoengo przez spółkę zależną mającą zysk wypłacany w formie dywidendy
metode zwolnienie partycypacyjnego
powstrzymanie się przez państwo spółki otrzymującej dywidendę od opodatkowania dochodu z tytułu dywidendy, pod warunkiem określonej partycypacji spółki dominującej w kapitale spółki zależnej.
metode kosztu podatkowego
nie jest różne od tych w znaczeniu prawnym
warunek do skorzystania to odpowiedni poziom partycypacji
metode ryczałtu podatkowego
nie jest różne od tych w znaczeniu prawnym
warunek do skorzystania to odpowiedni poziom partycypacji
Wykorzystywanie metod unikania opodaktkowania może prowadzić do nieuzasadnionej przez podatnika korzyści podatkowej jaką jest całkowite zniesienie opodatkowania. By uniknąć takiej sytuacji wprowdzono 2 klauzule:
subject-to-tax
ogranicza stosowanie metody zwolnienia podatkowego w państwie rezydencji w sytuacji, gdy dochód nie został opodatkowany w 2 państwie
możliwość skorzystania z metody unikania podwójnego opodatkowania uzależniona będzie od faktycznego opodatkowania danego dochodu lub majątku w drugim państwie.
switch over
zmianie stosowanej na podstawie regulacji traktatowych metody unikania podwójnego opodatkowania w celu wyeliminowania całkowitego zniesienia opodatkowania danego dochodu lub majątku.
jeżeli wstąpi brak efektywnego opodatkowania dochodu w 2 państwie, podatnik nie będzie dysponował kwotę do odliczenia od podatku
model konwencji OECD składa się z 7 rozdziałów i daje możliwość poprzedzić treść preambułą, ale nie wskazuje jej treść.
Rozdział 1 - mówi o zakresowi stosowaniu konwencji i przepisy dot. zakresu podmiotowego i podatnika których na dotyczyć.
Rozdział 2 - definicje podstawowych pojęć używanych w Modelu.
Rozdział 3 - mówi o zasadach opodatkowania poszczególnych kat. dochodu
Rozdział 4- jeden przepis normujący zasdy opodatkowania majątku
Rozdział 5- kluczowe zagadnienia unikania podwójnego opodatkowania
Rozdział 6- stanowi zbiór przepisów regulujących różnorodną problematykę podatkową
Rozdział 7- zawiera postanowienia dot. wejścia w życie konwencji i jej wypowiedzenia
Typowa umowa o unikaniu dot. osób mających miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym lub w obu umawiających się państwach.
Podstawowy problem dot. określenia podmiotów, wobec których stosuje się przepisy umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, wiąże się ze wskazaniem miejsca zamieszkania lub siedziby.
W takiej typowej umowie określa się że:
osobą mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w umawiającym się państwie jest każda osoba, która zgodnie z prawem tego państwa podlega tam opodatkowaniu z uwagi na jej miejsce zamieszkania, miejsce stałego pobytu, siedzibę zarządu albo inne kryterium o podobnym charakterze ( opodatkowanie za zasadzie rezydencji)
Jednak trzeba zaznaczyć że to określenie nie objemuje osób, które podlegają opodatkowaniu w tym państwie tylko w zakresie dochodu osiąganego ze źródeł w tym państwie lub z tytułu majątku położonego w tym państwie (opodatkowanie na zasadzie źródła).
Jak osoba ma miejsce zamieszania w 2 umawiających się państwach to jego status ustala się następującą:
osoba ma miejsce zamieszkania w miejscu gdzie, ma stałe ognisko domowe i ośrodek interesu życiowego
jak nie można tego ustalić to uznaje się żę, osoba ma miejsce zamieszkania w miejscu gdzie, zwykle przebywa
jak przebywa zwykle w obu krajach to uznaje się żę, osoba ma miejsce zamieszkania w miejscu gdzie, ma obywatelstwo
jak jest obywatelem 2 państw umawiających lub żadnego to właściwe organy w drodze wzajemnego porozumienia rostrzygają sprawe
Jeżeli chodzi o osobę fizyczną i ma siedzibe w obu państwach to uważa się że jej siedziba jest w kraju faktycznego zarządu
Z MK OECD wynika, iż dot. on podatku od dochodu i majątku nie zwarzając na ich pobór. Więc jego zakres podmiotowy jest niezwykle szeroki.
Jednak wg art.2 ust.2 MK OECD za podatki od dochodu i od majątku uważa się:
wszystkie podatki, które pobiera się od całego dochodu, od całego majątku albo od części dochodu lub części majątku
włączając podatki od zysku z przeniesienia własności majątku ruchomego lub nieruchomego
podatki od całkowitych kwot pensji lub wynagrodzeń wypłacanych przez przedsiębiorstwa
podatki od przyrostu majątku.
Niby szeroki zakres tak naprawdę został sprecyzowaniu na mocy art.2 ust. 3 MK OECD, który mówi że państwa umawiające się w celu uniknięcia wątpliwości mają wskazać konkretnie jakie podatki mają zawierać.
W celu uniknięcią konieczności podejmowania negocjacji za każdym razem jak nastąpi zmiana systemu podatkowego, Model konwencji OECD przewiduje możliwość stosowania umowy do podatków takich samych lub w istotnym stopniu podobnych. Dodatkowo państwa będą się wzajemnie informować o znaczących zmianach w odpowiednich ustawach podatkowych.
Model Konwencji OECD nie nakazuje krajom zawierającym konwencje do opodatkowania żadnej kat. dochodu i nie określa jego opodatkowania. Jego istota to wskazania jurysdykcji podatkowej upoważnionej do efektywnego opodatkowania.
Skuteczne eliminowanie podwójnego opodatkowania wymaga bowiem zniesienia opodatkowania w jednym z umawiających się państw albo częściowego zmniejszenia ciężaru podatkowego w obu umawiających się państwach.
Z tego powodu KAŻDY DOCHÓD I MAJĄTEK:
może być opodatkowana bez żadnych ograniczeń w państwie, w którym znajduje się źródło dochodu lub w którym jest położona rzecz będąca źródłem dochodu;
może być przedmiotem ograniczonego opodatkowania w państwie, w którym znajduje się źródło dochodu;
nie może być opodatkowana w państwie, w którym znajduje się źródło dochodu lub w którym położona jest rzecz.
Wyjątkowo MK OECD przewiduje ograniczone opodatkowanie w państwie gdzie jest źródło dochodu jest dochód z dywidendy i odsetek
Reszta kat. dochodu nie mogą być opodatkowanie w państwie źródła lub państwie rzeczy.
Z zasady ma być opodatkowanie w państwie rezyencji
państwo źródła(tam gdzie leży nieruchomość) ma prawo do opodatkowania dochodu.
Model Konwencji OECD nie daje definicji nieruchomości, więc żeby ją określić musimi zobaczyć na prawo kraju, który ma prawo do opodatkowania.
Jednak MK OECD zaznacza, że majątek nieruchomości obejmuje:
żywy i martwy inwentarz gospodarstw rolnych i leśnych
prawa, do których mają zastosowanie przepisy prawa powszechnego dotyczące własności ziemi
prawa użytkowania majątku nieruchomego, jak również prawa do stałych lub zmiennych świadczeń z tytułu eksploatacji bądź prawa do eksploatacji złóż mineralnych, źródeł i innych zasobów naturalnych.
Podstawową regułą opodatkowania zysku przedsiębiorstwa jest iż zysk podlega opodatkowania się w tym państiwe, ale od tej zasady jest wyjątek: jak przedsiębiorstwo ma zakład w innym kraju to zyski jakie można mu przypisać są opodatkowanie w państwie gdzie leży zakład.
Zyski z wykonywania wolnego zawodu i innej działalności o charakterze niezależnym jest opodatkowana tak samo jak zysk przedsiębiorców
Model Konwencji OECD zawiera pojęcia, które trzeba wyjaśnić:
Zysk
nie został zdefiniowany przez MK OECD
przypisujemy znaczenie takie, jakie jest stosowane w przepisach prawnych państwa stosującego umowę
ustawodawstwa podatkowego tego państwa ma pierwszeństwo przed znaczeniem nadanym określeniu przez inne przepisy prawne tego państwa.
pzredsiębiorstwo
jest definiowane bardzo szeroko w MK OECD
oznacza prowadzenie wszelkiej działalności zarobkowej
przepisy znajdują zastosoawnie jeśli prowadzi je osoba która ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w 1 z umawiających się państw.
zakład
w rozumieniu MK OECD jest to stała pracówka, która całkowicie lub częściowo prowadzona jest działalnośc gospodarcza przedsiębiorstwa.
z przepisów MK OECD wynika, że zakład obejmuje:
siedzibę zarządu
filie
biuro
zakład fabryczny
warsztat
kopalnię, źródło ropy naftowej lub gazu, kamieniołom albo każde inne miejsce wydobywania zasobów naturalnych.
Zaznaczyć jednak należy, że plac budowy, prace budowlane lub instalacyjne stanowią zakład tylko wtedy, jeżeli trwają dłużej niż 12 miesięcy.
Jednak nawet spełnienie powyższych kryteriów nie zawsze pozwoli uznać daną placówkę za stały zakład z uwagi na wyjątki z utrzymaniem pracówki:
zakład maklerski
spółka zależna
które służą wyłącznie do składowania, wystawiania lub wydawania dóbr lub towarów należących do przedsiębiorstwa;
towarów należących do przedsiębiorstwa wyłącznie w celu składowania, wystawiania lub wydawania;
towarów należących do przedsiębiorstwa wyłącznie w celu przerobu przez inne przedsiębiorstwo;
wyłącznie w celu zakupu dóbr lub towarów albo w celu zbierania informacji dla przedsiębiorstwa;
wyłącznie w celu prowadzenia dla przedsiębiorstwa jakiejkolwiek innej działalności o charakterze przygotowawczym lub pomocniczym;
wyłącznie w celu prowadzenia któregokolwiek rodzaju działalności, o jakich mowa od punktu a do e, pod warunkiem jednak, że całkowita działalność tej placówki, wynikająca z takiego połączenia rodzajów działalności, ma charakter przygotowawczy lub pomocniczy.
szczególnym rodzajem regulacji jest zależne przedsiębiorstwo czyli osoby działające w imeinu przedsiębiorstwa. W takiej sytuacji uważa się że przedsiębiorstwo ma zakład stały nawer jak nie spełnia kryteriów
Podstawowa zasada dotycząca opodatkowania zysku przedsiębiorstwa pochodzącego z działalności zlokalizowanego w innym umawiającym się państwie stałego zakładu głosi, że państwo położenia zakładu ma prawo opodatkować dochód w takim zakresie, w jakim jest przypisywany do tego zakładu.
Jednak nie dot. to zysków, które mogą być osiądnięte w państwie położenia zakłądu, ale nie mogą być do niego przypisane.
o tym który kraj może opodatkować dochód, nie decyduje miejsce jego osiągnięcia, ale możliwość powiązania go z działalnością zakładu.
Przypisanie zysku następuje wg zasady odrębnej jednostki, czyli zakładowi przypisuje się te zyski, które mógłby osiągnąć, gdyby działał jako niezależne i odrębne przedsiębiorstwo prowadzące taką samą lub podobną działalność w takich samych lub podobnych warunkach, wykorzystywane aktywa oraz ryzyko ponoszone przez przedsiębiorstwo.
Przypisanie zysków następuje w 2 etapach:
identyfikacja działalności prowadzonej przez zakład
przypisanie zysków związanych z działalnością biorąc pod uwage funkcje jaką pełni, jego zaangoażowanie majątku i rodzaju ryzyka.
To pociąga za sobą konsekwencje że opodatkowanie tego zysku następuje w państwie siedziby zakładu.
Przez globalizacje mamy coraz więcej transakcji między powiązanymy przedsiębiorstwami.
Podmioty będące członkami danej grupy gospodarczej mogą kształtować warunki, na jakich dokonują między sobą transakcji w sposób nieuwzględniający uwarunkowań rynkowych.
Taka sytuacja może prowadzić do negatywnych konsekwencji podatkowych dla poszczególnych państw.
Kształtowanie cen na poziomie odbiegającym od poziomu rynkowego (cen transferowych) prowadzi do zdeformowania zysku osiągniętego przez poszczególne przedsiębiorstwa, a to z kolei ma wpływ na wielkość zobowiązań podatkowych w danym państwie.
Model konwencji OECD przewidują możliwość dokonania korekty ujawnionego do opodatkowania zysku przedsiębiorstwa w przypadku stosowania cen transferowych.
Umawiające się państwo może opodatkować zyski przedsiębiorstwa, które zostałyby osiągnięte gdyby przedsiębiorstwa nie stosowały cen transferowych, gdy:
przedsiębiorstwa dokonujące transakcji są powiązane;
w transakcjach stosowane są ceny nieuwzględniające uwarunkowań rynkowych (ceny transferowe);
ceny transferowe są wynikiem powiązania przedsiębiorstw.
Konsekwencją dokonania korekty zysku przedsiębiorstwa jest opodatkowanie zysku, który został ujawniony i opodatkowany w drugim państwie.
W takiej sytuacji drugie państwo powinno dokonać odpowiedniej korekty kwoty podatku.
Właściwe organy umawiających się państw powinny w porozumiewać się ze sobą bezpośrednio.
MK OECD mówi iż: zyski osiągane z eksploatacji w transporcie międzynarodowym statków morskich lub statków powietrznych, a także osiągane z eksploatacji barek w transporcie śródlądowym podlegają opodatkowaniu tylko w miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa.
Jeżeli nie można ustalić miejsce faktycznego zarządu to prawo do opodatkowania ma państwo portu macierzystego, a jeżeli nie można zlokalizować portu macierzystego to do opodatkowania ma państwo w którym osoba ekplotująca statet lub barke ma miejsce zamieszkania.
dochód bierny to jest dochód uzyskany z użyczenia kapitału osobą trzecim. Do rodzaju takich dochodu zaliczamy dochód z odsetek, dywydendy i należnośći licencyjnych.
Do tych dochodów przewidziano zasade podziału podatku między państwami rezydencji i źródła. Powód dlaczego mamy tą zasade to, iż oba państwa biorą udział w wytworzeniu dochodów.
W przypadku dochodu z dywidendy dochodzi do 2 opodtkowania w sensie:
prawnym
ten sam dochód jest opodatkowany w państwie źródła i rezydencji
ekonomicznym
opodatkowany zostaje dochód z którego wypłacane są dywidendy i następnie z dochodu już opodatkowanego znowu opodatkowujemy dywidendę.
Przepisy Modelu Konwencji OECD pozwalają tylko na eliminacje 2 opodatkowania w sensie prawnym.
Wg. MK OECD dywidenda to dochód z akcji,akcji gratisowych, praw w zysku itd.
Jak już wiemy do opodatkowania mają prawo oba kraje umowy. w takiej sytuacji państwo źródła(wypłacające dywidendy) nie może przekroczyć:
5% kwoty dywidend brutto, jeżeli osobą uprawnioną jest spółka, której bezpośredni udział w kapitale spółki wypłacającej dywidendy wynosi co najmniej 25%,
15% kwoty dywidend brutto we wszystkich pozostałych przypadkach.
Właściwe organy umawiają się o ich stosowanie.
Tutaj żeby wyeliminowa 2 opodatkowanie w sensie prawnym stosujemy metode zaliczenia polegającą na odliczeniu od podatku od dochodu społki dominiującej w państwie jej rezydencji kwoty równej podatkowi zapłaconemu przez tę spółkę w państwie źródła. W ten sposób państwo źródła będzie beneficjentem dochodów podatkowych odpowiednio w zakresie 5 lub 15% dywidendy brutto.
Zobrazowanie przepisów o unikaniu 2 opodatkowania
Przez zastosowanie przepisów, spółka A jest uprawniona do pomniejszenia podatku płaconego w państwie rezydencji o podatek zapłacony na rzecz państwa źródła
Żeby obliczyć zobowiązanie można to wyliczyć równaniem:
Zobowiązanie spółki A= podatek AA - podatek AB
W ten sposób zostaje zniesione podwójne opodatkowanie prawne
Eliminowanie 2 opodatkowania w sensie prawnym zostaje zniesione przez zwolnienie z podatku potrąconego u źródła spółce dominiującej.
Podwójne opodatkowanie w sensie ekonomicznym jest też eliminowane i UE stworzyło 2 sposoby i to państwa decydują, którą wybiorą.
Pierwszą metodą jest metoda zwolnienia i polega na tym iż w przypadku spółki dominijącej państwo owej spółki zaniecha się od opodatkowania spółki dominującej.
Zobrazowanie tej sytuacji
Drugą metodą eliminacji opodatkowania ekonomicznego jest metoda zaliczenia polegającą na tym, iż spółka dominująca może zaliczyć do zobowiązania w państwie rezydencji podatek zapłacony w państwie źródła.
można to przedstawić wg wzoru i obrazka
Zobowiązanie A= podatek AA - podatek BB
Zastosowanie owych metod jest jednak uzależnione od posiadania przez spółkę co najmniej 10% udziałó w kapitale spółki i ich utrzymanie przez min. 2 lata.
Przepisy prawa krajowego odzwierciedlają przepisy umów podatkowych zawieranych przez Polskę i prawodawstwo UE. Z tego względu są 3 możliwe typy trangraniczneh wypłaty dywidendy a ona może być wypłacana między spółkami z siedzibą w Polsce a:
Państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej lub innego państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, z którym Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania;
W tym przypadku przewiduje się wyleliminowanie 2 opodatkowania w znaczeniu prawnym, bez możliwość wyeliminowania opodatkowania ekonomicznego.
Tutaj stosujemy metode zaliczenie podatkowego polegającą na tym iż spółka A może pomniejszyć podatek o zapłacony podatku w państwie rezydencji o podatek w państwie źródła
zobrazowanie i wzór
Zobowiązanie spółki A= podatek AA - podatek AB
Państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej lub innego państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, z którym Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania;
Tutaj jest też możliwość eliminacji 2 opodtkowania w sensie ekonomicznym. pod warunkiem, iż spółka krajowa ma udziały w spółce zależne nie mniejsze niż 75%, nieprzerwanie przez okres 2 lat.
Do eliminacji podwójnego opodatkowania ekonomicznego stosujemy metode zaliczenia, polegająca na tym że spółka A może odliczyć od podatku do państwa rezydencji(AA) podatek wykonany na rzecz państwa źródła (AB) i podatek zapłacony u źródła przez spółkę zależną (BB).
Zobrazowanie i wzór
Zobowiązanie spółki A= podatek AA - (podatek AB+ podatek BB)
Państwa będącego członkiem Unii Europejskiej lub innego państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
W tym przypadku owe obszary podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całość swoich dochodów nie ważne gdzie osiągniętę.
Dochody przez spółkę krajową są zwolnione z opodatkowania jeśli spółka dominująca posiada:
bezpośrednio mniej niż 10% udziałów kapitale spółki zależnej
udziały są nieprzerwanie przez okres 2 lat
A spółka zależna gdzie siedziba jest w konfederacji szwajcarskiej musi posiadać:
nie mniej niż 25% udziałów
udziały są nieprzerwanie przez okres 2 lat
Zobrazowanie sytuacji:
Jeżeli chodzi o uniknięcie 2 opodatkowania ekonomicznego muszą być spełnione kreyteria:
udział spółki zależnej w kapitale
10% w spółek w UE
25% w spółkach w Konfederacji Szwajcarskiej
i nieprzerwane posiadanie kapitału prezez 2 lata.
Zobrazowane skutki:
Tutaj też zastosowano zasadę podziału dochodu podatkowego między państwem źródła i rezydencji odbiorcy odsetek.
Zgodnie z Modelem konwencji odsetki, które powstają w umawiającym się państwie i są wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim umawiającym się państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim państwie.
Opodatkowanie u źródła podlega ograniczeniom.
W państwie, w którym powstają odsetki, podatek nie może przekroczyć 10% kwoty brutto tych odsetek.
Przy czym uważa się, że odsetki powstają w umawiającym się państwie, jeżeli płatnikiem jest osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w tym państwie. W razie potrzeby właściwe organy umawiających się państw rozstrzygną, sposób stosowania tego ograniczenia
Skutkiem zastosowania przepisów umów podatkowych odzwierciedlających postanowienia Modelu Konwencji OECD jest zniesienie podwójnego opodatkowania w znaczeniu prawnym
Dzięki temu, państwo źródła może opodatkować 10% kwoty odsetek. Natomiast państwo rezydencji może nieograniczenie opodatkowywać ale musi uwzględnić opodatkowanie w 2 kraju.
Tutaj UE wydało 2 dyrektywy Rady:
dyrektywa Rady w sprawie opodatkowania dochodów z oszczędności w formie wypłacanych odsetek;
jej celem jest uniemożliwienie efektywnego opodatkowania dochodu z odestek w pańśtwie rezydencji ich obiorcy
zapewnienie opodatkowania odsetek i należności licencyjnych tylko raz, czyli zniesienie opodatkowania u źródła
dyrektywa Rady w sprawie wspólnego systemu opodatkowania stosowanego do odsetek oraz należności licencyjnych między powiązanymi spółkami różnych Państw Członkowskich.
jej celem jest wymiana informacji podatkowej między krajami UE w celu powiadomienia danej jurysdykcji podatkowej o dochodach z osetek uzyskanych przez rezydenta.
nie jest zobowiązująca i nie określa zasad ich opodatkowania
Nie została przewidziana zasada podziału dochodu podatkowego.
Tutaj dochód podatkowy został przypisany państwu, którego odbiorca dochodu z należności licencyjnych jest rezydentem(państwo źródła).
Zgodnie z MK OECD zyski z przeniesienie jakiegokolwiek majątku ma być opodatkowane w państwie rezydencji zbywcy majątku.
Jednak są wyjątki i wyrażają one dążenie do przypisania dochodu podatkowego państwu, które jest uprawnione do pobierania dochodów podatkowych od nieruchomości oraz do opodatkowania zysku z nieruchomości.
zyski osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym państwie, pochodzące z przeniesienia własności majątku nieruchomego, mogą być opodatkowane w państwie, w którym znajduje się nieruchomość.
Oznacza to, że beneficjentem dochodu podatkowego może być państwo położenia nieruchomości.
zyski z przeniesienia własności majątku ruchomego stanowiącego część majątku zakładu, łącznie z zyskami, mogą być opodatkowane w tym drugim państwie.
Dochody podatkowe będą zatem efektywnie pobierane przez państwo rezydencji zakładu.
zyski osiągane przez przedsiębiorstwo z przeniesienia własności eksploatowanych w transporcie statków morskich, statków powietrznych i barek podlegają opodatkowaniu w tym umawiającym się państwie, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa.
W przypadku zysku z tej kategorii majątku wyłącznym beneficjentem dochodów podatkowych będzie państwo, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa.
zyski osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w danym państwie, pochodzące z przeniesienia własności akcji lub udziałów, osiągające ponad 50% wartości bezpośrednio lub pośrednio z nieruchomości położonej w drugim państwie, mogą być opodatkowane w państwie położenia nieruchomości.
Ten wyjątek stanowi instytucję międzynarodowego prawa podatkowego, która ma przeciwdziałać nadużyciom podatkowym.
Postanowienie to ma zapobiec sytuacji, w której podatnik zamierzający zbyć nieruchomość wnosi ją do spółki, a następnie zbywa jej udziały lub akcje.
W ten sposób dochodzi do konwersji kategorii dochodu podlegającego opodatkowaniu i jednocześnie związanych z nim zasad opodatkowania.
W konsekwencji podatnik mógłby osiągnąć korzyść podatkową na skutek uniknięcia opodatkowania w państwie położenia majątku nieruchomego.
Tutaj podstawową zasadą jest iż prawo do opodatkowania ma kraj gdzie została wykoanana praca.
ale niezależnie od tej reguły to wynagrodzenie pracownika jest opodatkowanie w państwie rezydencji, jeśli:
odbiorca przebywa w państwie innym niż państwo miejsca zamieszkania przez okres lub okresy nieprzekraczające łącznie 183 dni w okresie 12 miesięcy rozpoczynającym się lub kończącym w danym roku podatkowym i
wynagrodzenie jest wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w państwie innym niż państwo miejsca zamieszkania
wynagrodzenie nie jest ponoszone przez zakład, który pracodawca posiada w państwie innym niż państwo miejsca zamieszkania.
Kolejnym wyjątkiem jest wynagrodzenie od pracy najemniej na pokładzie statku lub samolotu. tutaj wynagrodzenie może być opodatkowanie w państwie fatycznego zarządu.
tutaj opodatkowanie jest w państwie źródła
tutaj opodatkowany jest w państwie działalności artystycznej lub sportowej, jednak może też być opodatkowany dochód związany z osobiście wykonaną działalnościa, która nie przepada temu artyście a innej osobie.
Emerytura jest opodatkowana w państwie rezydencji odbiorcy emerytury.
co do zasady jest opodatkowana w państwie wypłacającym wynagrodzenie, jednak tego rodzaju świadczenia podlegają opodatkowaniu tylko w państwie rezydencji osoby wykonującej pracę (wyłączne opodatkowanie w państwie rezydencji pracownika), jeżeli usługi te są świadczone w tym państwie przez osobę, która:
jest jego obywatelem
nie wybrała miejsca zamieszkania w tym państwie wyłącznie w celu świadczenia tych usług
tutaj opodatkowanie jest wyłącznie w miejscu kształcenia lub odbywani praktyk jeżeli student:
był rezydentem innego państwa niż państwo, w którym się kształci lub odbywa praktykę;
przebywał w danym państwie wyłącznie w celu kształcenia się, odbywania praktyki lub szkolenia;
otrzymywał świadczenia ze źródeł poza terytorium państwa, w którym się kształci lub odbywa praktyk
Dochody, których nie możemy przypisać do żadnych z wymienionych powyżej podlegając opodatkowania w państwie rezydencji.
Mamy tylko 1 przepis, i w nim przyjęto rozwiązanie że jest ono opodatkowane w państwie rezydencji, ale są wyjątki.
majątek nieruchomy jak jest własnością osoby mieszkającą w innym państwie a nieruchomość jest położona w drugim może być opodatkowana w państwie źródła( tam, gdzie leży nieruchomość)
majątek ruchomy, stanowiący część zakładu jest opodatkowany w państwie rezydencji zakładu
majątek w postaci statków morskich i powietrznych, są opodatkowane w państwie zarządu faktycznego przedsiębiorstwa.
Model konwencji OECD przewidział 2 metody:
metode wyłączenie
polega na rezygnacji jednego z państw na roszczenia do dochodu
najczęściej zrzekającym się jest to państwo rezydencji
owa zasadnie nie znajduje zastosowania do zysku z dywidendy i odsetek
metode zaliczenia
polega na opodatkowaniu całości dochodu lub majątku podatnika bez względu na położenie jego źródła, ale państwo rezydencji pozwala na odliczenie od podatku dochodowego zapłaconego w drugim państwie
zawsze opodatkowany w państwie rezydencji
Obniżenie kwoty podatku zapłaconego u źródła zmniejszy możliwe odliczenia podatku w państwie rezydencji.
klauzula tax sparing
polega na przyznaniu podatnikowi prawa do obniżenia podatku obliczonego w państwie rezydencji o potencjalną wartość podatku w państwie źródła, który w rzeczywistości nie został zapłacony, lecz byłby zapłacony gdyby podatnik nie skorzystał w państwie źródła z ulg lub zwolnień podatkowych.
umożliwia podatnikowi efektywne skorzystania z przywilejów podatkowych oferowanych przez państwo źródła
Metoda OECD nie znosi automatycznie podwójnego opodatkowania.
W przypadkach, gdzie nie ma zasady wyłączenie opodatkowania może dojśc do konfliktu wyrażający się w 2 opodatkowaniu.
Warty uwagi jest fakt iż do obu metod jest wpleciono mechanizm eliminujący ewentualne nieuprawnione korzyści, takie jak np. możliwość skorzystania z niższej skali podatkowej lub nawet zwolnienia podatkowego.
Rozdział VI zawiera róźne postanowienia obejmujące zasade równego traktowania, rozumiano jako współpracę międzynarodową, zasady opodatkowania członków misji dyplomatycznych i urzędów konsularnych, a także określenie zasad rozszerzenia zakresu terytorialnego typowej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Ale owe postanowienia nie odnoszą się do problematyki unikania 2 opodatkowania.
Wg. MK OECD obywatelstwo nie może stanowić kryterium różnicowania sytuacji prawnopodatkowej podmiotów.
Tutaj jako obywatel to też osoby prawne, spółki itd.
Też warto zauważyć, iż stosuje się ją do wszystkich podatków, niezależnie od ich rodzaju i nazwy.
Zgodnie z art. 24 ust.1 MK OECD obywatele jednego państwa nie mogą być poddani w drugim państwie ani opodatkowaniu, ani związanym z nim obowiązkom, które są inne lub bardziej uciążliwe niż opodatkowanie, jakim są lub mogą być poddani w takich samych okolicznościach, obywatele tego państwa.
Na samo uciążliwe opodatkowanie nie składa się tylko wysokość podatku, ale też obowiązki nałożone przez administracje lub pozbawienie ochorny ich prawa.
Zasada równego traktowania nie nakazuje każego podatnika traktować identyczne, tylko równo mają być traktowanu podatnicy w takich samych okolicznościach.
Dyskryminacja odwrotna polega na korzystniejszym opodatkowaniu obywateli innych państw względem obywateli państwa nakładającego podatek.
Zasada równego traktowania obejmuje również sytuację, w której obowiązkom podatkowym zostały poddane osoby niemające miejsca zamieszkania w żadnym z państw związanych umową o unikaniu opodatkowania.
W wyniku tego nie tylko zabroniona jest dyskryminacja rezydentów jednego państwa, ale także nie można dyskryminować podatkowo obywateli jednego z państw względem obywateli własnego państwa w sytuacji, gdy żaden z nich nie ma miejsca zamieszkania w danym państwie.
Zasada równego traktowania dotyczy także osób nieposiadających obywatelstwa, które nie mogą zostać poddane w żadnym z umawiających się państw opodatkowaniu ani obowiązkom, jakim są lub mogą być poddani w takich samych okolicznościach obywatele danego państwa.
Celem jest rozwiązywanie trudności powstających w trakcie stosowania typowej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania w najszerszym sensie tego słowa.
Ma to chronić podatnika przed 2 opodatkowaniem.
postępowanie polubowne może znaleźć zastosowanie w 3 sytuacjach:
gdy następuje opodatkowanie niezgodne z postanowieniami Modelu Konwencji OECD;
gdy powstają wątpliwości co do interpretacji przepisów zawartej umowy;
w celu eliminowania podwójnego opodatkowania w sytuacjach nieobjętych postanowieniami Modelu Konwencji OECD.
Co do zasady postępowanie polubowne może być przez podatnika przed organami państwa, którego jest rezydentem, w każdym czasie.
Postępowanie polubowne nie może służyć ochronie podatnika w przypadku naruszenia przez organ podatkowy przepisów krajowego prawa podatkowego.
Od tej zasady jest wyjątek, w sytuacji gdy działanie organów podatkowych jest niezgodne zarówno z postanowieniami umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, jak i przepisami prawa krajowego.
Owe postępowanie służy eliminowanie sytuacji podwójnego opodatkowania prawnego, jednak może znaleść zastosowanie też do podwójnego opodatkowania ekonomicznego w przypadku korekty zysku przedsiębiorst powiązanych.
Żeby wszcząć postępowanie polubowne, trzeba spełnić 2 warunki zasadnicze:
sprawa musi być przedłożona właściwemu organowi państwa, w którym podatnik jest rezydentem;
przedłożenie to powinno nastąpić w terminie 3 lat od uzyskania informacji o podjęciu działania skutkującego opodatkowaniem niezgodnym z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania
Zapłata nie jest warunkiem do wszczęcia postępowania
3 lata - termin minimalny ale pańśtwo może ustalić dłuższy
Krajowe postępowania podatkowe, jak i sądowe nie mają wpływu na bieg terminu do wniesienia skargi.
Ale może być sytuacja, gdzie porozuniemie z postępowania będzie niezgodne z treścią decyzji administracyjnej lub wyrokiem sądu.
model nie rozwiązuje tego problemu, ale
wskazuje organ danego państwa nie może odmówić wszczęcia procedury tylko, że w sprawie zapadła już decyzja lub wydany został wyrok.
już na jej wstępie wiadomo, że na skutek przeprowadzenia postępowania polubownego sytuacja podatnika nie ulegnie zmianie.
W takim przypadku kes zasadne, by państwo, poinformowało go, w celu uniknięcia złudnych oczekiwań, o wyniku postępowania polubownego.
Państwo powinno dążyć do zapewnienia ustawodawcy możliwości odzwierciedlenia wyniku postępowania polubownego w krajowym rozstrzygnięciu podatkowym.
Postępowanie polubowne obejmuje 2 stadia:
przed organami państwa, w którym złożono skargę;
rozpoczyna się w monmencie wniesienia skargi
analiza wniosku jest po strone organu
jak jest zasadny to są podjęte działania w celu wyeliminowania 2 opodatkowania bez kontaktu z innym państwem (jak to możliwe)
W przypadku stwierdzenia, że niezgodne z Modelem Konwencji OECD podwójne opodatkowanie jest wynikiem działania organów innego państwa, organ, który otrzymał przedłożenie, ma obowiązek wszcząć postępowanie polubowne
obejmuje bezpośrednią współpracę pomiędzy właściwymi organami zainteresowanych państw
zwrócenia się przez organ, przed którym wszczęto postępowanie, do właściwego organu drugiego państwa
Przez model konwencji OECD państwa są zmuszone do prowadzenia negocjacji ale nie do osiągniecia porozumienia.
Rozstrzyganie sporów interpretacyjnych i innych trudności przy stosowaniu umowy, dotyczy spraw o charakterze ogólnym.
Trudności mogą być związane z praktycznym stosowaniem umowy, jak i ogólnymi kwestiami uniemożliwiającymi stosowanie umowy.
W ramach postępowania polubownego państwa mogą w szczególności uzupełniać lub wyjaśniać określenia zdefiniowane w umowie niekompletnie lub dwuznacznie.
Powinno być maksymalnie odformalizowane.
Państwa mogą powołać wspólną komisje, której celem będzie osiągnięcie porozumienia w danej sprawie.
Zarówno skład, jak i tryb działania komisji nie zostały uregulowane w Konwencji Modelowej OECD.
Państwa, powołując komisję, powinny ustalić regulamin jej działania, w szczególności liczbę członków, sposób podejmowania decyzji i tryb prac komisji.
Jeżeli postępowanie polubowne nie doprowadzi w terminie 2 lat do rozstrzygnięcia problemu, sprawa powinna być przedłożona do arbitrażu.
Arbitraż stanowi etap postępowania polubownego, które ma zapewnienie większej skuteczności prowadzonych negocjacji.
Jego istotą jest oddanie rozstrzygnięcia sprawy pod osąd niezależnych arbitrów.
Złożenie wniosku o przeprowadzenie arbitrażu jest możliwe dopiero po spełnieniu następujących warunków:
od momentu wszczęcia postępowania polubownego upłynęły 2 lata;
w tym terminie nie osiągnięto porozumienia w sprawie;
działanie jednego lub obu państw skutkowało opodatkowaniem niezgodnym z zawartą umową.
Model Konwencji OECD nie ogranicza terminu, w którym podatnik może żądać przeprowadzenia arbitrażu, ale należy brać, że po upływie 2-letniego terminu na osiągnięcie porozumienia podatnik może złożyć wniosek o arbitraż w każdym czasie.
Sprawa nie powinna być poddana arbitrażowi, jeżeli wcześniej w tej sprawie wypowiedział się sąd lub sąd administracyjny.
Podjęta decyzja nie wiąże natomiast właściwych organów państwa w podobnych sprawach innych osób.
Celem jest przekazywanie pomiędzy właściwymi organami państw informacji niezbędnych do prawidłowego zastosowania.
Ponadto wymiana informacji ma służyć stosowaniu krajowego prawa podatkowego nawet gdy w konkretnym przypadku umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie znajduje zastosowania.
Modelu Konwencji OECD zobowiązuje państwa do wymiany informacji dotyczących nie tylko podatków objętych jego postanowieniami, ale także innych podatków.
Właściwe organy mogą wymieniać także istotne informacje dla funkcjonowania administracji podatkowej i ulepszania poboru podatków.
W drodze wymiany informacji można żądać przekazania informacji dot. rezydencji podatkowej osób lub przedsiębiorstw itd.
Zakres podmiotowy przekazywanych informacji może dotyczyć rezydentów, jak i nierezydentów.
Przedmiotem wymiany informacji są informacje znajdujące się w posiadaniu organów podatkowych oraz banków lub innych instytucji finansowych, a państwa nie mogą odmówić udzielenia informacji, powołując się na tajemnicę bankową.
Wymiana informacji obwarowana jest koniecznością spełniania dwóch przesłanek:
informacje muszą mieć istotne znaczenie dla właściwego stosowania przepisów prawa podatkowego.
informacje nie mogą być pozyskane przez organ podatkowy danego państwa w ramach wewnętrznego postępowania.
Wymiana informacji może być:
wymiana informacji na żądanie;
jest gdy właściwy organ jednego z państw z prośbą o konkretną informację do właściwego organu drugiego państwa.
Przed wystąpieniem z wnioskiem organy powinny wyczerpać wszystkie środki dostępne na terenie państwa w celu ich uzyskania, z wyjątkiem tych, które wiązałyby się z nieproporcjonalnie dużymi trudnościami.
Pisemny wniosek
szczegółowo określać zakres żądanych informacji i zawierać istotne fakty związane z daną sprawą.
Wniosek w języku państwa wnioskującego.
Przepisy Modelu Konwencji OECD nie precyzują, jakie dane powinna zawierać odpowiedź ani w jakim terminie powinna być udzielona
automatyczna wymiana informacji;
przedmiotem wymiany jest typowa informacja dotycząca wielu spraw tego samego rodzaju.
Informacja jest najczęściej przekazywana danemu państwu przez podatników lub płatników.
Właściwe organy powinny ustalić, jakiego rodzaju informacje będą w ten sposób wymieniane.
Zakres i procedura nie zostały sprecyzowane w treści Modelu Konwencji OECD
spontaniczna wymiana informacji.
państwo w toku krajowego postępowania uzyskuje informacje, które mogą być wykorzystane dla celów podatkowych przez właściwe organy innego państwa, i przekazuje je bez wniosku o ich przekazanie od tego drugiego państwa.
Do okoliczości mogą być podejrzenia że:
doszło do znacznego zaniżenia dochodów podatkowych w innym państwie,
poczyniono płatności na rzecz rezydenta innego państwa,
podatnik skorzystał z ulgi lub zwolnienia podatkowego, które mogą rodzić zwiększenie zobowiązania podatkowego w innym państwie,
podatnicy wykorzystują schemat pozwalający na uniknięcie opodatkowania lub uchylenie się od opodatkowania.
Nie zostało uregulowane w MK OECD, więc to organy państwa decydują o formie
Większość informacji dot. czy danych o charakterze poufnym.
Rodzi to zobowiązanie dot. traktowania jako poufne wszelkich informacje.
Tajemnicą objęte są zarówno informacje zawarte we wniosku o wymianę informacji, jak i otrzymywane w odpowiedzi.
Sposób zachowania tajemnicy i stopień jej poufności wynikają z przepisów prawa krajowego danego państwa.
Ustawodawstwo wewnętrzne określa ewentualną procedurę i sankcje związane z naruszeniem tajemnicy.
Informacje mogą być ujawniane wyłącznie osobom lub organom zajmującym się wymiarem lub poborem, egzekucją itd.
Przepisy Modelu Konwencji OECD przewidują przesłanki ograniczających obowiązek przekazania informacji.
Ogólna zasada mówi, że w trakcie wymiany informacji państwo nie jest zobowiązane do stosowania środków nieprzewidzianych w prawie krajowym lub wewnętrznej praktyce administracyjnej.
Państwo nie jest również zobowiązane do udzielenia informacji, których uzyskanie nie byłoby możliwe na podstawie własnego ustawodawstwa lub w ramach praktyki administracyjnej tego lub drugiego państwa.
Tym samym państwo nie może domagać się udzielenia informacji wykraczających poza zakres informacji, które na podstawie własnego prawa mogłoby uzyskać.
Państwo nie ma obowiązku przekazania informacji, które ujawniałyby tajemnicę handlową, gospodarczą itd. lub których udzielenie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym (ordre public).
Celem jest dążenie do zapewnienia efektywności krajowych systemów podatkowych przy zachęceniu do współpracy jak największej liczby państw.
Ta forma współdziałania nie odnosi się bezpośrednio do unikania podwójnego opodatkowania, lecz stanowi instytucję służącą realizacji obowiązku podatkowego bez względu na miejsce położenia majątku lub dochodu.
Kwestia udzielania pomocy jest delikatną materią w negocjacjach między państwami.
Ustawodawstwa niektórych państw mogą ograniczać bądź wręcz zabraniać egzekucji roszczeń podatkowych w celu zaspokojenia interesu finansowego innych państw.
Z punktu widzenia zasad konstytucyjnych wątpliwe może się okazać wykorzystanie organów administracji finansowej do przysporzenia finansowego na rzecz innych państw.
Model OECD nie ogranicza zakres osób, pomoc może być udzielana dla każdego.
Pomocą mogą być objęte wszyskie podatki zgodne z modelem OECD
Warunkiem udzielenia pomocy jest ściągalność zobowiązania w świetle ustawodawstwa państwa proszącego o udzielenie pomocy.
Przez pojęcie ściągalności rozumiemy, że państwo proszące ma prawo ściągnąć kwotę należności podatkowej, a osoba zobowiązana nie może się temu skutecznie przeciwstawić ani w drodze administracyjnej, ani w drodze sądowej.
Wniesienie odwołania zasadniczo nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego.
Z tego powodu dłużnik podatkowy nie może skutecznie zablokować przebiegu egzekucji.
Brak ściągalności podatku w państwie zwracającym się o udzielenie pomocy nie może być zastąpiony stwierdzeniem ściągalności w państwie proszonym o pomoc.
W sytuacji, gdy ustawodawstwo państwa nie zezwala jeszcze na egzekucję, nie może ono skutecznie zwracać się z prośbą o pomoc w egzekucji do innego państwa.
Przeszkodą dla udzielenia pomocy nie może być upływ terminów w państwie proszonym, po których zaległości nie mogą być już przedmiotem egzekucji, jeżeli wcześniej została złożona prośba o jej udzielenie.
Jeżeli pobór zobowiązań staje się niemożliwy z uwagi na okoliczności wynikające z ustawodawstwa państwa proszącego, państwo to jest zobowiązane do niezwłocznego powiadomienia o tym fakcie państwa proszonego.
Model konwencji OECD nie ma żadnych postanowień w zakresie procedury.
Pomoc może być realizowana w formie:
egzekucji należności podatkowej
państwo proszone o udzielenie pomocy prowadzi ją na podstawie własnych procedur, tak jak czyniłoby w odniesieniu do przypadających jemu zaległości podatkowych.
zabezpieczenia wykonania zobowiązań podatkowych
zobowiązań podatkowych może mieć miejsce, nawet jeśli nie ma jeszcze podstaw do prowadzenia postępowania egzekucyjnego, a tym samym do wystąpienia z wnioskiem o pomoc w egzekucji należności podatkowych.
Do okoliczności uzasadniące odmowę udzielenia pomocy jest:
stosowanie środków administracyjnych sprzecznych z ustawodawstwem lub praktyką administracyjną jednego z umawiających się państw;
podejmowanie działań sprzecznych z porządkiem publicznym (ordre public);
niepodjęcie wszelkich stosownych czynności egzekucyjnych lub zabezpieczających przez państwo proszące o udzielenie pomocy;
prośba powodowałaby wyraźnie nieproporcjonalne obciążenie państwa proszonego o udzielenie pomocy w relacji do korzyści, jakie można odnieść z egzekucji.
Jeżeli wystąpi którakolwiek ze wskazanych powyżej okoliczności, państwo proszone o pomocy jest uprawnione do odmowy.
Państwo nie jest zobowiązane do podejmowania działań, które nie są przewidziane prawem w państwa proszącego, jak i proszonego.
Oznacza to, że państwo proszące nie może się domagać podjęcia kroków, których samo nie mogłoby przedsięwziąć.
Model Konwencji OECD ma szczególny status pracowników dyplomatycznych i urzędników.
Przywileje podatkowe nie doznają uszczerbku w związku ze stosowaniem typowej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Immunitety i przywileje dyplomatyczne pozostają w ścisłym związku z immunitetem państwa.
Klauzula terytorialna to możliwość rozszerzenia zawartej umowy na każde państwo lub terytorium, za którego stosunki odpowiada jedno z umawiających się państw, nałoży podatki o zasadniczo podobnym charakterze do podatków.
Postanowienie to dotyczy państw mających terytoria zależne lub państw, które wyłączyły część swojego terytorium z zakresu stosowania umowy.
Zamieszczenie klauzuli umożliwia państwom jej zastosowanie w dowolnym momencie, jak podatki są o podobnym charakterze
międzynarodowe prawo podatkowe jest dynamicznie rozwijającą się częścią prawa podatkowego. spowodowane jest to brakiem możliwości efektywnego opodatkowania przez jurysdykcje podatkowe.
przez wiele lat była zaburzona równowaga między rosnącą liczbą umów o unikaniu opodatkowania a stosunkami regulacji zwalczające unikania opodatkowania, ale sytuacja uległa zmianie, a najważniejsze jego elementy to:
podpisanie dnia 25 stycznia 1988 r. Konwencji o pomocy administracyjnej w sprawach podatkowych115;
opublikowanie przez OECD w dniu 18 kwietnia 2002 r. Modelu porozumienia o wymianie informacji podatkowych;
dodanie w 2003 r. do Modelu Konwencji OECD art. 27 dotyczącego pomocy w poborze należności podatkowych;
zmianę w 2005 r. art. 25 Modelu Konwencji OECD dotyczącego wymiany informacji podatkowych polegającą na poszerzeniu wymiany informacji o dane znajdujące się w posiadaniu instytucji finansowych;
dodanie w 2008 r. do art. 27 Modelu Konwencji OECD postanowień dotyczących arbitrażu w ramach postępowania polubownego.
Pozwoliło to na znaczne poszerzenie podstaw prawnych współprac i umożliwiło skuteczniejsze walke z unikaniem opodatkowania.
w świetle regulacji jest to pojmowane dwojako
współpracę podejmowaną w zakresie stanowienia prawa podatkowego polega na podejmowaniy przez państwa działań stanowienia prawa podatkowego lub wywierającego na niego wpływ.
międzynarodowa współpraca w sprawach podatkowych polega na podejmowaniu działań w zakresie stosowania norm prawa podatkowego.
Współpraca dotyczy więc konkretnej sprawy toczonej na podstawie obowiązujących przepisów prawa podatkowego. Obejmować będzie współpracę we wszystkich fazach postępowania podatkowego:
w fazie poprzedzającej przeprowadzenie kontroli podatkowej i postępowania podatkowego
w fazie kontroli podatkowej
w fazie właściwego postępowania podatkowego;
na etapie postępowania egzekucyjnego.
Przez pojęcie współpracy w świetle regulacji międzynarodowego prawa podatkowego rozumiemy:
wszelkie formy współpracy podejmowane przez państwa przy stanowieniu prawa podatkowego oraz współpracę w sprawach podatkowych,
polegają w szczególności na wymianie informacji, przeprowadzaniu równoległych kontroli, postępowań administracyjnych
są na wniosek właściwego organu innego państwa czy na obecności upoważnionych urzędników w siedzibie organu przekazującego informacje, podejmowanej przez właściwe organy co najmniej dwóch państw.
Współpraca ta dotyczyć będzie szeroko rozumianych spraw podatkowych na każdym etapie kontroli, określania, ustalania, poboru lub egzekucji zobowiązań podatkowych
Zwrot “sprawa podatkowa” też należy szeroko rozumieć. jest to sprawa z zakresu zobowiązań podatkowego które należą do właściwości organów podatkowych i adminstracji finansowej na mocy szczególnej ustawy.
Są 3 podstawowe przesłanki do współpracy:
zapewnienie efektywności krajowego systemów podatkowych
robimy to przez
unikanie opodatkowania
jest to redukcja obciążeń podatkowych za pomocą metod i środków dozwolonych przez prawo podatkowe
uchylanie się od opodatkowania
podejmowanie działań zakazanych przez prawo podatkowe i prowadzące do minimalizacji obciążeń podatkowych lub całkowitej eliminacji
optymalizaj przestrzeni gospodarczej
przejawia się w eliminowaniu 2 opodatkowania
eliminiacja 2 opodatkowania wpływa na rozwój działalności gospodarczej.
dążenie do sprawiedliwości podatkowej
przez podejmowanie współpracy międzynarodowej
pozwala to na wdrożenie do systemu podatkowego zasdy powszechności i równości opodatkowania.
Podstawowymi formami współpracy są:
wymiana informacji podatkowej
naczęstrza forma współpracy
pozyskiwanie informacji ważnych do stosowania przepisów materialnego prawa podatkowego, zweryfikowania prawidłowości, określania lub ustalania zobowiązań egzekucji należności podatkowych.
mamy wymianę informacji
z urzędu
nie wymaga złożenia wniosku
ma formę:
automatycznej
regularna wymiana oreślonego rodzaju informacjami w ustalonym termine
lub gdy jest ona dostępna
spontanicznej
przekazywanie informacji gdy dane państwo uzna to za istotne dla innego państwa
na wniosek
wymagane jest złożenie uzasadnionego wniosku przez właściwy organ
pomoc prawna
różne formy
można się domagać przeprowadzenia postępowania podatkowego
przeporowadzenie czynności egzekucyjnych lub zabezpieczających
notyfikacja(doręczenie)
pomocy przy powiadomeniu przez 1 państwo osoby mające miejsce zamieszkania lub siedziby podmiotu w 2 kraju o podejmowanych czynnościach
pozwala ona osiągnąć skutek procesowy w postaci doręczenia korespondencyji stronie postępowania
zapewnić prawo do bycia powiadomionym o treści aktów.
partycypacja w czynnościach prowadzonych na terenie innego państwa
może być:
czynna
nie tylko na przebywanie w urzęach innych państw ale też podejmowanie czynności procesowych
bierna
obecność w urzędach państwa upoważnionego urzędnika państwowego asystującego w czynnościach podejmowanych w toku pospowania
pozwala to na otrzymanie wgląd do dokumentów i ich kopii
kontole równoległe
wymaga porozumienie organów co najmniej 2 państw, które decydują o jej zasadności i porowadzeniu.
obejmuje sytuacje podatkową 1 lub więcej podatników
istotną przesłanką jest przekonanie że jest to bardziej efektywne niż przeprowadzonej osobnych kontroli
pomoc w poborze należności podatkowej
zabezpieczenie lub egzekucji należnoścu podatkowych przez 1 państwo z majątku położonego w 2 państwie na wniosek
postępowanie polubowne
forma negocjacji
cel: rozwiązanie problemu podówjnego opodatkowania wynikającej z wadliwego stosowania przepisów umowy podatkowej
eliminowanie podwójnego opodatkowania nie jest objęte postanowieniami umowy lub trudne jest jej intepretacja
1928r. - poświęcenie 2 z 4 modeli konwencji były poświęcone współpracy administracyjnej, dot. współracy przy wmierzaniu należności podatkowej i pomocy w poborze
w latach 40. XX w. - włączenie problamatyki wzajemniej pomocy administracyjnej do ogólnego modelu konwencji, ograniczenie do kwestii współpracy przy eliminowaniu podwójnego opodatkowania.
Istotnym impulsem do zintensyfikowania pracy nas problematyką międzynarodowej pomocy administracyjnej był rozwój międzynarodowych stosunków gospodarczym i proces integracyjne.
21.09.1977r.- zalecenie OECD w sprawie unikania i uchylania opodatkowania. teza zawarta w zaleceniu brzmiała, że rozwój międzynarodowej współpracy w sprawach podatkowych oraz wzajemna pomoc administracyjna leżą w interesie zarówno krajów nakładających podatek, jak i podatników wywiązujących się ze swoich zobowiązań „w dobrej wierze”.
też podjęto decyzje o opracowaniu dokument kompleksowo regulujący problematykę współpracy przy dochodzeniu roszczeń podatkowych.
29.01.1981r. - przyjęcie Modelu Konwencji w sprawie wzajemnej pomocy administracyjnej przy dochodzeniu roszczeń podatkowych
którego celem jest zapewnienie właściwego poboru zobowiązań podatkowych przy pomocy aparatu administracyjnego innego państwa
25.01.1988 r.- konwencji o wzajemnej pomocy administracyjnej.
Jego największym mankamentem jest brak praktycznego zastosowania.
Jego postanowienia znalazły swoje odzwierciedlenie zarówno w Modelu Konwencji OECD w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, jak i w konwencji o wzajemnej pomocy administracyjej.
1.04.96r.- konwencja o wzajemniej pomocy administracyjenj odgrywa istotną role praktyczną.
Ten dokument pozwala na międzynarodową współpracę podatkową we wszystkich fazach szeroko rozumianego wymiaru i poboru podatku. Konwencja przewiduje wiele form współpracy, dodatkowo udało się zachować równowagę między efektywnością podejmowanej współpracy a ochroną praw podatników.
Składa się z 3 części:
wprowadzenie, które miało tło historyczne powstanie konwencji i ueagi na jej temat
postanowienie o charakterze normatywnym jakiem jest propozycja brzmienia przepisów potencjalnej umowy międzynarodowej. Ma 19 artykułów w 6 rozdziałach
komentarz objaśniający znaczenie przepisów ułatwiające ich interpretacje
Model konwencji OECD przewiduje że państwa będą udzielały sobie pomocy w zakresie dochodzenia roszczeń podatkowych i doręczania dokumentów.
Pomoc ta ma dotyczyć wszystkich osób, o ile są zobowiązane do płacenia podatków lub są adresatami dokumentów.
Przepisy Modelu Konwencji nie wykluczają przekazywania innym państwom informacji dotyczących własnych rezydentów czy obywateli. Państwa nie są ograniczone zakresem przedmiotowym.
Mogą one zdecydować o tym, że świadczona pomoc dotyczyć będzie wszelkich podatków, bądź ograniczyć współpracę wyłącznie do określonych podatków.
są 3 zasadnicze formy współpracy:
doręczenie dokumentów
możliwe tylko na wniosek
państwo proszone powinno się podjąć doręczenia korespondencji zgodnie ze swoim wewnętrznym prawodawstwem i praktyką administracyjną, a następnie niezwłocznie poinformować państwo o skutkach, działaniach i dacie w jakiej zostały podjęte.
Przy tej formie współpracy nie ma znaczenia, jakiej fazy postępowania podatkowego dotyczy akt administracyjny będący przedmiotem doręczenia
wymiana informacji
podejmowana tylko na wniosek
przedmiotem są tylko informacje przydatne państwu zwracającym się o udzielenie pomocy
wymiana informacji dokonywana w świetle MK ma węźszy zakrws niż wymiana informacji niż art. 26 modelu konwencji OECD
pomoc w poborze podatków
przeprowdzone przez jedno państw egzekucji z majątku na wniosek 2 państwa, przeprowadzona zgodnie z ustawodawstwem i praktyką administracyją kraju proszonego.
pomoc jest ograniczona do wierzytelności podatkowych pobrane przez państwo proszące i nie są sporne w administracji toku postępowania
warunkiem zwrócenia się z prośbą jest wyczerpanie wszystkich środków dostępnych na terytorium państwa wnioskującego chyba że wiązałoby się to z istotnymi trudnościami
niedopuszczalny jest wniosek, gdy wierzytelność podatkowa jest sprzeczna z postanowieniami umowy
Przepisy MK OECD nie przyznaje pierszeństwa wierzytelnośću podatkowej przed wierzytelnościami podatkowymi tego państwa
pzredawnienie ocenia się przez zasady obowiązujących w państwie wnioskującym.
osoba z której majątku prowadzona jest egzekucja należności, może wnosić środki ochrony prawnej przed organami państwa. Kwestionowanie istnienia lub wysokości należności podatkowej oraz zasadność podstawy wszczęcia egzekucji jest natomiast możliwe wyłącznie przed organami państwa wnioskującego o udzielenie pomocy. W obu przypadkach może dojść do wstrzymania egzekucji.
organ państwa proszonego może dokonać zabezpieczenia należności nawet, gdy toczy się postępowanie przed organami pańśtwa wnioskującego lub nie został jeszcze wystawiony dokument na podstawie którego ma być podjęta egzekucja
przepisy MK przewidują także odroczenie lub rozłożenie na raty należności podatkowej o ile prawo lub praktyka administracyjna tego państwa przewiduje takie możliwości.
Do wniosku o pomoc w poborze należności podatkowych należy dołączyć następujące dokumenty:
deklarację, że wierzytelność podatkowa dotyczy podatków objętych umową i że wierzytelności te nie mogą być już kwestionowane w toku postępowania;
potwierdzoną kopię dokumentu zezwalającego na prowadzenie postępowania egzekucyjnego w państwie wnioskującym;
inne dokumenty wymagane przy egzekucji wierzytelności;
jeśli to wymagane, poświadczoną kopię wszelkich istotnych decyzji organów administracyjnych lub sądów
Postępowanie inicjuje organ zwracający się o pomoc i powinien we wniosku zawrzeć:
nazwisko, adres i inne szczegóły przydatne do identyfikacji osoby, której wniosek ma dotyczyć;
charakter wierzytelności podatkowej lub – w przypadku wniosku o doręczenie dokumentu – charakter i przedmiot dokumentu, który ma być doręczony;
elementy składowe wierzytelności podatkowej;
majątek, z którego wierzytelność podatkowa ma być egzekwowana
Państwo udzielające pomocy jest zobowiązane do niezwłocznego informowania państwa wnioskującego o podjętych działaniach i ich wynikach.
W przypadku pozytywnej odpowiedzi, państwo proszone powinno poinformować jakie kroki są podjęte w toku egzekucji i jakie rezultaty osiognięto.
W przypadku negatywnej odpowiedzi państwo proszone ma obowiązke podać przyczynę odmowy współpracy, jest to istosne dla państwa wnioskującego, bo po poznaniu przyczyny może dokonać stosownej korekty i złożyć ponownie wniosek.
Państwo może odmówić pomocy, jeżeli prowadziłaby ona do:
zastosowania środków z naruszeniem prawa lub praktyki administracyjnej każdego z państw;
zastosowania środków uznanych za sprzeczne z porządkiem publicznym (ordre public);
udzielenia informacji, które nie mogą być uzyskane w świetle ustaw lub w normalnym toku postępowania administracyjnego każdego z państw;
udzielania informacji, które ujawniłyby tajemnicę handlową, gospodarczą, przemysłową, kupiecką lub zawodową albo działalność handlową, lub informacji, których udzielenie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym (ordre public)
Informacje które są przedmiotem wymiany są objetę tajemnica i są chronione jak informacje uzyskane na podstawie ustawodawstwa danego państwa i mogą być udostępnione tylko osobą lub organą związanym z poborem podatku.
Te informacje mogą być tylko wykorzystywane w celu poboru podatku i ujawnione w toku postępowania sądowego lub w orzecznictwie sądowych.
nie został w żaden sposób ograniczony i obejmuje wszystkie osoby, bez względu na obywatelstwo i miejsce zamieszkania.
Jedynym warunkiem determinującym zakres podmiotowy Konwencji jest podleganie przez daną osobę obowiązkowi podatkowemu na terenie państwa proszącego o udzielenie pomocy.
może dot. wszystkich podatków. każde z państw jest zobowiązane do wskazania obowiązujących podatków, jakich ma dotyczyć zastosowanie przepisów.
współpraca może obejmować 3 formy udzielania pomocy i można je zastosować na każdym etapie postępowania mającego określić, ustalić, pobrać lub egzekucje zobowiązań podatkowych
Wymieniane mogą być wyłącznie te informacje, które mają związek z:
wymiarem i poborem podatków, ściganiem i egzekucją roszczeń podatkowych;
postępowaniem karnym przed organem administracyjnym lub przed organem orzekającym.
Informacje mogą być wykorzystane tylko w postępowaniu podatkowym (administracyjnym) prowadzącym do wymiaru lub poboru zobowiązań podatkowych, przy czym podatnicy nie muszą zostać powiadomieni o przekazywaniu informacji ich dotyczących.
Wymiana informacji obejmuje:
wymianę informacji podatkowych na żądanie (na wniosek);
państwo proszone przekazuje wszelkie informacje mające związek z celami podatkowymi, dot. konkretnych osób lub transakcji.
jest uzasadniona brakiem informacji ze strony podatnika lub wątpliwościami do rzytelności informacji przekazanych przez niego.
sporządzenie w formie pisemniej, a gdy jest potrzebne otrzymanie informacji natychmiast, państwo może zwrócić się z wniosekim telefonicznie, faksem lub innym sposobem przewidzianym w praktyce umawiających sie państw
nie można ograniczyć wyłącznie do danych znajdujących się w bazie podatkowej.
automatyczną wymianę informacji podatkowych;
polega na regularnym przesyłaniu informacji podatkowych przez administrację 1 państwa właścwemu organowi innego państwa wg wcześniej ustalonych zasad
zautomatyzowany proces
metoda wymaga
administracje poszczególnych państw szczegółowo określiły zakres wymienianych informacji;
administracje poszczególnych państw opracowały i korzystały z ustalonego wcześniej standardu informatycznego.
informacje powinny być przekazywane co najmniej raz w roku
spontaniczną wymianę informacji;
polega na przekazywaniu informacji bez wcześniejszego wniosku ze strony 2 państwa.
państwo powinno przekazać informacje jeśli:
ma podstawy do przypuszczeń, że w innym państwie może mieć miejsce utrata podatków;
podatnik korzysta z przywileju podatkowego, który może skutkować powstaniem lub poniesieniem zobowiązania podatkowego w innym państwie;
transakcje handlowe prowadzone są na terenie co najmniej dwóch państw w taki sposób, że może to skutkować uszczupleniem wpływów podatkowych;
są podstawy do przypuszczeń, że zaniżenie podatków może powstać w wyniku fikcyjnego transferu zysków w ramach grup przedsiębiorstw;
przekazane informacje mogą mieć znaczenie dla ustalenia zobowiązania podatkowego na terenie innego państwa
skuteczność zależy w jakim stopniu administracja finansowa danego państwa jest w stanie zidentyfikować dane które mają znaczenie dla opodatkowania w innym państwie.
nie ma możliwości szczgółowego określenia zakresu przekazywanie danych
właściwy organ musi podjąć decyzje, czy dana informacja jest przydatna dla administracji innego państwa
jednoczesne kontrole podatkowe;
Istota sprowadza się do koordynowania postępowań kontrolnych prowadzonych na terytoriach co najmniej dwóch państw, dzięki czemu można z jednej strony konfrontować uzyskane dane, a z drugiej strony uniknąć dublowania się wyników kontoli
szczególne znaczenie przy kotroli transakcji podejmowane przez przedsiębiorstwa powiązane
kontole mogą dotyczyć:
podmiotów mających miejsce zamieszkania lub siedzibę na terenie jednego państwa, a zarazem prowadzących działalność gospodarczą na terenie innego państwa, ewentualnie przedsiębiorstw, które ustanowiły stały zakład na terenie innego państwa;
transakcji podejmowanych pomiędzy przedsiębiorstwami powiązanymi;
przedsiębiorstw, które wprawdzie nie są ze sobą powiązane, lecz współpracują na tyle ściśle, że informacje dotyczące jednego z nich mogą być wykorzystane przez właściwy organ w odniesieniu do drugiego przedsiębiorstwa
postępowanie w tym zakresie składa się z 2 etapów:
administracje ustalają na żądanie 1z nich czego kontola ma dotyczyć i procedurę. Państwo wnioskujące powinno wskazać sprawy a pozostałe decydują czy może być przeprowadzona kotrola lub wskazać inne przypadki w których jenoczesna kontola jest uzasadniona
właściwe organy poszczególnych państw moga przystąpić do przeprowadzenie jednoczesnych kontroli na terenie ich państw
kontrola podatkowa za granicą
oznacza udział przedstawicieli jednego państwa w kontroli podatkowej prowadzonej na terenie innego państwa
wyjątek od zasay piśnienej wymiany informacji
uzasadnienie takiej współpracy jest podjęcia bezzwłocznych działań mających zwalczyć unikania opodatkowania, i potrzebą śledzenia działalności prowadzonej na terenie innego państwa.
W praktyce administracyjnej kontrola może polegać na dopuszczeniu do udziału w kontroli przedstawiciela innego państwa, by państwo na bieżąco mogło mieć wgląd w podejmowane czynności i upewnić się, że żądana informacja zostanie uzyskana.
obejmuje pomoc w egzekucji i zabezpieczeniu należności podatkowej w tym odsetki od zalegości i koszty egzekucyjne
Podstawową zasadą normującą pomoc w egzekucju jest to że państwo proszone jest zobowiązane do podjęcia działań zmierzających do egzekucji roszczeń drugiego państwa w taki sposób jak swoje roszczenia.
wątpliwości mogą powstać gdy wniosek o pomoc będzie dotyczył podatku który nie istnieje w państwie proszonym
Problem można rozwiązać przez określenie specyfiki do którego egzekucja ma zostać dokonana.
pomoc wymaga spełnienia 2 warunków:
państwo wnioskujące o udzielenie pomocy musi oświadczyć, że roszczenie może być przedmiotem skutecznej egzekucji na jego terenie;
zapobiega przedwczesnej egzekucji
roszczenie nie może być kwestionowane, chyba że strony postanowią inaczej.
uzależnia pomoc w egzekucji od wydania ostateczenej decyzji, która nie może być kwestionowana w trybie administracyjnym
Do wniosku o pomoc, trzeba dołączyć:
oświadczenie, że roszczenie nie jest lub nie może być kwestionowane;
urzędową kopię dokumentu zezwalającego na egzekucję roszczenia w państwie wnioskującym oraz każdego innego dokumentu wymaganego do skutecznej egzekucji roszczeń podatkowych
Bieg terminu przedawnienia ustala się na podstawie prawodawstwa państwa wnioskującego o udzelenie pomocy.
Upływ biegu terminu przedawnienia w państwie udzielającym pomocy nie stanowi przeszkody w prowadzeniu egzekucji na wniosek państwa, w którym egzekucja jest jeszcze dopuszczalna.
Jednakże państwo jest uprawnione do odmowy udzielenia pomocy przedłożonej po upływie 15 lat od daty pierwszego dokumentu zezwalającego na egzekucję.
Odmiennie uregulowana została kwestia przerywania i zawieszania biegu terminu.
Czynności podejmowane w toku egzekucji przez państwo udzielające pomocy, które skutkują zawieszeniem lub przerwaniem terminu, wywołują taki sam skutek dla państwa wnioskującego.
Te postanowienie uzasadnione jest, że egzekucja prowadzona jest wyłącznie na podstawie przepisów państwa udzielającego pomocy.
Przepisy Konwencji nie przyznały państwu wnioskującemu pierwszeństwa zaspokojenia roszczeń z kwot uzyskanych w toku egzekucji.
Państwo wnioskujące nie może liczyć, że jego roszczenia podatkowe zostaną zaspokojone w tej samej kolejności, co roszczenia podatkowe państwa udzielającego pomocy.
Priorytet zwyczajowo związany jest z zaspokojeniem własnych roszczeń podatkowych.
Zamiast egzekucji należności podatkowych możliwe jest odroczenie terminu płatności podatku lub jego rozłożenie na raty. Decyzję podejmuje państwo udzielające pomocy.
Zabezpieczenie stanowi drugą formę pomocy w poborze należności podatkowych.
zabezpieczenie może zostać ustanowione jeszcze w momencie, gdy należność podatkowa jest kwestionowana lub nie istnieje jeszcze w sensie formalnym podstawa do jej egzekucji.
Zabezpieczenie następuje w sytuacji, gdy nie ma możliwości prowadzenia postępowania egzekucyjnego, a istnieje obawa, że zwłoka w podjęciu stosownych działań może ją w przyszłości uniemożliwić bądź uczynić nieskuteczną. Zabezpieczenie może polegać na zajęciu lub zamrożeniu majątku podatnika.
W związku z powyższym sam fakt kwestionowania należności podatkowej lub jej wysokości nie stanowi przeszkody w podjęciu środków zabezpieczających.
Ustanowienie zabezpieczenia nie jest jednak dopuszczalne, gdy nie jest to możliwe w świetle prawa państwa wnioskującego.
Przed dokonaniem zabezpieczenia wymagane jest określenie wysokości należności.
Do wniosku o udzielenie pomocy przy zabezpieczeniu należności podatkowych państwo powinno załączyć:
wyjaśnienia zasad, na podstawie których dokonano szacowania kwoty roszczenia, jeżeli kwota taka nie została ustalona na mocy ostatecznej decyzji;
dokument wymagany dla podjęcia środków zabezpieczających na terenie państwa wnioskującego.
Dopiero spełnienie tych warunków rodzi po stronie państwa proszonego obowiązek rozważenia, czy podjęcie środków zabezpieczających jest dopuszczalne.
państwo, działając na wniosek innego państwa, doręcza adresatowi mającemu na terenie tego państwa miejsce zamieszkania lub siedzibę dokumenty związane z postępowaniem podatkowym lub egzekucyjnym toczonym w tym drugim państwie.
celem tego jest upewnienie się że podatnik został poinformowany o treści korespondencji przez organ administracji finansowej danego państwa.
Wprawdzie zasadą jest, że dla skutecznego przebiegu postępowania podatkowego lub egzekucji nie wymaga się faktycznego doręczenia korespondencji, to poinformowanie podatnika o ciążących na nim obowiązkach może się przyczynić do skuteczniejszego uregulowania należności podatkowych.
Dotyczy to sytuacji, gdy podatnik nie jest świadomy faktu istnienia zaległości lub jej wysokości. Wówczas doręczenie korespondencji może doprowadzić do dobrowolnego uiszczenia kwoty zaległości.
Dokumety są doręczanw wg reguły obowiązujących na terenie państwa udzielającego pomoc, ale państwo wnioskujące może dać sugestie do sposobu doręczenia korespondencji, jeśli ma to znacenie dla dochodzenia naleźności. W takiej sytuacji państwo proszone powinno zadość takiej prośbie i w możliwy dopuszczalny zakres lub sposób zbliżony do dpuszczalnego w jego prawie
konwencja przewiduje 2 spoosby doręczenia korespondencji:
doręczenie pośrednie
zwrócenie się do organów innego państwa o pomoc w doręczeniu korespondencji kierodwanej do podmiotu który ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terenie innego kraju
doręczenie będzie następować na podstawie przepisów prawa państwa udzialającego pomocy
doręczęnie bezpośrednie
wyjątek w zakresie międzynarodowego prawa podatkowego
przesłaniu korespondencji bezpośrednio przy wykorzystywaniu usług publicznych operatora pocztowego na adres osoby znajdujących się na terenie innego państwa.
jest jednak tutaj wątpliwość- Niektóre państwa mogą traktować przesyłanie oficjalnej korespondencji za pomocą poczty jako naruszenie własnej suwerenności, i może nie wywołać skutku procesowego w postaci doręczenie uznanego za skutecznego.
Przepisy Konwencji nie pozwalają na weryfikowanie treści korespondencji przez państwa udzielające pomocy i nie wymagają jej tłumaczenia na język państwa doręczającego.
wniosek pownnien zawierać następujące dane:
określenie władzy lub agencji, która zainicjowała wniosek dokonany przez właściwy organ;
nazwisko, adres i inne szczegóły pomocne w identyfikacji osoby, w odniesieniu do której wniosek został złożony
oświadczenie, że wniosek jest zgodny z prawem i praktyką administracyjną państwa wnioskującego i że nie istnieją podstawy do jego oddalenia.
ponadto w przypadku:
wymiany informacji wniosek powinien wskazywać formę, w jakiej państwo wnioskujące pragnie uzyskać informacje na swoje potrzeby;
pomocy w egzekucji lub zabezpieczenia wniosek powinien określać istotę roszczenia podatkowego, składniki roszczenia podatkowego i mienie, z którego roszczenie podatkowe ma być zaspokojone;
żądania doręczenia dokumentów wniosek powinien określać istotę i przedmiot dokumentu, który ma być dostarczony.
Państwo wnioskujące o pomoc jest zobowiązane do przekazywanie wszelkich istotnych informacji od państwa proszonego po złożeniu wniosku
Oznaczenie organu władzy publicznej która inicjuje postępowanie oraz oznaczenie danych umożliwiających identyfikację podmiotu, wobec którego pomoc jest świadczona, są oczywistymi warunkami, bez których spełnienia pomoc administracyjna nie mogłaby mieć miejsca.
Przepisy Konwencji nie przewidują możliwości wystąpienia z wnioskiem o udzielenie informacji przez samego podatnika.
Oświadczenie o zgodności wniosku z prawem i praktyką administracyją państwa proszącego pozwala uniknąć świadczenia pomocy w sytuacji, w której jest to niedopuszczalne w świetle przepisów konwencji o wzajemnej pomocy administracyjnej.
Ponadto sporządzenie szczegółowego wniosku pozwala na udzielenie możliwie najbardziej użytecznej pomocy.
W rezultacie zwiększa się prawdopodobieństwo faktycznego zawiadomienia podatnika o aktach wydanych w toku postępowania, a państwo proszące w razie niemożliwości dostarczenia przesyłki do adresata może uznać doręczenie za wywołujące właściwe skutki procesowe.
Przepisy Konwencji nie określają języka, w jakim powinien być sporządzony wniosek o udzielenie pomocy, a może być przygotowany w jednym z oficjalnych języków OECD i Rady Europy lub innym języku uzgodnionym między państwami
państwo które, otrzymuje wniosek o udzelenie pomocy ma obowiązek udizelenia odpowiedzi ale to nie oznacza podjęciem współpracy.
Państwo nie udzieli pomocy gdy wniosek nie spełnia określonych warunków lub zaistniały (przewidziane) przesłanki uzasadniające odmowe.
Państwo proszone uwzględniające wniosek informuje stronę proszoną o podjętych działaniach i wyniku udzielonej pomocy.
Odpowiedź powinna zawierać informacje dotyczące wszczęcia postępowania w żądaniej formie, zastosowanie środków zabezpieczających, wysokości kwoty i daty i sposobu doręczenia dokumetów.
nie ma wskazanego języka w jakim odpowiedź ma być udzielona.
W przypadku odmowy podjęcie współpracy państwo jest zobowiązane do bezzwłocznego poinformowania o tym fakcie i podania przyczyny odmowy. Przyczyna odmowy musi być podana w uzasadnieniu.
Przy odmowie udzieleniu pomocy nie przewiduje się specjlanej procedury odwoławczej.
Przesłanki do odmowy to:
niewykorzystanie wszystkich środków dostępnych na terytorium państwa występującego o udzielenie pomocy, z wyjątkiem przypadku, gdy podjęcie takich środków spowodowałoby niewspółmierne do korzyści trudności;
ogólne stwierdzenie
daje dużą swobode oceny
podjęcie przez państwo udzielające pomocy działań sprzecznych z własnym ustawodawstwem lub praktyką administracyjną albo ustawodawstwem lub państwa wnioskującego;
zapewnia ochronę podatnika w trakcie postępowania
wyjątkiem od tej zasady jest państwo w której przeprowadzona egzekucja po upływie teminu przewidziany w prawodawstwie.
podjęcie przez państwo udzielające pomocy działań, które uznało ono za sprzeczne z porządkiem publicznym lub z jego istotnymi interesami;
brak definicji - wykładnia w świetle prawa wnioskującego
przekazanie informacji, których nie można uzyskać na mocy ustawodawstwa lub praktyki administracyjnej państwa udzielającego pomocy albo na mocy ustawodawstwa lub praktyki administracyjnej państwa wnioskującego
państwo udzielające pomocy jest zobligowane do dostarczenie informacji jakie sami mogli zgromadzić
przekazanie informacji, które ujawniłyby tajemnicę gospodarczą, przemysłową, handlową lub zawodową albo tryb działalności przedsiębiorstwa, lub informacji, których ujawnienie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub zasadniczymi interesami państwa udzielającego pomocy;
opodatkowanie w państwie wnioskującym jest sprzeczne z powszechnie przyjętymi zasadami lub postanowieniami konwencji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania lub każdej innej konwencji, jaką państwo proszone zawarło z państwem wnioskującym;
dwie przesłanki
pierwsza dotyczy sprzeczności opodatkowania z „powszechnie przyjętymi zasadami”;
określa zakres stosowanie tej normy prawnej.
druga dotyczy sprzeczności opodatkowania z „postanowieniami konwencji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania lub każdej innej konwencji”
Konwencja nie może prowadzić do ustanowienia obowiązków, na które państwa się nie godzą w świetle wiążących je umów.
Konwencja nie może wywoływać skutków podatkowych godzących w gwarantowane na mocy innych umów prawa podatnika.
Państwo rozważające udzielenie pomocy nie jest zobowiązane do podjęcia działań, w wyniku których doszłoby do dyskryminacji podatkowej.
powstanie okoliczności, w których stosowanie konwencji mogłoby doprowadzić do dyskryminacji między obywatelem państwa proszonego i obywatelami państwa wnioskującego, którzy znajdują się w takich samych okolicznościach;
naruszenie praw i ochrony zapewnionej podmiotom przez ustawodawstwo lub praktykę administracyjną państwa udzielającego pomocy.
potrzeba wzmocnienia statusu podatnika wnikające z przepisów wewnętrzych danego państwa
jeżeli strony nie uzgodniły zwyczajnie to:
Koszty zwykłe płaci państwo proszone
koszty zwykłe to koszt jakie państwo ponoi prowadząc postępowanie w sprawie uzyskania informacji lub poboru podatków
Koszty nazwyczajne płaci państwo wnioskujące
koszty związane z przeprowadzeniem postępowania a w szcególności koszty związane z przeprowadzeniem postępowania w szczególnej procedurze, o którą wniosło państwo proszące o udzielenie pomocy, koszty poniesione przez osoby trzecie, dodatkowe koszty ekspertyz i tłumaczeń.
koszty samego postępowania egzekucyjnego ponosi podatnik
Pzepisy konwencji wyznaczają wysoki standard ochrony poufnych danych
Zasadą jest że państwo wnioskujące o udzielenie pomocy stosuje te same uregulowania w zakresie tajemnicy do danych uzyskanych, jakie stosuje do danych pozyskanych i gromadzonych na podstawie procedur wewnętrznych, chyba że przepisy państwa udzielającego pomocy przewidują dalej idącą ochronę informacji podatkowych.
Zakres tajemnicy jest wyznacznany normami prawa krajowego chyba, że zapewniają ochrone w stopniu niższym niż w przepisach konwencji.
Informacja podatkowa może być ujawniona wyłącznie osobom lub organom zajmującym się ustalaniem, poborem lub egzekucją roszczeń podatkowych lub organom rozpoznającym odwołania wniesione w sprawach podatkowych.
Są 3 podstawowe instruementy ochrony praw podatników:
poufność wymienianych i gromadzonych informacji podatkowych;
zapewnienie podmiotom ochrony w zakresie, w jakim jest ona przyznana przepisami prawa krajowego państwa proszącego lub udzielającego pomocy;
zapewnienie podatnikom możliwości korzystania ze środków ochrony prawnej przewidzianych w prawodawstwie państw podejmujących współpracę
zależne do tego które państwo podjęło działania skutkujące naruszeniem tych praw.
podatnik w toku postępowania może domagać się respektowania swoich praw przed organami 2 państw.
podatnik może kwestionować sposób prowadzenia czynności egzekucyjnych.
państwo proszące powinno niezwłocznie powiadomić państwo prowadzące egzekucję o zmianie lub uchyleniu aktu, na podstawie którego toczy się egzekucja.
Międzynarodowa współpraca z terytoriami uznawanymi za raje podatkowe z oczywistych powodów napotykała przeszkody.
Raje podatkowe z uwagi na swą specyfikę nie były zainteresowane zawieraniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Wobec tego w nie istniały żadne podstawy prawne umożliwiające podjęcie współpracy w jakiejkolwiek formie.
Sytuacja uległa zmianie dopiero z chwilą opublikowania w dniu 18.04.2002 r. Modelu Porozumienia o wymianie informacji podatkowych.
Akt ten wyrażał dążenie do kompromisu polegającego z jednej strony na skłonieniu rajów podatkowych do podjęcia międzynarodowej współpracy podatkowej, z drugiej strony na stworzeniu zachęty do tego, by raje podatkowe zaangażowały się w proces wymiany informacji.
W przypadku wymiany informacji z rajami podatkowymi informacje są przekazywane jednokierunkowo i płyną od organów administracji podatkowej raju podatkowego do administracji państwa, z którym raj podatkowy zawarł stosowną umowę.
Ale pominio jednostronnego kerunku wymiany informacji, wynika z niej wiele korzyści dla rajów podatkowych, jakimi najważniejszymi są:
uznanie raju podatkowego za obszar, na którym stosuje się standardy finansowe i podejmuje środki mające na celu zwalczanie procederu prania brudnych pieniędzy i finansowania terroryzmu;
wyrażenie zgody na wycofanie dyskryminującego wobec tych terytoriów ustawodawstwa lub praktyki administracyjnej;
zgoda na wykreślenie danego raju podatkowego z listy krajów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową;
zgoda na niepodejmowanie dyskryminujących środków w stosunku do osób i przedsiębiorstw mających siedzibę na terenie danego państwa lub terytorium;
udzielenie innych korzyści gospodarczych (np. objęcie klauzulą najwyższego uprzywilejowania).
Celem jest promowanie międzynarodowej współpracy w sprawach podatkowych przez wymianę informacji.
Były opracowane przez Grupę Roboczą w sprawie Efektywnej Wymiany Informacji Światowego Forum OECD, w której skład wchodzili przedstawiciele państw członkowskich OECD oraz przedstawiciele państw rajów podatkowe.
Model Porozumienia, nie tworzy wiążących norm prawnych, ale zawiera dwa wzorce, według których poszczególne państwa mogą regulować swoje międzynarodowe stosunki prawnopodatkowe.
Umowy zawierane według Modelu Porozumienia stanowią dla wielu państw trzecią podstawę prawną wymiany informacji podatkowych.
Model prozumienia daje jednak nowy standart międzynarodwej wymianue informacji, wykraczająca poza normami wyznaczone w art. 26 MO OECD.
Model Porozumienia wprowadza istotne zmiany do obowiązującego systemu wymiany informacji.
Do najważniejszych należy zaliczyć:
wprowadzenie nowego modelu umów wielostronnych wiążących jednak konkretnie wskazane państwa;
przesunięcie odpowiedzialności za wymianę informacji w stronę państwa wnioskującego (to państwo wnioskujące ponosi odpowiedzialność za istnienie podstaw i prawidłowość procedury wymiany informacji);
wyłączenie zasady podwójnej karalności czynu;
wyłączenie tajemnicy bankowej;
ograniczenie procesowych zasad ochrony podatnika, w sytuacji gdy przeciwstawiają się one skuteczności wymiany informacji.
Warto podkreślić, że Model Porozumienia odgrywa istotną rolę w procesie wymiany informacji podatkowych.
Jego zaletą jest włączenie do międzynarodowej współpracy rajów podatkowych, co daje możliwość uzyskania informacji o uzyskiwanych na ich terytoriach dochodach i posiadanym majątku.
składa się z 3 części:
wprowadzenie zawierające tło historyczne powstania Porozumienia i ogólne uwagi na jego temat, jak i teżwnioski wynikające z jego opracowania.
znajdują się postanowienia o charakterze normatywnym będące propozycją brzmienia przepisów potencjalnie umowy międzynarodowej. Część normatywna liczy 16 artykułów.
komentarz objaśniający znaczenie przepisów i ułatwiający ich interpretację.
w zasadzie nieograniczony, mogą to był informacje dot. wszyskich podmiotów, bez względu na obywatelstwo i rezydencje podatkową.
celem jest wymiana informacji mających istotne znaczenie dla administracji i stosowania ustawodawstwa krajowego w zakresie podatków objętych postanowieniami umowy.
Wymieniane mogą być wyłącznie informacje mające istotne znaczenie dla wymiaru i poboru należności podatkowych.
„Istotność znaczenia” wyklucza występowanie z wnioskami ogólnymi niedotyczącymi konkretnego podatnika (fishing expeditions) oraz do uzyskania informacji, wobec których nie istnieje prawdopodobieństwo, że pozwolą na wymiar lub pobór podatku.
Przeszkodą w przekazaniu żądanych informacji nie jest objęcie ich tajemnicą bankową.
Przedmiotem wymiany mogą być informacje dotyczące następujących podatków
od dochodów i zysków;
od kapitału;
od majątku;
od spadków i darowizn
Państwa mogą ponadto zdecydować, że wymieniane będą informacje dotyczące:
podatków lokalnych;
podatków pośrednich.
Umowa o wymianie informacji podatkowych znajdzie zastosowanie do podatków „identycznych” nałożonych po jej zawarciu oraz do podatków „znacząco podobnych”, które zostały wprowadzone jako uzupełnienie lub w miejsce istniejących wcześniej podatków.
„Identyczny podatek” to podatek, którego istota nie różni się od tego, który został zastąpiony.
Nie wyklucza to jednak sytuacji, w której poszczególne elementy konstrukcji prawnej nowego podatku będą się różniły, np. wysokością stawek podatkowych.
Ochrona praw podatnika
Przepisy modelu porozumienia wprowadza 2 intrumety ochorny praw:
poufność wymiany danych
przyznanie podatnikom praw w zakresie, w jakim są one chronione w ustawodawstwie lub praktyce administracyjnej państwa proszonego o udzielenie pomocy.
Informacje uzyskane powinny być objęte tajemnicą i mogą być udostępniane wyłącznie osobom lub organom administracyjnym lub sądom związanym z wymiarem i poborem podatków.
Pozyskane dane mogą być wykorzystane włącznie w celu, w jakim zostały udostępnione.
nie mogą być wykorzystane w innych postępowaniach dotyczących innych podatników.
Wymieniane informacje mogą być przekazywane wyłącznie:
innym podmiotom po uzyskaniu pisemnej zgody właściwego organu państwa, które informacje przekazało;
w toku jawnego postępowania sądowego i ogłaszania orzeczeń sądowych;
podatnikowi w toku postępowania.
Poufność informacji podatkowych jest niezbędna z
uwagi na ochronę uzasadnionego interesu podatnika oraz państwa udostępniającego dane
Przepisy modelu porozumienia nie nakładają na państwa przekazywanie informacji podatnikowi.
W zakresie ochrony praw udało się zachować równowagę między potrzebą ich zagwarantowania a ochroną interesu państwa uzyskującego informację.
Pamiętajmy że celem Modelu Porozumienia jest efektywna informacja, która jednak nie może uchybiać uzasadnionym i prawnie chronionym prawom podatnika.
Przepisy modelu przewidują 2 formy międzynarodowej współpracy:
wymiana informacji
wyłącznie na żądanie drugiego państwa
Przepisy modelu porozumienia nie normuje automatycznej i spontaniczej wymianie informacji - kompromis
zakładano wdrożenie automatycznej wymiany informacji ale zrezygnowano z tego bo jednak stroną są rajem podatkowym, które mają nierozbudowaną administracje podatkową i nie mają w tym interesie
brak danych nie zwalnia z obowiązku wyniamy informacji
Państwo proszone powinno podjąć wszelkie kroki mające na celu uzyskanie informacji.
Państwo powinno przekazać informacje w zakresie dopuszczalnym przez ustawodawstwo krajowe
Model Porozumienia znosi także tajemnicę bankową.
Porozumienie nie nakłada zobowiązania do przekazywania informacji w odniesieniu do spółek, których akcje oferowane są publicznie i mogą być zdobyte bez większego problemu.
Wniosek o udzielenie pomocy powinien zawierać:
dane osoby, wobec której toczy się kontrola lub postępowanie;
opis szukanej informacji zawierający jej istotę i formę, w której informacja powinna być przekazana;
cel podatkowy szukanej informacji;
podstawy, które pozwalają przypuszczać, że żądana informacja jest w posiadaniu proszonego państwa lub osób znajdujących się w zakresie jego jurysdykcji;
w znanym zakresie, nazwisko i adres osoby, wobec której istnieją przypuszczenia, że ma żądane informacje;
oświadczenie, że wniosek jest zgodny z prawem i administracyjną praktyką państwa wnioskującego, że jeśli żądane informacje byłyby w zakresie jurysdykcji państwa wnioskującego, to organy tego państwa mogłyby je uzyskać w świetle ustaw i praktyki administracyjnej tego państwa i byłoby to zgodne z zawartą umową;
oświadczenie, że państwo wnioskujące wykorzystało wszystkie możliwe środki dostępne na jego terytorium, by uzyskać informacje, z wyłączeniem tych, które wiązałyby się z nadmiernymi trudnościami.
Przygotowanie odbywa się w 2 etapach:
formalny etap z potwierdzeniem otrzymania wniosku w terminie 60 dni i wezwanie wnioskodawcy do uzupełnienia braków formalnych wniosków
udzelenie odpowiedzi na wniosek w terminie 90 dni gdy nie można wskazać terminu i podanie powodu zwłoki. Też w tym terminie państwo powinno przekazać uzasadnienie.
kontrola podatkowa za granicą
polega na udziale przedstawicieli jednego państwa w postępowaniu toczonym przed organami drugiego państwa.
wymaga zgody państwa udzielającego pomocy.
Kontrola podatkowa za granicą może mieć charakter:
czynny (bezpośredni) * bezpośrednim przeprowadzaniu czynności przez przedstawicieli jednego państwa na terytorium drugiego państwa
bierny (pośredni).
polega na umożliwieniu obecności przedstawicieli jednego państwa w czynnościach podejmowanych przez właściwe organy drugiego państwa
pozwala na pozyskanie szczegółowych informacji podatkowych niezbędnych do wymiaru należności podatkowych danego podatnika.
państwo proszące może nie tylko otrzymać informacje ale ma także wpływ na ich treść i formę.
Korzyść dla państwa udzielającego zgody na przeprowadzenie to uniknięciu kosztów i innych uciążliwości, które wiązałyby się z wszczęciem odrębnego postępowania.
kontrola podatkowa za granicą powinna być zarezerwowana dla ważnych spraw podatkowych, których rozstrzygnięcie nie byłoby możliwe lub byłoby znacznie utrudnione bez podjęcia współpracy w tej formie.
Wniosek o udzielenie pomocy powinien zawierać:
wskazanie przyczyn uzasadniających przeprowadzenie kontroli podatkowej za granicą;
opis prowadzonej sprawy;
sposób i termin dokonania czynności
Odmowa udzielenia pomocy może nastąpić w sytuacji, gdy:
państwo wnioskujące nie jest w stanie uzyskać danej informacji w sposób zgodny z własnym ustawodawstwem lub postanowieniami zawartej umowy międzynarodowej;
uniknięcie sytuacji, w której państwo wnioskujące dokonuje obejścia krajowych regulacji podatkowych, by uzyskać od innego państwa informacje, których nie mogłoby uzyskać na podstawie własnych regulacji podatkowych
wniosem musi być zgodny z prawem i praktyką administracyjną
oświadczenie nie jest weryfikowana przez państwo udzielające pomocy
udzielenie informacji mogłoby ujawnić tajemnicę handlową, gospodarczą, przemysłową, kupiecką lub zawodową albo tajemnicę działalności handlowej;
nie pozwala na udostępnienie informacji mogących ujawnić tajemnicę handlową, gospodarczą, przemysłową, kupiecką lub zawodową albo tajemnicę działalności handlowe.
udzielenie informacji mogłoby ujawnić poufność porozumiewania się klienta i jego adwokata, gdy komunikowanie się dotyczy poszukiwania lub udzielania porady prawnej lub ma być wykorzystane w toczącej się lub rozważanej procedurze prawnej;
Państwo może odmówić przekazania informacji uzyskanej przez profesjonalnego pełnomocnika od klienta, na którego rzecz działa.
udzielenie informacji byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym (ordre public);
typową okolicznością wyłączającą obowiązek podjęcia międzynarodowej współpracy, w sytuacji gdy informacje mogą godzić w żywotne interesy danego państwa.
żądana przez państwo wnioskujące informacja ma być wykorzystana w celu administrowania podatkami lub egzekwowania postanowień prawa podatkowego lub wynikających z nich wymogów, które dyskryminują obywateli państwa proszonego o udzielenie pomocy względem obywateli państwa wnioskującego w takich samych okolicznościach.
wymiana mogłaby prowadzić do dyskryminacji podatkowej zarówno w sferze materialnego, jak i procesowego prawa podatkowego.
Odmowa udzielenia pomocy nie powinna być automatyczna.
W każdym przypadku państwo proszone o podjęcie współpracy powinno skrupulatnie rozważyć interes państwa wnioskującego i konkretną przesłankę uzasadniającą odmowę.
odmowa udzielenia pomocy jest uprawnieniem państwa proszonego i nie ma charakteru obligatoryjnego. O udzieleniu pomocy powinien decydować całokształt okoliczności faktycznych i prawnych sprawy.
Procedura wzajemnego porozumiewania (postępowanie polubowne) jest instytucją analogiczną do uregulowanej w art. 25 Modelu Konwencji OECD o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku.
Celem procedury wzajemnego porozumiewania jest rozwiązanie problemu w stosowaniu lub wykładni zawartej umowy w sposób możliwie odformalizowany.
Problematyka kosztów wymiany informacji podatkowych nie została rozstrzygnięta.
Państwa powinny w drodze negocjacji uzgodnić, które z nich i w jakim zakresie będzie ponosić ciężar finansowy wymiany informacji podatkowych.
Państwa mogą ten problem rostrzygnąć dowolnie, w szczególności ustalić w jakim języku będzie prowadzona wymiana.
Przykładem współpracy innej formy pozyskania istotnych informacji podatkowych jest wprawdzie umowa, lecz jej zawarcie następuje w wyniku stosowania przepisów aktu prawnego danego państwa.
Największe znaczenie praktyczne w tym zakresie ma amerykańska ustawa z 2010 r. o ujawnieniu na cele podatkowe informacji finansowych o rachunkach zagranicznych (FATCA – Foreign Account Tax Compliance Act – dalej FATCA).
Efektywność tego rodzaju środka prawnego, mierzona liczbą zawartych umów z państwami lub instytucjami finansowymi, zależy wprost od potencjału ekonomicznego państwa i konsekwencji, jakie mogą spotkać podatników państw, które nie zdecydują się na zawarcie umowy międzynarodowej umożliwiającej wymianę informacji podatkowych.
Im większy potencjał ekonomiczny państwa, tym więcej podmiotów skłonnych będzie ponieść konsekwencje związane z wymianą informacji podatkowych, by nie tracić korzyści wynikających z udziału w danym rynku.
Celem FATCA jest zapobieganie unikaniu opodatkowania przez amerykańskich rezydentów dla celów podatkowych lokujących środki finansowe w zagranicznych bankach lub innych instytucjach finansowych.
Istotą umów jest efektywne opodatkowanie całości dochodów rezydentów podatkowych, bez względu na miejsce ich uzyskania i inwestowania, przy jednoczesnym założeniu, że efektywność nie może być zapewniona przy wykorzystaniu tradycyjnych instrumentów prawnych wymiany informacji podatkowej.
Dotyczy to sytuacji, gdy pomiędzy określonymi jurysdykcjami podatkowymi nie zawarto umów pozwalających na pozyskiwanie danych podatkowych (np. raje podatkowe) lub gdy umowy wprawdzie istnieją, lecz nie stanowią podstawy skutecznej wymiany informacji (np. zawarte umowy przewidują wymianę informacji w ograniczonym zakresie lub zbyt skomplikowaną jej procedurę).
Specyfika FATCA sprowadza się do tego, że efektywność opodatkowania w wymiarze międzynarodowym ma zostać osiągnięta dzięki zastosowaniu jednostronnego środka prawnego (krajowej ustawy).
Konsekwencją uchwalenia FATCA jest podpisanie wielu umów przez rząd Stanów Zjednoczonych Ameryki z innymi państwami i podmiotami, które stanowić będą podstawę implementacji rozwiązań przewidzianych w FATCA do krajowych porządków prawnych lub bezpośrednią podstawę prawną wymiany informacji.
Rząd Rzeczypospolitej Polskiej zawarł umowę z rządem USA w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia FATCA w dniu 7.10.2014r. – dalej umowa.
Umowa ta z jednej strony stwarza podstawę dla kreowania nowych obowiązków nakładanych na instytucje finansowe, z drugiej strony jest dla instytucji finansowych korzystna, gdyż w przypadku jej niepodpisania instytucje finansowe byłyby zmuszone do indywidualnego negocjowania umów z IRS lub ponoszenia sankcyjnego opodatkowania.
Warto zaznaczyć, że podpisanie umowy sprawia, że instytucje finansowe zobowiązane są do raportowania na rzecz własnych, krajowych organów podatkowych, które następnie dokonają wymiany informacji pozyskanych w ten sposób z właściwymi organami innego państwa.
Bez umowy instytucje finansowe byłyby zobowiązane do bezpośredniego przekazywania gromadzonych danych zagranicznym organom podatkowym.
Z preambuły wynika że, została zawarta w celu poprawy wypełniania obowiązków podatkowych przez wzajemną pomoc, opartą na efektywnej infrastrukturze automatycznej wymiany informacji.
Istota umowy- pozyskiwanie informacji dotyczących prowadzonych przez instytucje finansowe rachunków oraz automatycznej, corocznej wymiany tych informacji.
Zakres wymienianych informacji obejmuje co do zasady:
nazwisko, adres oraz amerykański NIP każdej osoby amerykańskiej, która jest posiadaczem takiego rachunku;
numer rachunku (lub jego funkcjonalny odpowiednik w przypadku braku takiego numeru);
nazwa oraz numer identyfikacyjny raportującej polskiej instytucji finansowej;
saldo rachunku lub wartość (włączając, w przypadku pieniężnych umów ubezpieczenia lub umów renty, wartość pieniężną lub wartość wykupu);
w przypadku jakiegokolwiek rachunku powierniczego:
łączną wartość brutto odsetek, dywidend oraz innych dochodów osiągniętych w związku z aktywami posiadanymi na rachunku,a w każdym przypadku wypłaconych lub uznanych na poczet rachunku w roku kalendarzowym lub innym stosownym okresie raportowania,
łączną wartość brutto przychodów ze sprzedaży lub umorzenia aktywów wypłaconych lub uznanych na poczetrachunku w roku kalendarzowym lub innym stosownym okresie raportowania, w związku z którymi raportująca polska instytucja finansowa działała jako powiernik, broker, pełnomocnik lub innego rodzaju agent działający na rzecz posiadacza rachunku;
w przypadku jakiegokolwiek rachunku depozytowego łączną wartość brutto odsetek wypłaconych lub uznanych na poczet rachunku w roku kalendarzowym lub innym stosownym okresie raportowania;
w przypadku pozostałych rachunków łączne wartości brutto wypłacone lub uznane na poczet rachunku.
W przypadku Stanów Zjednoczonych zakres obowiązków jest węższy.
zakres wymienianych informacji nie jest ekwiwalentny.
Wymieniane dane obejmują:
nazwisko, adres oraz polski NIP jakiejkolwiek osoby będącejrezydentem polskim, będącej posiadaczem rachunku;
numer rachunku (lub jego funkcjonalny odpowiednik w przypadku braku takiego numeru);
nazwa oraz numer identyfikacyjny raportującej amerykańskiej instytucji finansowej;
wartość brutto odsetek wpłaconych na rachunek depozytowy;
wartość brutto dywidend pochodzących ze źródeł w USA, wypłaconych lub uznanych na poczet rachunku;
wartość brutto innego rodzaju dochodów pochodzących ze źródeł w Stanach Zjednoczonych wypłaconych lub uznanych na poczet rachunku.
Gromadzone informacje powinny być wymieniane corocznie, nie później niż w terminie 9 miesięcy od zakończenia roku kalendarzowego, którego dotyczą.
Zastosowanie się przez instytucje finansowe do wymogów FATCA skutkuje brakiem obowiązku pobrania podatku od gromadzonych przez instytucje finansowe środków finansowych.
Wymaga to jednak spełnienia trzech warunków:
prawidłowego wypełniania funkcji płatnika przez polską instytucję finansową;
przekazywania danych niezbędnych do poboru podatku;
przekazania kompletu danych niezbędnych do zidentyfikowania klienta ukrywającego swoje dane.
Sankcją jest 30% opodatkowanie płatności u źródła w USA przekazywanych do klientów, którzy uniemożliwiają swoją identyfikację albo 30% opodatkowanie wszystkich płatności o źródle w USA nałożone na instytucje finansowe, które nie wypełnią wymogów FATCA.
Uchwalenie FATCA wywołało wiele kontrowersji w szczególności z ochroną prywatności danych osobowych będących przedmiotem wymiany.
W świetle przepisów regulujących zasady ochrony danych osobowych oraz tajemnicę bankową bezpośrednie przekazywanie danych na rzecz amerykańskiej administracji podatkowej budziłoby wątpliwości co do zgodności tego rodzaju działań z polskimi unormowaniami prawnymi.
Zastrzeżenia zostały usunięte dzięki zawartej umowie międzyrządowej, przewidującej pośredni mechanizm wymiany informacji- przekazywaniu danych krajowej administracji podatkowej, która następnie udostępni dane właściwym organom amerykańskim.
Kolejny problem wynikał z wątpliwości, jakie się pojawiły co do uregulowania FATCA na arenie międzynarodowej.
Początkowo państwa nie sformułowały jednolitego stanowiska w zakresie realizowania obowiązków z niej wynikających.
bilateralne porozumienie międzyrządowe jest problem dotyczący w szczególności multinarodowych korporacji, w przypadku których będą podlegać różnym obowiązkom raportowania, w zależności od kraju, w którym dany podmiot będzie prowadził działalność.
To z kolei może przynajmniej utrudnić, a niekiedy nawet uniemożliwić wywiązywanie się z obowiązków wynikających z FATCA.
Istotny dylemat dotyczy zgodności unormowań FATCA i zawartych na jej podstawie międzyrządowych porozumień z przepisami krajowego prawa podatkowego oraz umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Zawarte porozumienie wymusiło na polskim ustawodawcy wdrożenie instytucji prawnych, które pozwolą na jego efektywne wykonanie.
W tej sytuacji ewentualna niezgodność FATCA z prawem krajowym powinna być zlikwidowana na poziomie legislacyjnym.
Może to wyglądać, że FATCA nie sprzeciwia się zawartym umowom o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Nie nakłada co do zasady opodatkowania.
Podatek jest formą sankcji za brak wymiany informacji podatkowych.
Ponadto umowa przewiduje mechanizm zwrotu pobranego podatku, w przypadku gdy beneficjent dochodu wykaże, że był uprawniony do zastosowania w danym przypadku zwolnienia podatkowego.
międzynarodowe prawo podatkowe zaczęło się rozwijać w 2 poł. XIXw. i nie dotyczyły ściśle kwestii unikania opodatkowania, współpracy międzynarodowej, zwolnieniami z opodatkowania urzędników, dyplomatów i konsuli.
Umowy międzynarodowe o unikaniu podwójnego opodatkowania na początku były zawierane między państwami które:
wymiana gospodarcza była najsilniejsza
były w dobrych stosunkach gospodarczych i politycznych
państwami sąsiadującymi
16.04.1869r. - Saksonia i Prusy dot. problematyki unikania podwójnego opodatkowania
18.12.1869r.- Austria i Węgry dot. opodatkowania dochodów z działalności gos.
pierwszą umowe o unikaniu podwójnego opodatkowania - 21.06.1899r. między Austria i Prusami
zaczęło się już w 2 RP i była zawarta z wolnym miastem Gdańsk z dnia 17.03.1924r.
spontaniczny rozwój międzynarodowego prawa podatkowego doprowadził do powstania wielu umów różniące się formą i treścią. To spowodowało podjęciem na międzynarodowym forum prac nad modele regulacji, które mógłby służyć państwom członkowskim jako wzorzec do regulowania stosunków podatkowych.
W latach 1923-27 rządowi eksperci wraz z komitetem finansowym ligi narodów zostały przygotowane 4 umowy bilateralne, następnie w 1928r. na podstawie tych umów stworzone 3 modele konwencji bilateralnej w :
sprawie unikanie podwójnego opodatkowania dochodu
sprawie unikanie podwójnego opodatkowania majątku
w sprawie wzajemnej pomocy przy ustalaniu i poborze podatków bezpośrednich
owe modele zostały ogłoszone i uznane w 1943r. jednak przez gwałtowny rozwój w 2 poł. XXw. trzeba było opracować nowe modele konwencji, które rozwiązałyby problemy podatkowe między poszczególnymi krajami, w szczególności eliminowanie podwójnego opodatkowania.
W 1963r. przedstawiono raport a w rezultacie powstał model konwencji OECD, jednak nadal pracowano nad dostosowaniem owego modelu do zmieniających się uwarunkowań gos. i prawnych. W wyniku w 1977r. opublikowano nowy model OECD z komentarzem.
1 wersje modelu ONZ wydano 28.04.1980r. na podstawie modelu konwencji OECD z 1977r. Od tego czasu był 2 krotnie uaktualniana.
obecnie opublikowano kilka modeli konwencji, które oprócz unikania 2 opodatkowania dochodu i majątku, opracowano:
model konwencji w sprawie podatku od nieruchomości, spadku i darowizn
model konwencji o wzajemną pomoc administracyjną przy dochodzeniu roszczeń podatkowych
model porozumienia o wymianie informacji podatkowych
ponadto ONZ opracował model konwencji w sprawie 2 opodatkowania między państwami rozwiniętymi a rozwijającymi się, dodatkowo prowadzi się prace nad opracowaniem modelu konwencji unikania 2 opodatkowania między państwami UE. Potrzebę takiego dokumentu można argumentować tym iż jest konieczność eliminowania 2 opodatkowania zarówno w sensie prawnym jak i ekonomicznym. W prawodawstwie UE nie ma instrumentu prawnego zapewniającego efektywnego unikania 2 opodatkowania. żeby to rozwiązać problem zawiera się umowy wielostronne
Wady umów wielostronnych
problem z pogodzeniem się interesów państw
Zalety umów wielostronnych
ujednolicenie polityki podatkowej
zmniejszenie ilości umów międzynarodowych
harmonizacja prawa podatkowego:
plusy
ujednolicenie praw międzynarodowych
Urzeczywistnienie swobód traktatowych
minusy
powielenie treści modelu konwencji OECD
Międzynarodowe prawo podatkowe można definiować
w ujęciu prawnym
zespół norm regulujące kwestie podatkowe
źródło to umowy międzynarodowe jak np. bilateralne i multilateralne umowy o unikaniu 2 opodatkowania
w ujęciu funkcjonalnym
zespół norm prawnych odnoszące się do norm podatkowych stosunków międzynarodowych, a ich źródłem są przepisy prawa podatkowego
przykład: zagraniczne spółki kontrolowane
uogólniając- międzynarodowe prawo podatkowe jest zespołem norm prawnych regulujące opodatkowanie w aspekcie międzynarodowym
ich źródłem nie jest tylko akt prawny, ale też przepisy prawa krajowego odnoszącego się do międzynarodowych aspektów opodatkowania. Niezależnie od obowiązujących umów w prawie krajowym eliminowania podwójnego opodatkowania także w stosunku do tych podatników, których dochód został poddany opodatkowaniu przez dwie jurysdykcje podatkowe, niezwiązane umową międzynarodową.
Granice jurysdykcji państwowe nie pokrywają się z granicami terytorium państwa, bo może wykraczać dzięki łącznika jurysdykcyjnych- przesłanki uzasadniające opodatkowanie zdarzeń, które są poza granicami państwa.
Międzynarodowe prawo podatkowe obejmuje zatem trzy rodzaje norm prawnych:
normy prawne, których adresatami są podatnicy, mające na celu unikanie podwójnego opodatkowania;
normy prawne, których adresatami są właściwe organy umawiających się państw, regulujące zasady współpracy pomiędzy tymi państwami;
normy prawne wiążące określone konsekwencje (zazwyczaj dolegliwości) prawnopodatkowe z podejmowanymi przez podatników działaniami zmierzającymi do unikania opodatkowania
są 3 zasadnicze powody do ukształtowanie się MPP
geneza MPP jest związana z zamiarem eliminowania negatywnych zjawisk ekonomicznych w postaci 2 opodatkowania w znaczeniu prawnym jak i ekonomicznym
konieczność zapewnienia efektywność krajowego systemu podatkowego przez współprace administracji w sprawach podatkowych.
zapobieganie zjawisku międzynarodowego unikania i uchylania się od opodatkowania
w genezie międzynarodowego prawa podatkowego tkwi założenie potrzeby eliminowania podwójnego opodatkowania co przyniosło szybki rozwój instytucji prawnych służących do zintensyfikowania międzynarodowej współpracy.
międzynarodowe prawo podatkowe obejmuje 3 obszary
unikanie podwójnego opodatkowania
Współpraca administacyjna w sprawach podatkowych
zapobieganie unikania i uchylania się od opodatkowania w relacjach międzynarodowych
nie opisuje bo nie obowiązuje na egzamin(może później to zrobie)
wyróżniamy 2 zasadnicze typy umów:
bilateralne
wielostronne
są to umowy 2 stronę w sprawie unikanie 2 opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, jak i porozumienie o wymianie informacji podatkowej. W przestrzeni międzynarodowej wyróżniamy kilka typy tych umów:
umowy unikaniu podwójnego opodatkowania dochodu i majątku oraz służące zapobieganiu uchylaniu się od opodatkowania;
umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania niektórych kategorii dochodów osiąganych przez osoby fizyczne (w porównaniu z pierwszą kategorią mają ograniczony zakres podmiotowy i przedmiotowy);
umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania w odniesieniu do spadków i darowizn;
umowy o wymianie informacji w sprawach podatkowych;
umowy o opodatkowaniu dochodów z oszczędności;
umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania w odniesieniu do przedsiębiorstw eksploatujących statki morskie lub statki powietrzne w transporcie międzynarodowym
umowy wielostronne są zawierane wyjątkowo, kiedyś zostały zawarte 2 umowy wielostronne, ale już nie obowiązują. Aktualnie na wyróżnienie zasługuje konwencja o wzajemnej pomocy administracyjnej, której lista liczy 86 państw
w ogromniej większości umów bilateralnych w unikaniu opodatkowania z zakresie dochodu i majątku są zawarte na podstawie modelu konwencji OECD. Współcześnie międzynarodowe umowy powstają na podstawie modelu konwencji OECD i ONZ.
Soft Law:
niewiążące pisemny instrument prawa międzynarodowego
państwo członkowskie powinno brać pod uwagę jego treść dopóty, dopóki państwo to nie wyrazi swoich zastrzeżeń w danym zakresie
model konwencji OECD to jest przede wszystkim wzór, z którego mogą korzystać państwa, które chcą uregulować stosunki podatkowe co prowadzi do ujednolicenia międzynarodowego prawa podatkowego. Modele nie zawierają wiążących norm prawnych, ale można dostrzec, że znaczenie modeli konwencji wykracza poza państwa skupionych w OECD.
Komentarze do konwencji modelu OECD zostały napisane i uzgodnione przez ekspertów delegowanych przed rządy państwa członkowskich. Jego treść odnosi się do każdego przepisu MK OECD i nie ma mocy wiążącej, ale odgrywa ważną rolę przy stosowaniu i interpretowaniu podatkowych umów międzynarodowych, ich status prawny jednak budzi wątpliwość przez fakt, iż, usuwając w ten sposób rozbieżności dotyczące wykładni przepisów umów międzynarodowych lub sposobu ich stosowania. Rozbieżność co do charakteru prawnego komentarza do MK OECD dot. jego znaczenie w świetle konwencji wiedeńskiej.
W piśmiennictwie sugeruje się, by komentarze postrzegać jako element zwykłego znaczenia (takie, jakie jest używane). Też zwraca się uwagę na to, iż inny wydźwięk będzie miał komentarz w stosunku do umowy między państwami członkowskimi OECD (komentarz należy przypisać znaczenie traktatu) a państwem, które nie jest członkiem OECD (komentarz należy jako prace przygotowawcze do traktatu)
jest to 1 z podstawowych problemów MPP. Zgodnie z zasadą ogólną proces wykładni powinien doprowadzić organ umawiających się państw do takich samych lub zbliżonych wyników, powinny dążyć do tego samego rozumienia umowy a sądy powinny mieć wspólny interes stron, jednak osiągniecie takiego rozwiązania ma liczne przeszkody, a 2 mają charakter zasadniczy:
dbałość o własne interes fiskalny
przywiązanie organów interpretujących do krajowej praktyki prawnej.
dokonując interpretacje MUP musimy uwzględnić ogólną dyrektywę interpretacyjną, jakie wynikają z konwencji wiedeńskie, jak i szczegóły dyrektywy interpretacyjne, jakie są w MK OECD. Wg. konwencji wiedeńskiej każdą umowę miedzynarodową należy interpretować w dobrej wierze, zgodnie ze zwykłym znaczeniem(takie, jakie jest używane).
Mają te przepisy 3 odrębne reguły interpretacyjne:
Dokonana w dobrej wierze- interpretacje mają być rozsądne. Poszanowaniem normy prawnej i woli jej autorów
intencje, wynikające ze zwykłego znaczenia- nie musi to zawsze oznaczać potoczne rozumienie, ale też może mieć specyficzne znaczenie (język prawniczy, rozwiązania podatkowe)
uwzględnić zdrowy rozsądek i dobrą wiarę
Częścią kontekstu MK OECD też są komentarze, bo:
Modele konwencji OECD zawierają wiele definicji legalnych
model zawiera regułę interpretacyjną, dzięki której jeżeli nie wynika inaczej należy rozumieć tak jak jest to określone w prawie krajowym — krajowe znaczenie ma PIERWSZEŃSTWO!
Owe zagadnienie sprowadza się do pytania, czy możliwe jest zmiana treści normy prawnej bez zmiany przepisów?
Problem zaczął dot. jak należy rozumieć zwroty, czy:
przez wykładnię statyczną- tak jak rozumiano w chwili zawierania umowy (na gruncie modelu konwencji OECD lub prawa krajowego)
czy przez wykładnię dynamiczną- dostosować interpretację do zmieniającej treści prawa krajowego czy MK OECD i komentarzy.
Tutaj należy przyznać prymat zasadzie wykładni dynamicznej, ale nie ma ona charakteru absolutnego. Może być tak, że przez zmianę kontekstu interpretacji, rezultat będzie odbiegał od intencji stron umowy. W takim przypadku może wyniknąć, iż dalsze obowiązywanie umowy jest niemożliwe co skutkuje wypowiedzeniem umowy lub podjęcie negocjacji w celu jej zmiany
jednak wyżej wymienione metody nie gwarantują osiągnięcie tego samego wyniku wykładni, a MPP nie przewiduje żadnej instytucji, która rozwiązywałaby spory, jednak nie można tutaj pominąć postępowania polubownego.
Art. 25 modelu konwencji OECD pozwala na podjęcie konsultacji w celu osiągnięcia zadowalającej wykładni. Ta procedura może pomóc w rozwiązaniu problemu, ale państwa nie są zobowiązane do wypracowania wspólnego porozumienia w celu wypracowania wykładni.
Państwa mogą podejmować działania ad ho, czyli powołanie rady niezależnych ekspertów, która początkowo zajmowałaby się rozpatrywaniem wniosków o dokonanie interpretacji a później od podatników mających wątpliwość.
Słyszy się głosy o powołanie sądu podatkowego lub coś podobnego, ale raczej nigdy do tego nie dojdzie.
przez pojęcie 2 opodatkowanie w znaczeniu prawnym, możemy zidentyfikować 4 elementy:
podatnik
dochód
rodzaj podatku
okres podatkowy
2 opodatkowanie w sensie prawnym to sytuacja gdzie dochód tego samego podmiotu jest opodatkowany podatkiem tego samego rodzaju za ten sam okres podatkowy przez 2 różne jurysdykcje podatkowe
Jurysdykcja podatkowa jest tutaj rozumiana jako suwerenność praństwa w zakresie stanowienia i poboru należności podatkowej. Wyraża brak jakiejkolwiej władzy zwierzchniej i wolności o decydowaniu o sposobie opodatkowania.
sywerenność można rospatrywać w aspekcie:
personalnym- wykonywanie władzy zwierzchniej nad podmiotami krajowymi nie uwzględniając ich położenie lub stan faktyczny
terytorialnym - wykonywanie władczych uprawnień w stosunku do osoby i rzeczy na terytorium danego państwa
funkcjonalnym - wyknywanie wszystkich włądczych uprawnień w stosunku do osoby i rzeczy na terytorium danego państwa
W MK OECD jest powiedziane, że prawne 2 opodatkowanie może znaczyć też jako nałożenie się porónywalnych podatków w 2 państwach na tego samego podatnika za ten sam okres i tytuł.
Warto zaznaczyć ze 2 opodatkowanie w znaczeniu prawnym jest zjawiskiem negatywnym gospodarczo.
Obecnie elimonowanie podwójnego opodatkowania obowiązuje nie tylko w prawie międzynarodowym, ale też w prawie krajowym.
2 opodatkowanie w znaczeniu ekonomicznym zachodziu, gdy dochów osiągany przez 2 odrębne (w senie prawnym, lecz powiązane kapitałowo lub personalnie) podmioty zostają opodatkowane tego samego rodzaju podatkiem za ten sam okres
Różnica między unikanie opodatkowania w sensie prawnym a ekonomicznym jest taki, iż ekonomiczny nie jest powszechnie obowiązującą zasadą w prawie międzynarodowym
Eliminowanie podwójnego opodatkowania ekonomicznego dotyczy tylko niektórych kategorii dochodu i wymaga spełnienia przez podatników wielu warunków wynikających z zawieranych umów podatkowych lub prawodawstwa krajowego.
Przyczyną powstanie 2 opodatkowania jest nakładanie na siebie 2 zasad opodatkowania dochodu:
zasady rezydencji-(nieograniczony obowiązek podatkowy) podatnik jest zobowiązany do zadeklarowania i opodatkowania całości uzyskanego przez siebie dochodu w państwie, w którym znajduje się jego rezydencja dla celów podatkowych, bez względu na miejsce ich źródła
zasady źródła- (ograniczony obowiązek podatkowy) opodatkowanie dochodów następuje w kraju gdzie uzskano dochód.
Rzadku występuje podwójne opodatkowanie w wyniku nachodzenie na siebie 2 takich samych zasad
jak już wczesniej było pisane podwójne opodatkowanie jest zjawiskiem negatywne dla gospodarki, więc podjęto działanie w celu jego eliminacji.
Wyróżnić należy sposoby:
jednostronne
uregulowanie w prawie krajowym metody, z których podatnicy mogą korzystać mimo braku umowy o unikaniu.
To rozwiązanie pozwala na eliminacje 2 opodatkowanie z krajem, pomino nie zawarcia umowy o unikaniu.
Podatnicy jednak na tej sytuacji stracą bo jest to zasadnicze mniej korzystne rozwiązanie
dwustronne
najbardzej powszechne i są w większości bazujące na Modelu Konwencji OECD
wielostronne
Wyjątek, przykład takich umów to traktaty rady arabskiej, traktat nordycki
najpowszechniejszą metodami unikanie 2 opodatkowania jest:
metoda zwolnienia podatkowego (metoda wyłączenia podatkowego)
zwolnienie z opodatkowania dochodu uzyskanego ze źródła znajdującego się na terenie innego państwa niż państwo miejsca zamieszkania lub siedziby danego podatnika.
Dochód zwolniony z opodatkowania może być brany pod uwagę przy ustalaniu wysokości opodatkowania pozostałego dochodu
NIE PODLEGA OPODATKOWANIU W INNYM PAŃSTWIE NIŻ REZYDENCJI
ma to zapobiegać nieuprawnionej korzyści podatkowej w związku z uzyskaniem niewielkiego dochodu i skorzystanie z niższej stawki podatkowej
metoda zaliczenia podatkowego( metoda kredytu podatkowego)
opodatkowanie w państwie rezydencji łącznego dochodu podatnika, także uzyskanego ze źródeł znajdujących się na terenie innych państw.
Podatnik może jednak od tak obliczonego podatku odliczyć kwotę równą podatkowi zapłaconemu w drugim państwie.
Odliczenie to może jednak być dokonane wyłącznie proporcjonalnie do wartości dochodu uzyskanego w tym drugim państwie.
innymi metodami unikania jest:
metoda potrącenia
uznaniu podatku zapłaconego w drugim państwie za koszt uzyskania przychodu w państwie rezydencji.
metoda ryczałtu podatkowego
zastosowaniu do dochodu osiągniętego ze źródeł znajdujących się na terenie innych państw niż państwo rezydencji obniżonej stawki podatkowej.
Te 2 metody nie prowadzą do wyeliminowanie 2 opodatkowania, ale łagodzą jego negatywne skutki.
Problem z normowaniem mechanizmu unikania 2 opodatkowania w znaczeniu ekonomicznym jest problem jedności ekonomicznej odrębnych w znaczeniu prawnym podmiotów.
Tutaj potrzebne jest określenie poziomu parcypacji kapitałowej.
Zbyt niski poziom parcypacji prowadzi do nieuzasadnionego opodatkowania w odniesieniu do dochodu uzyskaniego przez 2 podmioty niezależne od siebie w sensie ekonomicznym
Zbyt wysoki poziom parcypacji skutkowałby nieskutecznym przeciwdziałaniem w prawie metod unikania opodatkowania.
Jednak na przykładzie legislacji krajowej można wskazać, że ustawodawca stosuje metody odliczenia.
Ma to miejsce z dochodów:
z tytułu dywidendy, gdy spółka ma siedzibe lub zarząd w PL i otrzymuje dochód z dywidendy
oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych posiada w kapitale spółki podlegającej opodatkowaniu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania.
Ustawodawca uzależnia stosowanie metody opodatkowania w sensie ekonomicznym od parcypacji, który różni się w przypadku:
10%, od
spółek mających swoją siedzibę na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub na terenie Konfederacji Szwajcarskiej
75% od
spółek mających siedzibę na terytorium innego państwa
Jak można zauważyć, państwa nie są skłonne ponosić uszczerbek w dochodach w związku z eliminowanie opodatkowania.
Państwa jednak godzą się na gdy są to ścisłe relacje lub gedy partcypacja jest na realtywnie nieskim poziomie
System klasyczny nie przewiduje żadnych mechanizmów pozwalających na elimiowanie 2 opodatkowanie, jednak wyróżniamy:
metode odliczania
opodatkowaniu zysku spółki z tytułu otrzymanej dywidendy
przyznaniu spółce dominującej uprawnienia do odliczenia podatku uiszczonego przez powiązany ekonomicznie, lecz odrębny w sensie prawnym podmiot.
spółka może jednak po spełnieniu warunków odliczyć od kwoty poadtku należnego część podatku dochodowego zapłacoengo przez spółkę zależną mającą zysk wypłacany w formie dywidendy
metode zwolnienie partycypacyjnego
powstrzymanie się przez państwo spółki otrzymującej dywidendę od opodatkowania dochodu z tytułu dywidendy, pod warunkiem określonej partycypacji spółki dominującej w kapitale spółki zależnej.
metode kosztu podatkowego
nie jest różne od tych w znaczeniu prawnym
warunek do skorzystania to odpowiedni poziom partycypacji
metode ryczałtu podatkowego
nie jest różne od tych w znaczeniu prawnym
warunek do skorzystania to odpowiedni poziom partycypacji
Wykorzystywanie metod unikania opodaktkowania może prowadzić do nieuzasadnionej przez podatnika korzyści podatkowej jaką jest całkowite zniesienie opodatkowania. By uniknąć takiej sytuacji wprowdzono 2 klauzule:
subject-to-tax
ogranicza stosowanie metody zwolnienia podatkowego w państwie rezydencji w sytuacji, gdy dochód nie został opodatkowany w 2 państwie
możliwość skorzystania z metody unikania podwójnego opodatkowania uzależniona będzie od faktycznego opodatkowania danego dochodu lub majątku w drugim państwie.
switch over
zmianie stosowanej na podstawie regulacji traktatowych metody unikania podwójnego opodatkowania w celu wyeliminowania całkowitego zniesienia opodatkowania danego dochodu lub majątku.
jeżeli wstąpi brak efektywnego opodatkowania dochodu w 2 państwie, podatnik nie będzie dysponował kwotę do odliczenia od podatku
model konwencji OECD składa się z 7 rozdziałów i daje możliwość poprzedzić treść preambułą, ale nie wskazuje jej treść.
Rozdział 1 - mówi o zakresowi stosowaniu konwencji i przepisy dot. zakresu podmiotowego i podatnika których na dotyczyć.
Rozdział 2 - definicje podstawowych pojęć używanych w Modelu.
Rozdział 3 - mówi o zasadach opodatkowania poszczególnych kat. dochodu
Rozdział 4- jeden przepis normujący zasdy opodatkowania majątku
Rozdział 5- kluczowe zagadnienia unikania podwójnego opodatkowania
Rozdział 6- stanowi zbiór przepisów regulujących różnorodną problematykę podatkową
Rozdział 7- zawiera postanowienia dot. wejścia w życie konwencji i jej wypowiedzenia
Typowa umowa o unikaniu dot. osób mających miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym lub w obu umawiających się państwach.
Podstawowy problem dot. określenia podmiotów, wobec których stosuje się przepisy umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, wiąże się ze wskazaniem miejsca zamieszkania lub siedziby.
W takiej typowej umowie określa się że:
osobą mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w umawiającym się państwie jest każda osoba, która zgodnie z prawem tego państwa podlega tam opodatkowaniu z uwagi na jej miejsce zamieszkania, miejsce stałego pobytu, siedzibę zarządu albo inne kryterium o podobnym charakterze ( opodatkowanie za zasadzie rezydencji)
Jednak trzeba zaznaczyć że to określenie nie objemuje osób, które podlegają opodatkowaniu w tym państwie tylko w zakresie dochodu osiąganego ze źródeł w tym państwie lub z tytułu majątku położonego w tym państwie (opodatkowanie na zasadzie źródła).
Jak osoba ma miejsce zamieszania w 2 umawiających się państwach to jego status ustala się następującą:
osoba ma miejsce zamieszkania w miejscu gdzie, ma stałe ognisko domowe i ośrodek interesu życiowego
jak nie można tego ustalić to uznaje się żę, osoba ma miejsce zamieszkania w miejscu gdzie, zwykle przebywa
jak przebywa zwykle w obu krajach to uznaje się żę, osoba ma miejsce zamieszkania w miejscu gdzie, ma obywatelstwo
jak jest obywatelem 2 państw umawiających lub żadnego to właściwe organy w drodze wzajemnego porozumienia rostrzygają sprawe
Jeżeli chodzi o osobę fizyczną i ma siedzibe w obu państwach to uważa się że jej siedziba jest w kraju faktycznego zarządu
Z MK OECD wynika, iż dot. on podatku od dochodu i majątku nie zwarzając na ich pobór. Więc jego zakres podmiotowy jest niezwykle szeroki.
Jednak wg art.2 ust.2 MK OECD za podatki od dochodu i od majątku uważa się:
wszystkie podatki, które pobiera się od całego dochodu, od całego majątku albo od części dochodu lub części majątku
włączając podatki od zysku z przeniesienia własności majątku ruchomego lub nieruchomego
podatki od całkowitych kwot pensji lub wynagrodzeń wypłacanych przez przedsiębiorstwa
podatki od przyrostu majątku.
Niby szeroki zakres tak naprawdę został sprecyzowaniu na mocy art.2 ust. 3 MK OECD, który mówi że państwa umawiające się w celu uniknięcia wątpliwości mają wskazać konkretnie jakie podatki mają zawierać.
W celu uniknięcią konieczności podejmowania negocjacji za każdym razem jak nastąpi zmiana systemu podatkowego, Model konwencji OECD przewiduje możliwość stosowania umowy do podatków takich samych lub w istotnym stopniu podobnych. Dodatkowo państwa będą się wzajemnie informować o znaczących zmianach w odpowiednich ustawach podatkowych.
Model Konwencji OECD nie nakazuje krajom zawierającym konwencje do opodatkowania żadnej kat. dochodu i nie określa jego opodatkowania. Jego istota to wskazania jurysdykcji podatkowej upoważnionej do efektywnego opodatkowania.
Skuteczne eliminowanie podwójnego opodatkowania wymaga bowiem zniesienia opodatkowania w jednym z umawiających się państw albo częściowego zmniejszenia ciężaru podatkowego w obu umawiających się państwach.
Z tego powodu KAŻDY DOCHÓD I MAJĄTEK:
może być opodatkowana bez żadnych ograniczeń w państwie, w którym znajduje się źródło dochodu lub w którym jest położona rzecz będąca źródłem dochodu;
może być przedmiotem ograniczonego opodatkowania w państwie, w którym znajduje się źródło dochodu;
nie może być opodatkowana w państwie, w którym znajduje się źródło dochodu lub w którym położona jest rzecz.
Wyjątkowo MK OECD przewiduje ograniczone opodatkowanie w państwie gdzie jest źródło dochodu jest dochód z dywidendy i odsetek
Reszta kat. dochodu nie mogą być opodatkowanie w państwie źródła lub państwie rzeczy.
Z zasady ma być opodatkowanie w państwie rezyencji
państwo źródła(tam gdzie leży nieruchomość) ma prawo do opodatkowania dochodu.
Model Konwencji OECD nie daje definicji nieruchomości, więc żeby ją określić musimi zobaczyć na prawo kraju, który ma prawo do opodatkowania.
Jednak MK OECD zaznacza, że majątek nieruchomości obejmuje:
żywy i martwy inwentarz gospodarstw rolnych i leśnych
prawa, do których mają zastosowanie przepisy prawa powszechnego dotyczące własności ziemi
prawa użytkowania majątku nieruchomego, jak również prawa do stałych lub zmiennych świadczeń z tytułu eksploatacji bądź prawa do eksploatacji złóż mineralnych, źródeł i innych zasobów naturalnych.
Podstawową regułą opodatkowania zysku przedsiębiorstwa jest iż zysk podlega opodatkowania się w tym państiwe, ale od tej zasady jest wyjątek: jak przedsiębiorstwo ma zakład w innym kraju to zyski jakie można mu przypisać są opodatkowanie w państwie gdzie leży zakład.
Zyski z wykonywania wolnego zawodu i innej działalności o charakterze niezależnym jest opodatkowana tak samo jak zysk przedsiębiorców
Model Konwencji OECD zawiera pojęcia, które trzeba wyjaśnić:
Zysk
nie został zdefiniowany przez MK OECD
przypisujemy znaczenie takie, jakie jest stosowane w przepisach prawnych państwa stosującego umowę
ustawodawstwa podatkowego tego państwa ma pierwszeństwo przed znaczeniem nadanym określeniu przez inne przepisy prawne tego państwa.
pzredsiębiorstwo
jest definiowane bardzo szeroko w MK OECD
oznacza prowadzenie wszelkiej działalności zarobkowej
przepisy znajdują zastosoawnie jeśli prowadzi je osoba która ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w 1 z umawiających się państw.
zakład
w rozumieniu MK OECD jest to stała pracówka, która całkowicie lub częściowo prowadzona jest działalnośc gospodarcza przedsiębiorstwa.
z przepisów MK OECD wynika, że zakład obejmuje:
siedzibę zarządu
filie
biuro
zakład fabryczny
warsztat
kopalnię, źródło ropy naftowej lub gazu, kamieniołom albo każde inne miejsce wydobywania zasobów naturalnych.
Zaznaczyć jednak należy, że plac budowy, prace budowlane lub instalacyjne stanowią zakład tylko wtedy, jeżeli trwają dłużej niż 12 miesięcy.
Jednak nawet spełnienie powyższych kryteriów nie zawsze pozwoli uznać daną placówkę za stały zakład z uwagi na wyjątki z utrzymaniem pracówki:
zakład maklerski
spółka zależna
które służą wyłącznie do składowania, wystawiania lub wydawania dóbr lub towarów należących do przedsiębiorstwa;
towarów należących do przedsiębiorstwa wyłącznie w celu składowania, wystawiania lub wydawania;
towarów należących do przedsiębiorstwa wyłącznie w celu przerobu przez inne przedsiębiorstwo;
wyłącznie w celu zakupu dóbr lub towarów albo w celu zbierania informacji dla przedsiębiorstwa;
wyłącznie w celu prowadzenia dla przedsiębiorstwa jakiejkolwiek innej działalności o charakterze przygotowawczym lub pomocniczym;
wyłącznie w celu prowadzenia któregokolwiek rodzaju działalności, o jakich mowa od punktu a do e, pod warunkiem jednak, że całkowita działalność tej placówki, wynikająca z takiego połączenia rodzajów działalności, ma charakter przygotowawczy lub pomocniczy.
szczególnym rodzajem regulacji jest zależne przedsiębiorstwo czyli osoby działające w imeinu przedsiębiorstwa. W takiej sytuacji uważa się że przedsiębiorstwo ma zakład stały nawer jak nie spełnia kryteriów
Podstawowa zasada dotycząca opodatkowania zysku przedsiębiorstwa pochodzącego z działalności zlokalizowanego w innym umawiającym się państwie stałego zakładu głosi, że państwo położenia zakładu ma prawo opodatkować dochód w takim zakresie, w jakim jest przypisywany do tego zakładu.
Jednak nie dot. to zysków, które mogą być osiądnięte w państwie położenia zakłądu, ale nie mogą być do niego przypisane.
o tym który kraj może opodatkować dochód, nie decyduje miejsce jego osiągnięcia, ale możliwość powiązania go z działalnością zakładu.
Przypisanie zysku następuje wg zasady odrębnej jednostki, czyli zakładowi przypisuje się te zyski, które mógłby osiągnąć, gdyby działał jako niezależne i odrębne przedsiębiorstwo prowadzące taką samą lub podobną działalność w takich samych lub podobnych warunkach, wykorzystywane aktywa oraz ryzyko ponoszone przez przedsiębiorstwo.
Przypisanie zysków następuje w 2 etapach:
identyfikacja działalności prowadzonej przez zakład
przypisanie zysków związanych z działalnością biorąc pod uwage funkcje jaką pełni, jego zaangoażowanie majątku i rodzaju ryzyka.
To pociąga za sobą konsekwencje że opodatkowanie tego zysku następuje w państwie siedziby zakładu.
Przez globalizacje mamy coraz więcej transakcji między powiązanymy przedsiębiorstwami.
Podmioty będące członkami danej grupy gospodarczej mogą kształtować warunki, na jakich dokonują między sobą transakcji w sposób nieuwzględniający uwarunkowań rynkowych.
Taka sytuacja może prowadzić do negatywnych konsekwencji podatkowych dla poszczególnych państw.
Kształtowanie cen na poziomie odbiegającym od poziomu rynkowego (cen transferowych) prowadzi do zdeformowania zysku osiągniętego przez poszczególne przedsiębiorstwa, a to z kolei ma wpływ na wielkość zobowiązań podatkowych w danym państwie.
Model konwencji OECD przewidują możliwość dokonania korekty ujawnionego do opodatkowania zysku przedsiębiorstwa w przypadku stosowania cen transferowych.
Umawiające się państwo może opodatkować zyski przedsiębiorstwa, które zostałyby osiągnięte gdyby przedsiębiorstwa nie stosowały cen transferowych, gdy:
przedsiębiorstwa dokonujące transakcji są powiązane;
w transakcjach stosowane są ceny nieuwzględniające uwarunkowań rynkowych (ceny transferowe);
ceny transferowe są wynikiem powiązania przedsiębiorstw.
Konsekwencją dokonania korekty zysku przedsiębiorstwa jest opodatkowanie zysku, który został ujawniony i opodatkowany w drugim państwie.
W takiej sytuacji drugie państwo powinno dokonać odpowiedniej korekty kwoty podatku.
Właściwe organy umawiających się państw powinny w porozumiewać się ze sobą bezpośrednio.
MK OECD mówi iż: zyski osiągane z eksploatacji w transporcie międzynarodowym statków morskich lub statków powietrznych, a także osiągane z eksploatacji barek w transporcie śródlądowym podlegają opodatkowaniu tylko w miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa.
Jeżeli nie można ustalić miejsce faktycznego zarządu to prawo do opodatkowania ma państwo portu macierzystego, a jeżeli nie można zlokalizować portu macierzystego to do opodatkowania ma państwo w którym osoba ekplotująca statet lub barke ma miejsce zamieszkania.
dochód bierny to jest dochód uzyskany z użyczenia kapitału osobą trzecim. Do rodzaju takich dochodu zaliczamy dochód z odsetek, dywydendy i należnośći licencyjnych.
Do tych dochodów przewidziano zasade podziału podatku między państwami rezydencji i źródła. Powód dlaczego mamy tą zasade to, iż oba państwa biorą udział w wytworzeniu dochodów.
W przypadku dochodu z dywidendy dochodzi do 2 opodtkowania w sensie:
prawnym
ten sam dochód jest opodatkowany w państwie źródła i rezydencji
ekonomicznym
opodatkowany zostaje dochód z którego wypłacane są dywidendy i następnie z dochodu już opodatkowanego znowu opodatkowujemy dywidendę.
Przepisy Modelu Konwencji OECD pozwalają tylko na eliminacje 2 opodatkowania w sensie prawnym.
Wg. MK OECD dywidenda to dochód z akcji,akcji gratisowych, praw w zysku itd.
Jak już wiemy do opodatkowania mają prawo oba kraje umowy. w takiej sytuacji państwo źródła(wypłacające dywidendy) nie może przekroczyć:
5% kwoty dywidend brutto, jeżeli osobą uprawnioną jest spółka, której bezpośredni udział w kapitale spółki wypłacającej dywidendy wynosi co najmniej 25%,
15% kwoty dywidend brutto we wszystkich pozostałych przypadkach.
Właściwe organy umawiają się o ich stosowanie.
Tutaj żeby wyeliminowa 2 opodatkowanie w sensie prawnym stosujemy metode zaliczenia polegającą na odliczeniu od podatku od dochodu społki dominiującej w państwie jej rezydencji kwoty równej podatkowi zapłaconemu przez tę spółkę w państwie źródła. W ten sposób państwo źródła będzie beneficjentem dochodów podatkowych odpowiednio w zakresie 5 lub 15% dywidendy brutto.
Zobrazowanie przepisów o unikaniu 2 opodatkowania
Przez zastosowanie przepisów, spółka A jest uprawniona do pomniejszenia podatku płaconego w państwie rezydencji o podatek zapłacony na rzecz państwa źródła
Żeby obliczyć zobowiązanie można to wyliczyć równaniem:
Zobowiązanie spółki A= podatek AA - podatek AB
W ten sposób zostaje zniesione podwójne opodatkowanie prawne
Eliminowanie 2 opodatkowania w sensie prawnym zostaje zniesione przez zwolnienie z podatku potrąconego u źródła spółce dominiującej.
Podwójne opodatkowanie w sensie ekonomicznym jest też eliminowane i UE stworzyło 2 sposoby i to państwa decydują, którą wybiorą.
Pierwszą metodą jest metoda zwolnienia i polega na tym iż w przypadku spółki dominijącej państwo owej spółki zaniecha się od opodatkowania spółki dominującej.
Zobrazowanie tej sytuacji
Drugą metodą eliminacji opodatkowania ekonomicznego jest metoda zaliczenia polegającą na tym, iż spółka dominująca może zaliczyć do zobowiązania w państwie rezydencji podatek zapłacony w państwie źródła.
można to przedstawić wg wzoru i obrazka
Zobowiązanie A= podatek AA - podatek BB
Zastosowanie owych metod jest jednak uzależnione od posiadania przez spółkę co najmniej 10% udziałó w kapitale spółki i ich utrzymanie przez min. 2 lata.
Przepisy prawa krajowego odzwierciedlają przepisy umów podatkowych zawieranych przez Polskę i prawodawstwo UE. Z tego względu są 3 możliwe typy trangraniczneh wypłaty dywidendy a ona może być wypłacana między spółkami z siedzibą w Polsce a:
Państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej lub innego państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, z którym Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania;
W tym przypadku przewiduje się wyleliminowanie 2 opodatkowania w znaczeniu prawnym, bez możliwość wyeliminowania opodatkowania ekonomicznego.
Tutaj stosujemy metode zaliczenie podatkowego polegającą na tym iż spółka A może pomniejszyć podatek o zapłacony podatku w państwie rezydencji o podatek w państwie źródła
zobrazowanie i wzór
Zobowiązanie spółki A= podatek AA - podatek AB
Państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej lub innego państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, z którym Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania;
Tutaj jest też możliwość eliminacji 2 opodtkowania w sensie ekonomicznym. pod warunkiem, iż spółka krajowa ma udziały w spółce zależne nie mniejsze niż 75%, nieprzerwanie przez okres 2 lat.
Do eliminacji podwójnego opodatkowania ekonomicznego stosujemy metode zaliczenia, polegająca na tym że spółka A może odliczyć od podatku do państwa rezydencji(AA) podatek wykonany na rzecz państwa źródła (AB) i podatek zapłacony u źródła przez spółkę zależną (BB).
Zobrazowanie i wzór
Zobowiązanie spółki A= podatek AA - (podatek AB+ podatek BB)
Państwa będącego członkiem Unii Europejskiej lub innego państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
W tym przypadku owe obszary podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całość swoich dochodów nie ważne gdzie osiągniętę.
Dochody przez spółkę krajową są zwolnione z opodatkowania jeśli spółka dominująca posiada:
bezpośrednio mniej niż 10% udziałów kapitale spółki zależnej
udziały są nieprzerwanie przez okres 2 lat
A spółka zależna gdzie siedziba jest w konfederacji szwajcarskiej musi posiadać:
nie mniej niż 25% udziałów
udziały są nieprzerwanie przez okres 2 lat
Zobrazowanie sytuacji:
Jeżeli chodzi o uniknięcie 2 opodatkowania ekonomicznego muszą być spełnione kreyteria:
udział spółki zależnej w kapitale
10% w spółek w UE
25% w spółkach w Konfederacji Szwajcarskiej
i nieprzerwane posiadanie kapitału prezez 2 lata.
Zobrazowane skutki:
Tutaj też zastosowano zasadę podziału dochodu podatkowego między państwem źródła i rezydencji odbiorcy odsetek.
Zgodnie z Modelem konwencji odsetki, które powstają w umawiającym się państwie i są wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim umawiającym się państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim państwie.
Opodatkowanie u źródła podlega ograniczeniom.
W państwie, w którym powstają odsetki, podatek nie może przekroczyć 10% kwoty brutto tych odsetek.
Przy czym uważa się, że odsetki powstają w umawiającym się państwie, jeżeli płatnikiem jest osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w tym państwie. W razie potrzeby właściwe organy umawiających się państw rozstrzygną, sposób stosowania tego ograniczenia
Skutkiem zastosowania przepisów umów podatkowych odzwierciedlających postanowienia Modelu Konwencji OECD jest zniesienie podwójnego opodatkowania w znaczeniu prawnym
Dzięki temu, państwo źródła może opodatkować 10% kwoty odsetek. Natomiast państwo rezydencji może nieograniczenie opodatkowywać ale musi uwzględnić opodatkowanie w 2 kraju.
Tutaj UE wydało 2 dyrektywy Rady:
dyrektywa Rady w sprawie opodatkowania dochodów z oszczędności w formie wypłacanych odsetek;
jej celem jest uniemożliwienie efektywnego opodatkowania dochodu z odestek w pańśtwie rezydencji ich obiorcy
zapewnienie opodatkowania odsetek i należności licencyjnych tylko raz, czyli zniesienie opodatkowania u źródła
dyrektywa Rady w sprawie wspólnego systemu opodatkowania stosowanego do odsetek oraz należności licencyjnych między powiązanymi spółkami różnych Państw Członkowskich.
jej celem jest wymiana informacji podatkowej między krajami UE w celu powiadomienia danej jurysdykcji podatkowej o dochodach z osetek uzyskanych przez rezydenta.
nie jest zobowiązująca i nie określa zasad ich opodatkowania
Nie została przewidziana zasada podziału dochodu podatkowego.
Tutaj dochód podatkowy został przypisany państwu, którego odbiorca dochodu z należności licencyjnych jest rezydentem(państwo źródła).
Zgodnie z MK OECD zyski z przeniesienie jakiegokolwiek majątku ma być opodatkowane w państwie rezydencji zbywcy majątku.
Jednak są wyjątki i wyrażają one dążenie do przypisania dochodu podatkowego państwu, które jest uprawnione do pobierania dochodów podatkowych od nieruchomości oraz do opodatkowania zysku z nieruchomości.
zyski osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym państwie, pochodzące z przeniesienia własności majątku nieruchomego, mogą być opodatkowane w państwie, w którym znajduje się nieruchomość.
Oznacza to, że beneficjentem dochodu podatkowego może być państwo położenia nieruchomości.
zyski z przeniesienia własności majątku ruchomego stanowiącego część majątku zakładu, łącznie z zyskami, mogą być opodatkowane w tym drugim państwie.
Dochody podatkowe będą zatem efektywnie pobierane przez państwo rezydencji zakładu.
zyski osiągane przez przedsiębiorstwo z przeniesienia własności eksploatowanych w transporcie statków morskich, statków powietrznych i barek podlegają opodatkowaniu w tym umawiającym się państwie, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa.
W przypadku zysku z tej kategorii majątku wyłącznym beneficjentem dochodów podatkowych będzie państwo, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa.
zyski osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w danym państwie, pochodzące z przeniesienia własności akcji lub udziałów, osiągające ponad 50% wartości bezpośrednio lub pośrednio z nieruchomości położonej w drugim państwie, mogą być opodatkowane w państwie położenia nieruchomości.
Ten wyjątek stanowi instytucję międzynarodowego prawa podatkowego, która ma przeciwdziałać nadużyciom podatkowym.
Postanowienie to ma zapobiec sytuacji, w której podatnik zamierzający zbyć nieruchomość wnosi ją do spółki, a następnie zbywa jej udziały lub akcje.
W ten sposób dochodzi do konwersji kategorii dochodu podlegającego opodatkowaniu i jednocześnie związanych z nim zasad opodatkowania.
W konsekwencji podatnik mógłby osiągnąć korzyść podatkową na skutek uniknięcia opodatkowania w państwie położenia majątku nieruchomego.
Tutaj podstawową zasadą jest iż prawo do opodatkowania ma kraj gdzie została wykoanana praca.
ale niezależnie od tej reguły to wynagrodzenie pracownika jest opodatkowanie w państwie rezydencji, jeśli:
odbiorca przebywa w państwie innym niż państwo miejsca zamieszkania przez okres lub okresy nieprzekraczające łącznie 183 dni w okresie 12 miesięcy rozpoczynającym się lub kończącym w danym roku podatkowym i
wynagrodzenie jest wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w państwie innym niż państwo miejsca zamieszkania
wynagrodzenie nie jest ponoszone przez zakład, który pracodawca posiada w państwie innym niż państwo miejsca zamieszkania.
Kolejnym wyjątkiem jest wynagrodzenie od pracy najemniej na pokładzie statku lub samolotu. tutaj wynagrodzenie może być opodatkowanie w państwie fatycznego zarządu.
tutaj opodatkowanie jest w państwie źródła
tutaj opodatkowany jest w państwie działalności artystycznej lub sportowej, jednak może też być opodatkowany dochód związany z osobiście wykonaną działalnościa, która nie przepada temu artyście a innej osobie.
Emerytura jest opodatkowana w państwie rezydencji odbiorcy emerytury.
co do zasady jest opodatkowana w państwie wypłacającym wynagrodzenie, jednak tego rodzaju świadczenia podlegają opodatkowaniu tylko w państwie rezydencji osoby wykonującej pracę (wyłączne opodatkowanie w państwie rezydencji pracownika), jeżeli usługi te są świadczone w tym państwie przez osobę, która:
jest jego obywatelem
nie wybrała miejsca zamieszkania w tym państwie wyłącznie w celu świadczenia tych usług
tutaj opodatkowanie jest wyłącznie w miejscu kształcenia lub odbywani praktyk jeżeli student:
był rezydentem innego państwa niż państwo, w którym się kształci lub odbywa praktykę;
przebywał w danym państwie wyłącznie w celu kształcenia się, odbywania praktyki lub szkolenia;
otrzymywał świadczenia ze źródeł poza terytorium państwa, w którym się kształci lub odbywa praktyk
Dochody, których nie możemy przypisać do żadnych z wymienionych powyżej podlegając opodatkowania w państwie rezydencji.
Mamy tylko 1 przepis, i w nim przyjęto rozwiązanie że jest ono opodatkowane w państwie rezydencji, ale są wyjątki.
majątek nieruchomy jak jest własnością osoby mieszkającą w innym państwie a nieruchomość jest położona w drugim może być opodatkowana w państwie źródła( tam, gdzie leży nieruchomość)
majątek ruchomy, stanowiący część zakładu jest opodatkowany w państwie rezydencji zakładu
majątek w postaci statków morskich i powietrznych, są opodatkowane w państwie zarządu faktycznego przedsiębiorstwa.
Model konwencji OECD przewidział 2 metody:
metode wyłączenie
polega na rezygnacji jednego z państw na roszczenia do dochodu
najczęściej zrzekającym się jest to państwo rezydencji
owa zasadnie nie znajduje zastosowania do zysku z dywidendy i odsetek
metode zaliczenia
polega na opodatkowaniu całości dochodu lub majątku podatnika bez względu na położenie jego źródła, ale państwo rezydencji pozwala na odliczenie od podatku dochodowego zapłaconego w drugim państwie
zawsze opodatkowany w państwie rezydencji
Obniżenie kwoty podatku zapłaconego u źródła zmniejszy możliwe odliczenia podatku w państwie rezydencji.
klauzula tax sparing
polega na przyznaniu podatnikowi prawa do obniżenia podatku obliczonego w państwie rezydencji o potencjalną wartość podatku w państwie źródła, który w rzeczywistości nie został zapłacony, lecz byłby zapłacony gdyby podatnik nie skorzystał w państwie źródła z ulg lub zwolnień podatkowych.
umożliwia podatnikowi efektywne skorzystania z przywilejów podatkowych oferowanych przez państwo źródła
Metoda OECD nie znosi automatycznie podwójnego opodatkowania.
W przypadkach, gdzie nie ma zasady wyłączenie opodatkowania może dojśc do konfliktu wyrażający się w 2 opodatkowaniu.
Warty uwagi jest fakt iż do obu metod jest wpleciono mechanizm eliminujący ewentualne nieuprawnione korzyści, takie jak np. możliwość skorzystania z niższej skali podatkowej lub nawet zwolnienia podatkowego.
Rozdział VI zawiera róźne postanowienia obejmujące zasade równego traktowania, rozumiano jako współpracę międzynarodową, zasady opodatkowania członków misji dyplomatycznych i urzędów konsularnych, a także określenie zasad rozszerzenia zakresu terytorialnego typowej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Ale owe postanowienia nie odnoszą się do problematyki unikania 2 opodatkowania.
Wg. MK OECD obywatelstwo nie może stanowić kryterium różnicowania sytuacji prawnopodatkowej podmiotów.
Tutaj jako obywatel to też osoby prawne, spółki itd.
Też warto zauważyć, iż stosuje się ją do wszystkich podatków, niezależnie od ich rodzaju i nazwy.
Zgodnie z art. 24 ust.1 MK OECD obywatele jednego państwa nie mogą być poddani w drugim państwie ani opodatkowaniu, ani związanym z nim obowiązkom, które są inne lub bardziej uciążliwe niż opodatkowanie, jakim są lub mogą być poddani w takich samych okolicznościach, obywatele tego państwa.
Na samo uciążliwe opodatkowanie nie składa się tylko wysokość podatku, ale też obowiązki nałożone przez administracje lub pozbawienie ochorny ich prawa.
Zasada równego traktowania nie nakazuje każego podatnika traktować identyczne, tylko równo mają być traktowanu podatnicy w takich samych okolicznościach.
Dyskryminacja odwrotna polega na korzystniejszym opodatkowaniu obywateli innych państw względem obywateli państwa nakładającego podatek.
Zasada równego traktowania obejmuje również sytuację, w której obowiązkom podatkowym zostały poddane osoby niemające miejsca zamieszkania w żadnym z państw związanych umową o unikaniu opodatkowania.
W wyniku tego nie tylko zabroniona jest dyskryminacja rezydentów jednego państwa, ale także nie można dyskryminować podatkowo obywateli jednego z państw względem obywateli własnego państwa w sytuacji, gdy żaden z nich nie ma miejsca zamieszkania w danym państwie.
Zasada równego traktowania dotyczy także osób nieposiadających obywatelstwa, które nie mogą zostać poddane w żadnym z umawiających się państw opodatkowaniu ani obowiązkom, jakim są lub mogą być poddani w takich samych okolicznościach obywatele danego państwa.
Celem jest rozwiązywanie trudności powstających w trakcie stosowania typowej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania w najszerszym sensie tego słowa.
Ma to chronić podatnika przed 2 opodatkowaniem.
postępowanie polubowne może znaleźć zastosowanie w 3 sytuacjach:
gdy następuje opodatkowanie niezgodne z postanowieniami Modelu Konwencji OECD;
gdy powstają wątpliwości co do interpretacji przepisów zawartej umowy;
w celu eliminowania podwójnego opodatkowania w sytuacjach nieobjętych postanowieniami Modelu Konwencji OECD.
Co do zasady postępowanie polubowne może być przez podatnika przed organami państwa, którego jest rezydentem, w każdym czasie.
Postępowanie polubowne nie może służyć ochronie podatnika w przypadku naruszenia przez organ podatkowy przepisów krajowego prawa podatkowego.
Od tej zasady jest wyjątek, w sytuacji gdy działanie organów podatkowych jest niezgodne zarówno z postanowieniami umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, jak i przepisami prawa krajowego.
Owe postępowanie służy eliminowanie sytuacji podwójnego opodatkowania prawnego, jednak może znaleść zastosowanie też do podwójnego opodatkowania ekonomicznego w przypadku korekty zysku przedsiębiorst powiązanych.
Żeby wszcząć postępowanie polubowne, trzeba spełnić 2 warunki zasadnicze:
sprawa musi być przedłożona właściwemu organowi państwa, w którym podatnik jest rezydentem;
przedłożenie to powinno nastąpić w terminie 3 lat od uzyskania informacji o podjęciu działania skutkującego opodatkowaniem niezgodnym z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania
Zapłata nie jest warunkiem do wszczęcia postępowania
3 lata - termin minimalny ale pańśtwo może ustalić dłuższy
Krajowe postępowania podatkowe, jak i sądowe nie mają wpływu na bieg terminu do wniesienia skargi.
Ale może być sytuacja, gdzie porozuniemie z postępowania będzie niezgodne z treścią decyzji administracyjnej lub wyrokiem sądu.
model nie rozwiązuje tego problemu, ale
wskazuje organ danego państwa nie może odmówić wszczęcia procedury tylko, że w sprawie zapadła już decyzja lub wydany został wyrok.
już na jej wstępie wiadomo, że na skutek przeprowadzenia postępowania polubownego sytuacja podatnika nie ulegnie zmianie.
W takim przypadku kes zasadne, by państwo, poinformowało go, w celu uniknięcia złudnych oczekiwań, o wyniku postępowania polubownego.
Państwo powinno dążyć do zapewnienia ustawodawcy możliwości odzwierciedlenia wyniku postępowania polubownego w krajowym rozstrzygnięciu podatkowym.
Postępowanie polubowne obejmuje 2 stadia:
przed organami państwa, w którym złożono skargę;
rozpoczyna się w monmencie wniesienia skargi
analiza wniosku jest po strone organu
jak jest zasadny to są podjęte działania w celu wyeliminowania 2 opodatkowania bez kontaktu z innym państwem (jak to możliwe)
W przypadku stwierdzenia, że niezgodne z Modelem Konwencji OECD podwójne opodatkowanie jest wynikiem działania organów innego państwa, organ, który otrzymał przedłożenie, ma obowiązek wszcząć postępowanie polubowne
obejmuje bezpośrednią współpracę pomiędzy właściwymi organami zainteresowanych państw
zwrócenia się przez organ, przed którym wszczęto postępowanie, do właściwego organu drugiego państwa
Przez model konwencji OECD państwa są zmuszone do prowadzenia negocjacji ale nie do osiągniecia porozumienia.
Rozstrzyganie sporów interpretacyjnych i innych trudności przy stosowaniu umowy, dotyczy spraw o charakterze ogólnym.
Trudności mogą być związane z praktycznym stosowaniem umowy, jak i ogólnymi kwestiami uniemożliwiającymi stosowanie umowy.
W ramach postępowania polubownego państwa mogą w szczególności uzupełniać lub wyjaśniać określenia zdefiniowane w umowie niekompletnie lub dwuznacznie.
Powinno być maksymalnie odformalizowane.
Państwa mogą powołać wspólną komisje, której celem będzie osiągnięcie porozumienia w danej sprawie.
Zarówno skład, jak i tryb działania komisji nie zostały uregulowane w Konwencji Modelowej OECD.
Państwa, powołując komisję, powinny ustalić regulamin jej działania, w szczególności liczbę członków, sposób podejmowania decyzji i tryb prac komisji.
Jeżeli postępowanie polubowne nie doprowadzi w terminie 2 lat do rozstrzygnięcia problemu, sprawa powinna być przedłożona do arbitrażu.
Arbitraż stanowi etap postępowania polubownego, które ma zapewnienie większej skuteczności prowadzonych negocjacji.
Jego istotą jest oddanie rozstrzygnięcia sprawy pod osąd niezależnych arbitrów.
Złożenie wniosku o przeprowadzenie arbitrażu jest możliwe dopiero po spełnieniu następujących warunków:
od momentu wszczęcia postępowania polubownego upłynęły 2 lata;
w tym terminie nie osiągnięto porozumienia w sprawie;
działanie jednego lub obu państw skutkowało opodatkowaniem niezgodnym z zawartą umową.
Model Konwencji OECD nie ogranicza terminu, w którym podatnik może żądać przeprowadzenia arbitrażu, ale należy brać, że po upływie 2-letniego terminu na osiągnięcie porozumienia podatnik może złożyć wniosek o arbitraż w każdym czasie.
Sprawa nie powinna być poddana arbitrażowi, jeżeli wcześniej w tej sprawie wypowiedział się sąd lub sąd administracyjny.
Podjęta decyzja nie wiąże natomiast właściwych organów państwa w podobnych sprawach innych osób.
Celem jest przekazywanie pomiędzy właściwymi organami państw informacji niezbędnych do prawidłowego zastosowania.
Ponadto wymiana informacji ma służyć stosowaniu krajowego prawa podatkowego nawet gdy w konkretnym przypadku umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie znajduje zastosowania.
Modelu Konwencji OECD zobowiązuje państwa do wymiany informacji dotyczących nie tylko podatków objętych jego postanowieniami, ale także innych podatków.
Właściwe organy mogą wymieniać także istotne informacje dla funkcjonowania administracji podatkowej i ulepszania poboru podatków.
W drodze wymiany informacji można żądać przekazania informacji dot. rezydencji podatkowej osób lub przedsiębiorstw itd.
Zakres podmiotowy przekazywanych informacji może dotyczyć rezydentów, jak i nierezydentów.
Przedmiotem wymiany informacji są informacje znajdujące się w posiadaniu organów podatkowych oraz banków lub innych instytucji finansowych, a państwa nie mogą odmówić udzielenia informacji, powołując się na tajemnicę bankową.
Wymiana informacji obwarowana jest koniecznością spełniania dwóch przesłanek:
informacje muszą mieć istotne znaczenie dla właściwego stosowania przepisów prawa podatkowego.
informacje nie mogą być pozyskane przez organ podatkowy danego państwa w ramach wewnętrznego postępowania.
Wymiana informacji może być:
wymiana informacji na żądanie;
jest gdy właściwy organ jednego z państw z prośbą o konkretną informację do właściwego organu drugiego państwa.
Przed wystąpieniem z wnioskiem organy powinny wyczerpać wszystkie środki dostępne na terenie państwa w celu ich uzyskania, z wyjątkiem tych, które wiązałyby się z nieproporcjonalnie dużymi trudnościami.
Pisemny wniosek
szczegółowo określać zakres żądanych informacji i zawierać istotne fakty związane z daną sprawą.
Wniosek w języku państwa wnioskującego.
Przepisy Modelu Konwencji OECD nie precyzują, jakie dane powinna zawierać odpowiedź ani w jakim terminie powinna być udzielona
automatyczna wymiana informacji;
przedmiotem wymiany jest typowa informacja dotycząca wielu spraw tego samego rodzaju.
Informacja jest najczęściej przekazywana danemu państwu przez podatników lub płatników.
Właściwe organy powinny ustalić, jakiego rodzaju informacje będą w ten sposób wymieniane.
Zakres i procedura nie zostały sprecyzowane w treści Modelu Konwencji OECD
spontaniczna wymiana informacji.
państwo w toku krajowego postępowania uzyskuje informacje, które mogą być wykorzystane dla celów podatkowych przez właściwe organy innego państwa, i przekazuje je bez wniosku o ich przekazanie od tego drugiego państwa.
Do okoliczości mogą być podejrzenia że:
doszło do znacznego zaniżenia dochodów podatkowych w innym państwie,
poczyniono płatności na rzecz rezydenta innego państwa,
podatnik skorzystał z ulgi lub zwolnienia podatkowego, które mogą rodzić zwiększenie zobowiązania podatkowego w innym państwie,
podatnicy wykorzystują schemat pozwalający na uniknięcie opodatkowania lub uchylenie się od opodatkowania.
Nie zostało uregulowane w MK OECD, więc to organy państwa decydują o formie
Większość informacji dot. czy danych o charakterze poufnym.
Rodzi to zobowiązanie dot. traktowania jako poufne wszelkich informacje.
Tajemnicą objęte są zarówno informacje zawarte we wniosku o wymianę informacji, jak i otrzymywane w odpowiedzi.
Sposób zachowania tajemnicy i stopień jej poufności wynikają z przepisów prawa krajowego danego państwa.
Ustawodawstwo wewnętrzne określa ewentualną procedurę i sankcje związane z naruszeniem tajemnicy.
Informacje mogą być ujawniane wyłącznie osobom lub organom zajmującym się wymiarem lub poborem, egzekucją itd.
Przepisy Modelu Konwencji OECD przewidują przesłanki ograniczających obowiązek przekazania informacji.
Ogólna zasada mówi, że w trakcie wymiany informacji państwo nie jest zobowiązane do stosowania środków nieprzewidzianych w prawie krajowym lub wewnętrznej praktyce administracyjnej.
Państwo nie jest również zobowiązane do udzielenia informacji, których uzyskanie nie byłoby możliwe na podstawie własnego ustawodawstwa lub w ramach praktyki administracyjnej tego lub drugiego państwa.
Tym samym państwo nie może domagać się udzielenia informacji wykraczających poza zakres informacji, które na podstawie własnego prawa mogłoby uzyskać.
Państwo nie ma obowiązku przekazania informacji, które ujawniałyby tajemnicę handlową, gospodarczą itd. lub których udzielenie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym (ordre public).
Celem jest dążenie do zapewnienia efektywności krajowych systemów podatkowych przy zachęceniu do współpracy jak największej liczby państw.
Ta forma współdziałania nie odnosi się bezpośrednio do unikania podwójnego opodatkowania, lecz stanowi instytucję służącą realizacji obowiązku podatkowego bez względu na miejsce położenia majątku lub dochodu.
Kwestia udzielania pomocy jest delikatną materią w negocjacjach między państwami.
Ustawodawstwa niektórych państw mogą ograniczać bądź wręcz zabraniać egzekucji roszczeń podatkowych w celu zaspokojenia interesu finansowego innych państw.
Z punktu widzenia zasad konstytucyjnych wątpliwe może się okazać wykorzystanie organów administracji finansowej do przysporzenia finansowego na rzecz innych państw.
Model OECD nie ogranicza zakres osób, pomoc może być udzielana dla każdego.
Pomocą mogą być objęte wszyskie podatki zgodne z modelem OECD
Warunkiem udzielenia pomocy jest ściągalność zobowiązania w świetle ustawodawstwa państwa proszącego o udzielenie pomocy.
Przez pojęcie ściągalności rozumiemy, że państwo proszące ma prawo ściągnąć kwotę należności podatkowej, a osoba zobowiązana nie może się temu skutecznie przeciwstawić ani w drodze administracyjnej, ani w drodze sądowej.
Wniesienie odwołania zasadniczo nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego.
Z tego powodu dłużnik podatkowy nie może skutecznie zablokować przebiegu egzekucji.
Brak ściągalności podatku w państwie zwracającym się o udzielenie pomocy nie może być zastąpiony stwierdzeniem ściągalności w państwie proszonym o pomoc.
W sytuacji, gdy ustawodawstwo państwa nie zezwala jeszcze na egzekucję, nie może ono skutecznie zwracać się z prośbą o pomoc w egzekucji do innego państwa.
Przeszkodą dla udzielenia pomocy nie może być upływ terminów w państwie proszonym, po których zaległości nie mogą być już przedmiotem egzekucji, jeżeli wcześniej została złożona prośba o jej udzielenie.
Jeżeli pobór zobowiązań staje się niemożliwy z uwagi na okoliczności wynikające z ustawodawstwa państwa proszącego, państwo to jest zobowiązane do niezwłocznego powiadomienia o tym fakcie państwa proszonego.
Model konwencji OECD nie ma żadnych postanowień w zakresie procedury.
Pomoc może być realizowana w formie:
egzekucji należności podatkowej
państwo proszone o udzielenie pomocy prowadzi ją na podstawie własnych procedur, tak jak czyniłoby w odniesieniu do przypadających jemu zaległości podatkowych.
zabezpieczenia wykonania zobowiązań podatkowych
zobowiązań podatkowych może mieć miejsce, nawet jeśli nie ma jeszcze podstaw do prowadzenia postępowania egzekucyjnego, a tym samym do wystąpienia z wnioskiem o pomoc w egzekucji należności podatkowych.
Do okoliczności uzasadniące odmowę udzielenia pomocy jest:
stosowanie środków administracyjnych sprzecznych z ustawodawstwem lub praktyką administracyjną jednego z umawiających się państw;
podejmowanie działań sprzecznych z porządkiem publicznym (ordre public);
niepodjęcie wszelkich stosownych czynności egzekucyjnych lub zabezpieczających przez państwo proszące o udzielenie pomocy;
prośba powodowałaby wyraźnie nieproporcjonalne obciążenie państwa proszonego o udzielenie pomocy w relacji do korzyści, jakie można odnieść z egzekucji.
Jeżeli wystąpi którakolwiek ze wskazanych powyżej okoliczności, państwo proszone o pomocy jest uprawnione do odmowy.
Państwo nie jest zobowiązane do podejmowania działań, które nie są przewidziane prawem w państwa proszącego, jak i proszonego.
Oznacza to, że państwo proszące nie może się domagać podjęcia kroków, których samo nie mogłoby przedsięwziąć.
Model Konwencji OECD ma szczególny status pracowników dyplomatycznych i urzędników.
Przywileje podatkowe nie doznają uszczerbku w związku ze stosowaniem typowej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Immunitety i przywileje dyplomatyczne pozostają w ścisłym związku z immunitetem państwa.
Klauzula terytorialna to możliwość rozszerzenia zawartej umowy na każde państwo lub terytorium, za którego stosunki odpowiada jedno z umawiających się państw, nałoży podatki o zasadniczo podobnym charakterze do podatków.
Postanowienie to dotyczy państw mających terytoria zależne lub państw, które wyłączyły część swojego terytorium z zakresu stosowania umowy.
Zamieszczenie klauzuli umożliwia państwom jej zastosowanie w dowolnym momencie, jak podatki są o podobnym charakterze
międzynarodowe prawo podatkowe jest dynamicznie rozwijającą się częścią prawa podatkowego. spowodowane jest to brakiem możliwości efektywnego opodatkowania przez jurysdykcje podatkowe.
przez wiele lat była zaburzona równowaga między rosnącą liczbą umów o unikaniu opodatkowania a stosunkami regulacji zwalczające unikania opodatkowania, ale sytuacja uległa zmianie, a najważniejsze jego elementy to:
podpisanie dnia 25 stycznia 1988 r. Konwencji o pomocy administracyjnej w sprawach podatkowych115;
opublikowanie przez OECD w dniu 18 kwietnia 2002 r. Modelu porozumienia o wymianie informacji podatkowych;
dodanie w 2003 r. do Modelu Konwencji OECD art. 27 dotyczącego pomocy w poborze należności podatkowych;
zmianę w 2005 r. art. 25 Modelu Konwencji OECD dotyczącego wymiany informacji podatkowych polegającą na poszerzeniu wymiany informacji o dane znajdujące się w posiadaniu instytucji finansowych;
dodanie w 2008 r. do art. 27 Modelu Konwencji OECD postanowień dotyczących arbitrażu w ramach postępowania polubownego.
Pozwoliło to na znaczne poszerzenie podstaw prawnych współprac i umożliwiło skuteczniejsze walke z unikaniem opodatkowania.
w świetle regulacji jest to pojmowane dwojako
współpracę podejmowaną w zakresie stanowienia prawa podatkowego polega na podejmowaniy przez państwa działań stanowienia prawa podatkowego lub wywierającego na niego wpływ.
międzynarodowa współpraca w sprawach podatkowych polega na podejmowaniu działań w zakresie stosowania norm prawa podatkowego.
Współpraca dotyczy więc konkretnej sprawy toczonej na podstawie obowiązujących przepisów prawa podatkowego. Obejmować będzie współpracę we wszystkich fazach postępowania podatkowego:
w fazie poprzedzającej przeprowadzenie kontroli podatkowej i postępowania podatkowego
w fazie kontroli podatkowej
w fazie właściwego postępowania podatkowego;
na etapie postępowania egzekucyjnego.
Przez pojęcie współpracy w świetle regulacji międzynarodowego prawa podatkowego rozumiemy:
wszelkie formy współpracy podejmowane przez państwa przy stanowieniu prawa podatkowego oraz współpracę w sprawach podatkowych,
polegają w szczególności na wymianie informacji, przeprowadzaniu równoległych kontroli, postępowań administracyjnych
są na wniosek właściwego organu innego państwa czy na obecności upoważnionych urzędników w siedzibie organu przekazującego informacje, podejmowanej przez właściwe organy co najmniej dwóch państw.
Współpraca ta dotyczyć będzie szeroko rozumianych spraw podatkowych na każdym etapie kontroli, określania, ustalania, poboru lub egzekucji zobowiązań podatkowych
Zwrot “sprawa podatkowa” też należy szeroko rozumieć. jest to sprawa z zakresu zobowiązań podatkowego które należą do właściwości organów podatkowych i adminstracji finansowej na mocy szczególnej ustawy.
Są 3 podstawowe przesłanki do współpracy:
zapewnienie efektywności krajowego systemów podatkowych
robimy to przez
unikanie opodatkowania
jest to redukcja obciążeń podatkowych za pomocą metod i środków dozwolonych przez prawo podatkowe
uchylanie się od opodatkowania
podejmowanie działań zakazanych przez prawo podatkowe i prowadzące do minimalizacji obciążeń podatkowych lub całkowitej eliminacji
optymalizaj przestrzeni gospodarczej
przejawia się w eliminowaniu 2 opodatkowania
eliminiacja 2 opodatkowania wpływa na rozwój działalności gospodarczej.
dążenie do sprawiedliwości podatkowej
przez podejmowanie współpracy międzynarodowej
pozwala to na wdrożenie do systemu podatkowego zasdy powszechności i równości opodatkowania.
Podstawowymi formami współpracy są:
wymiana informacji podatkowej
naczęstrza forma współpracy
pozyskiwanie informacji ważnych do stosowania przepisów materialnego prawa podatkowego, zweryfikowania prawidłowości, określania lub ustalania zobowiązań egzekucji należności podatkowych.
mamy wymianę informacji
z urzędu
nie wymaga złożenia wniosku
ma formę:
automatycznej
regularna wymiana oreślonego rodzaju informacjami w ustalonym termine
lub gdy jest ona dostępna
spontanicznej
przekazywanie informacji gdy dane państwo uzna to za istotne dla innego państwa
na wniosek
wymagane jest złożenie uzasadnionego wniosku przez właściwy organ
pomoc prawna
różne formy
można się domagać przeprowadzenia postępowania podatkowego
przeporowadzenie czynności egzekucyjnych lub zabezpieczających
notyfikacja(doręczenie)
pomocy przy powiadomeniu przez 1 państwo osoby mające miejsce zamieszkania lub siedziby podmiotu w 2 kraju o podejmowanych czynnościach
pozwala ona osiągnąć skutek procesowy w postaci doręczenia korespondencyji stronie postępowania
zapewnić prawo do bycia powiadomionym o treści aktów.
partycypacja w czynnościach prowadzonych na terenie innego państwa
może być:
czynna
nie tylko na przebywanie w urzęach innych państw ale też podejmowanie czynności procesowych
bierna
obecność w urzędach państwa upoważnionego urzędnika państwowego asystującego w czynnościach podejmowanych w toku pospowania
pozwala to na otrzymanie wgląd do dokumentów i ich kopii
kontole równoległe
wymaga porozumienie organów co najmniej 2 państw, które decydują o jej zasadności i porowadzeniu.
obejmuje sytuacje podatkową 1 lub więcej podatników
istotną przesłanką jest przekonanie że jest to bardziej efektywne niż przeprowadzonej osobnych kontroli
pomoc w poborze należności podatkowej
zabezpieczenie lub egzekucji należnoścu podatkowych przez 1 państwo z majątku położonego w 2 państwie na wniosek
postępowanie polubowne
forma negocjacji
cel: rozwiązanie problemu podówjnego opodatkowania wynikającej z wadliwego stosowania przepisów umowy podatkowej
eliminowanie podwójnego opodatkowania nie jest objęte postanowieniami umowy lub trudne jest jej intepretacja
1928r. - poświęcenie 2 z 4 modeli konwencji były poświęcone współpracy administracyjnej, dot. współracy przy wmierzaniu należności podatkowej i pomocy w poborze
w latach 40. XX w. - włączenie problamatyki wzajemniej pomocy administracyjnej do ogólnego modelu konwencji, ograniczenie do kwestii współpracy przy eliminowaniu podwójnego opodatkowania.
Istotnym impulsem do zintensyfikowania pracy nas problematyką międzynarodowej pomocy administracyjnej był rozwój międzynarodowych stosunków gospodarczym i proces integracyjne.
21.09.1977r.- zalecenie OECD w sprawie unikania i uchylania opodatkowania. teza zawarta w zaleceniu brzmiała, że rozwój międzynarodowej współpracy w sprawach podatkowych oraz wzajemna pomoc administracyjna leżą w interesie zarówno krajów nakładających podatek, jak i podatników wywiązujących się ze swoich zobowiązań „w dobrej wierze”.
też podjęto decyzje o opracowaniu dokument kompleksowo regulujący problematykę współpracy przy dochodzeniu roszczeń podatkowych.
29.01.1981r. - przyjęcie Modelu Konwencji w sprawie wzajemnej pomocy administracyjnej przy dochodzeniu roszczeń podatkowych
którego celem jest zapewnienie właściwego poboru zobowiązań podatkowych przy pomocy aparatu administracyjnego innego państwa
25.01.1988 r.- konwencji o wzajemnej pomocy administracyjnej.
Jego największym mankamentem jest brak praktycznego zastosowania.
Jego postanowienia znalazły swoje odzwierciedlenie zarówno w Modelu Konwencji OECD w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, jak i w konwencji o wzajemnej pomocy administracyjej.
1.04.96r.- konwencja o wzajemniej pomocy administracyjenj odgrywa istotną role praktyczną.
Ten dokument pozwala na międzynarodową współpracę podatkową we wszystkich fazach szeroko rozumianego wymiaru i poboru podatku. Konwencja przewiduje wiele form współpracy, dodatkowo udało się zachować równowagę między efektywnością podejmowanej współpracy a ochroną praw podatników.
Składa się z 3 części:
wprowadzenie, które miało tło historyczne powstanie konwencji i ueagi na jej temat
postanowienie o charakterze normatywnym jakiem jest propozycja brzmienia przepisów potencjalnej umowy międzynarodowej. Ma 19 artykułów w 6 rozdziałach
komentarz objaśniający znaczenie przepisów ułatwiające ich interpretacje
Model konwencji OECD przewiduje że państwa będą udzielały sobie pomocy w zakresie dochodzenia roszczeń podatkowych i doręczania dokumentów.
Pomoc ta ma dotyczyć wszystkich osób, o ile są zobowiązane do płacenia podatków lub są adresatami dokumentów.
Przepisy Modelu Konwencji nie wykluczają przekazywania innym państwom informacji dotyczących własnych rezydentów czy obywateli. Państwa nie są ograniczone zakresem przedmiotowym.
Mogą one zdecydować o tym, że świadczona pomoc dotyczyć będzie wszelkich podatków, bądź ograniczyć współpracę wyłącznie do określonych podatków.
są 3 zasadnicze formy współpracy:
doręczenie dokumentów
możliwe tylko na wniosek
państwo proszone powinno się podjąć doręczenia korespondencji zgodnie ze swoim wewnętrznym prawodawstwem i praktyką administracyjną, a następnie niezwłocznie poinformować państwo o skutkach, działaniach i dacie w jakiej zostały podjęte.
Przy tej formie współpracy nie ma znaczenia, jakiej fazy postępowania podatkowego dotyczy akt administracyjny będący przedmiotem doręczenia
wymiana informacji
podejmowana tylko na wniosek
przedmiotem są tylko informacje przydatne państwu zwracającym się o udzielenie pomocy
wymiana informacji dokonywana w świetle MK ma węźszy zakrws niż wymiana informacji niż art. 26 modelu konwencji OECD
pomoc w poborze podatków
przeprowdzone przez jedno państw egzekucji z majątku na wniosek 2 państwa, przeprowadzona zgodnie z ustawodawstwem i praktyką administracyją kraju proszonego.
pomoc jest ograniczona do wierzytelności podatkowych pobrane przez państwo proszące i nie są sporne w administracji toku postępowania
warunkiem zwrócenia się z prośbą jest wyczerpanie wszystkich środków dostępnych na terytorium państwa wnioskującego chyba że wiązałoby się to z istotnymi trudnościami
niedopuszczalny jest wniosek, gdy wierzytelność podatkowa jest sprzeczna z postanowieniami umowy
Przepisy MK OECD nie przyznaje pierszeństwa wierzytelnośću podatkowej przed wierzytelnościami podatkowymi tego państwa
pzredawnienie ocenia się przez zasady obowiązujących w państwie wnioskującym.
osoba z której majątku prowadzona jest egzekucja należności, może wnosić środki ochrony prawnej przed organami państwa. Kwestionowanie istnienia lub wysokości należności podatkowej oraz zasadność podstawy wszczęcia egzekucji jest natomiast możliwe wyłącznie przed organami państwa wnioskującego o udzielenie pomocy. W obu przypadkach może dojść do wstrzymania egzekucji.
organ państwa proszonego może dokonać zabezpieczenia należności nawet, gdy toczy się postępowanie przed organami pańśtwa wnioskującego lub nie został jeszcze wystawiony dokument na podstawie którego ma być podjęta egzekucja
przepisy MK przewidują także odroczenie lub rozłożenie na raty należności podatkowej o ile prawo lub praktyka administracyjna tego państwa przewiduje takie możliwości.
Do wniosku o pomoc w poborze należności podatkowych należy dołączyć następujące dokumenty:
deklarację, że wierzytelność podatkowa dotyczy podatków objętych umową i że wierzytelności te nie mogą być już kwestionowane w toku postępowania;
potwierdzoną kopię dokumentu zezwalającego na prowadzenie postępowania egzekucyjnego w państwie wnioskującym;
inne dokumenty wymagane przy egzekucji wierzytelności;
jeśli to wymagane, poświadczoną kopię wszelkich istotnych decyzji organów administracyjnych lub sądów
Postępowanie inicjuje organ zwracający się o pomoc i powinien we wniosku zawrzeć:
nazwisko, adres i inne szczegóły przydatne do identyfikacji osoby, której wniosek ma dotyczyć;
charakter wierzytelności podatkowej lub – w przypadku wniosku o doręczenie dokumentu – charakter i przedmiot dokumentu, który ma być doręczony;
elementy składowe wierzytelności podatkowej;
majątek, z którego wierzytelność podatkowa ma być egzekwowana
Państwo udzielające pomocy jest zobowiązane do niezwłocznego informowania państwa wnioskującego o podjętych działaniach i ich wynikach.
W przypadku pozytywnej odpowiedzi, państwo proszone powinno poinformować jakie kroki są podjęte w toku egzekucji i jakie rezultaty osiognięto.
W przypadku negatywnej odpowiedzi państwo proszone ma obowiązke podać przyczynę odmowy współpracy, jest to istosne dla państwa wnioskującego, bo po poznaniu przyczyny może dokonać stosownej korekty i złożyć ponownie wniosek.
Państwo może odmówić pomocy, jeżeli prowadziłaby ona do:
zastosowania środków z naruszeniem prawa lub praktyki administracyjnej każdego z państw;
zastosowania środków uznanych za sprzeczne z porządkiem publicznym (ordre public);
udzielenia informacji, które nie mogą być uzyskane w świetle ustaw lub w normalnym toku postępowania administracyjnego każdego z państw;
udzielania informacji, które ujawniłyby tajemnicę handlową, gospodarczą, przemysłową, kupiecką lub zawodową albo działalność handlową, lub informacji, których udzielenie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym (ordre public)
Informacje które są przedmiotem wymiany są objetę tajemnica i są chronione jak informacje uzyskane na podstawie ustawodawstwa danego państwa i mogą być udostępnione tylko osobą lub organą związanym z poborem podatku.
Te informacje mogą być tylko wykorzystywane w celu poboru podatku i ujawnione w toku postępowania sądowego lub w orzecznictwie sądowych.
nie został w żaden sposób ograniczony i obejmuje wszystkie osoby, bez względu na obywatelstwo i miejsce zamieszkania.
Jedynym warunkiem determinującym zakres podmiotowy Konwencji jest podleganie przez daną osobę obowiązkowi podatkowemu na terenie państwa proszącego o udzielenie pomocy.
może dot. wszystkich podatków. każde z państw jest zobowiązane do wskazania obowiązujących podatków, jakich ma dotyczyć zastosowanie przepisów.
współpraca może obejmować 3 formy udzielania pomocy i można je zastosować na każdym etapie postępowania mającego określić, ustalić, pobrać lub egzekucje zobowiązań podatkowych
Wymieniane mogą być wyłącznie te informacje, które mają związek z:
wymiarem i poborem podatków, ściganiem i egzekucją roszczeń podatkowych;
postępowaniem karnym przed organem administracyjnym lub przed organem orzekającym.
Informacje mogą być wykorzystane tylko w postępowaniu podatkowym (administracyjnym) prowadzącym do wymiaru lub poboru zobowiązań podatkowych, przy czym podatnicy nie muszą zostać powiadomieni o przekazywaniu informacji ich dotyczących.
Wymiana informacji obejmuje:
wymianę informacji podatkowych na żądanie (na wniosek);
państwo proszone przekazuje wszelkie informacje mające związek z celami podatkowymi, dot. konkretnych osób lub transakcji.
jest uzasadniona brakiem informacji ze strony podatnika lub wątpliwościami do rzytelności informacji przekazanych przez niego.
sporządzenie w formie pisemniej, a gdy jest potrzebne otrzymanie informacji natychmiast, państwo może zwrócić się z wniosekim telefonicznie, faksem lub innym sposobem przewidzianym w praktyce umawiających sie państw
nie można ograniczyć wyłącznie do danych znajdujących się w bazie podatkowej.
automatyczną wymianę informacji podatkowych;
polega na regularnym przesyłaniu informacji podatkowych przez administrację 1 państwa właścwemu organowi innego państwa wg wcześniej ustalonych zasad
zautomatyzowany proces
metoda wymaga
administracje poszczególnych państw szczegółowo określiły zakres wymienianych informacji;
administracje poszczególnych państw opracowały i korzystały z ustalonego wcześniej standardu informatycznego.
informacje powinny być przekazywane co najmniej raz w roku
spontaniczną wymianę informacji;
polega na przekazywaniu informacji bez wcześniejszego wniosku ze strony 2 państwa.
państwo powinno przekazać informacje jeśli:
ma podstawy do przypuszczeń, że w innym państwie może mieć miejsce utrata podatków;
podatnik korzysta z przywileju podatkowego, który może skutkować powstaniem lub poniesieniem zobowiązania podatkowego w innym państwie;
transakcje handlowe prowadzone są na terenie co najmniej dwóch państw w taki sposób, że może to skutkować uszczupleniem wpływów podatkowych;
są podstawy do przypuszczeń, że zaniżenie podatków może powstać w wyniku fikcyjnego transferu zysków w ramach grup przedsiębiorstw;
przekazane informacje mogą mieć znaczenie dla ustalenia zobowiązania podatkowego na terenie innego państwa
skuteczność zależy w jakim stopniu administracja finansowa danego państwa jest w stanie zidentyfikować dane które mają znaczenie dla opodatkowania w innym państwie.
nie ma możliwości szczgółowego określenia zakresu przekazywanie danych
właściwy organ musi podjąć decyzje, czy dana informacja jest przydatna dla administracji innego państwa
jednoczesne kontrole podatkowe;
Istota sprowadza się do koordynowania postępowań kontrolnych prowadzonych na terytoriach co najmniej dwóch państw, dzięki czemu można z jednej strony konfrontować uzyskane dane, a z drugiej strony uniknąć dublowania się wyników kontoli
szczególne znaczenie przy kotroli transakcji podejmowane przez przedsiębiorstwa powiązane
kontole mogą dotyczyć:
podmiotów mających miejsce zamieszkania lub siedzibę na terenie jednego państwa, a zarazem prowadzących działalność gospodarczą na terenie innego państwa, ewentualnie przedsiębiorstw, które ustanowiły stały zakład na terenie innego państwa;
transakcji podejmowanych pomiędzy przedsiębiorstwami powiązanymi;
przedsiębiorstw, które wprawdzie nie są ze sobą powiązane, lecz współpracują na tyle ściśle, że informacje dotyczące jednego z nich mogą być wykorzystane przez właściwy organ w odniesieniu do drugiego przedsiębiorstwa
postępowanie w tym zakresie składa się z 2 etapów:
administracje ustalają na żądanie 1z nich czego kontola ma dotyczyć i procedurę. Państwo wnioskujące powinno wskazać sprawy a pozostałe decydują czy może być przeprowadzona kotrola lub wskazać inne przypadki w których jenoczesna kontola jest uzasadniona
właściwe organy poszczególnych państw moga przystąpić do przeprowadzenie jednoczesnych kontroli na terenie ich państw
kontrola podatkowa za granicą
oznacza udział przedstawicieli jednego państwa w kontroli podatkowej prowadzonej na terenie innego państwa
wyjątek od zasay piśnienej wymiany informacji
uzasadnienie takiej współpracy jest podjęcia bezzwłocznych działań mających zwalczyć unikania opodatkowania, i potrzebą śledzenia działalności prowadzonej na terenie innego państwa.
W praktyce administracyjnej kontrola może polegać na dopuszczeniu do udziału w kontroli przedstawiciela innego państwa, by państwo na bieżąco mogło mieć wgląd w podejmowane czynności i upewnić się, że żądana informacja zostanie uzyskana.
obejmuje pomoc w egzekucji i zabezpieczeniu należności podatkowej w tym odsetki od zalegości i koszty egzekucyjne
Podstawową zasadą normującą pomoc w egzekucju jest to że państwo proszone jest zobowiązane do podjęcia działań zmierzających do egzekucji roszczeń drugiego państwa w taki sposób jak swoje roszczenia.
wątpliwości mogą powstać gdy wniosek o pomoc będzie dotyczył podatku który nie istnieje w państwie proszonym
Problem można rozwiązać przez określenie specyfiki do którego egzekucja ma zostać dokonana.
pomoc wymaga spełnienia 2 warunków:
państwo wnioskujące o udzielenie pomocy musi oświadczyć, że roszczenie może być przedmiotem skutecznej egzekucji na jego terenie;
zapobiega przedwczesnej egzekucji
roszczenie nie może być kwestionowane, chyba że strony postanowią inaczej.
uzależnia pomoc w egzekucji od wydania ostateczenej decyzji, która nie może być kwestionowana w trybie administracyjnym
Do wniosku o pomoc, trzeba dołączyć:
oświadczenie, że roszczenie nie jest lub nie może być kwestionowane;
urzędową kopię dokumentu zezwalającego na egzekucję roszczenia w państwie wnioskującym oraz każdego innego dokumentu wymaganego do skutecznej egzekucji roszczeń podatkowych
Bieg terminu przedawnienia ustala się na podstawie prawodawstwa państwa wnioskującego o udzelenie pomocy.
Upływ biegu terminu przedawnienia w państwie udzielającym pomocy nie stanowi przeszkody w prowadzeniu egzekucji na wniosek państwa, w którym egzekucja jest jeszcze dopuszczalna.
Jednakże państwo jest uprawnione do odmowy udzielenia pomocy przedłożonej po upływie 15 lat od daty pierwszego dokumentu zezwalającego na egzekucję.
Odmiennie uregulowana została kwestia przerywania i zawieszania biegu terminu.
Czynności podejmowane w toku egzekucji przez państwo udzielające pomocy, które skutkują zawieszeniem lub przerwaniem terminu, wywołują taki sam skutek dla państwa wnioskującego.
Te postanowienie uzasadnione jest, że egzekucja prowadzona jest wyłącznie na podstawie przepisów państwa udzielającego pomocy.
Przepisy Konwencji nie przyznały państwu wnioskującemu pierwszeństwa zaspokojenia roszczeń z kwot uzyskanych w toku egzekucji.
Państwo wnioskujące nie może liczyć, że jego roszczenia podatkowe zostaną zaspokojone w tej samej kolejności, co roszczenia podatkowe państwa udzielającego pomocy.
Priorytet zwyczajowo związany jest z zaspokojeniem własnych roszczeń podatkowych.
Zamiast egzekucji należności podatkowych możliwe jest odroczenie terminu płatności podatku lub jego rozłożenie na raty. Decyzję podejmuje państwo udzielające pomocy.
Zabezpieczenie stanowi drugą formę pomocy w poborze należności podatkowych.
zabezpieczenie może zostać ustanowione jeszcze w momencie, gdy należność podatkowa jest kwestionowana lub nie istnieje jeszcze w sensie formalnym podstawa do jej egzekucji.
Zabezpieczenie następuje w sytuacji, gdy nie ma możliwości prowadzenia postępowania egzekucyjnego, a istnieje obawa, że zwłoka w podjęciu stosownych działań może ją w przyszłości uniemożliwić bądź uczynić nieskuteczną. Zabezpieczenie może polegać na zajęciu lub zamrożeniu majątku podatnika.
W związku z powyższym sam fakt kwestionowania należności podatkowej lub jej wysokości nie stanowi przeszkody w podjęciu środków zabezpieczających.
Ustanowienie zabezpieczenia nie jest jednak dopuszczalne, gdy nie jest to możliwe w świetle prawa państwa wnioskującego.
Przed dokonaniem zabezpieczenia wymagane jest określenie wysokości należności.
Do wniosku o udzielenie pomocy przy zabezpieczeniu należności podatkowych państwo powinno załączyć:
wyjaśnienia zasad, na podstawie których dokonano szacowania kwoty roszczenia, jeżeli kwota taka nie została ustalona na mocy ostatecznej decyzji;
dokument wymagany dla podjęcia środków zabezpieczających na terenie państwa wnioskującego.
Dopiero spełnienie tych warunków rodzi po stronie państwa proszonego obowiązek rozważenia, czy podjęcie środków zabezpieczających jest dopuszczalne.
państwo, działając na wniosek innego państwa, doręcza adresatowi mającemu na terenie tego państwa miejsce zamieszkania lub siedzibę dokumenty związane z postępowaniem podatkowym lub egzekucyjnym toczonym w tym drugim państwie.
celem tego jest upewnienie się że podatnik został poinformowany o treści korespondencji przez organ administracji finansowej danego państwa.
Wprawdzie zasadą jest, że dla skutecznego przebiegu postępowania podatkowego lub egzekucji nie wymaga się faktycznego doręczenia korespondencji, to poinformowanie podatnika o ciążących na nim obowiązkach może się przyczynić do skuteczniejszego uregulowania należności podatkowych.
Dotyczy to sytuacji, gdy podatnik nie jest świadomy faktu istnienia zaległości lub jej wysokości. Wówczas doręczenie korespondencji może doprowadzić do dobrowolnego uiszczenia kwoty zaległości.
Dokumety są doręczanw wg reguły obowiązujących na terenie państwa udzielającego pomoc, ale państwo wnioskujące może dać sugestie do sposobu doręczenia korespondencji, jeśli ma to znacenie dla dochodzenia naleźności. W takiej sytuacji państwo proszone powinno zadość takiej prośbie i w możliwy dopuszczalny zakres lub sposób zbliżony do dpuszczalnego w jego prawie
konwencja przewiduje 2 spoosby doręczenia korespondencji:
doręczenie pośrednie
zwrócenie się do organów innego państwa o pomoc w doręczeniu korespondencji kierodwanej do podmiotu który ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terenie innego kraju
doręczenie będzie następować na podstawie przepisów prawa państwa udzialającego pomocy
doręczęnie bezpośrednie
wyjątek w zakresie międzynarodowego prawa podatkowego
przesłaniu korespondencji bezpośrednio przy wykorzystywaniu usług publicznych operatora pocztowego na adres osoby znajdujących się na terenie innego państwa.
jest jednak tutaj wątpliwość- Niektóre państwa mogą traktować przesyłanie oficjalnej korespondencji za pomocą poczty jako naruszenie własnej suwerenności, i może nie wywołać skutku procesowego w postaci doręczenie uznanego za skutecznego.
Przepisy Konwencji nie pozwalają na weryfikowanie treści korespondencji przez państwa udzielające pomocy i nie wymagają jej tłumaczenia na język państwa doręczającego.
wniosek pownnien zawierać następujące dane:
określenie władzy lub agencji, która zainicjowała wniosek dokonany przez właściwy organ;
nazwisko, adres i inne szczegóły pomocne w identyfikacji osoby, w odniesieniu do której wniosek został złożony
oświadczenie, że wniosek jest zgodny z prawem i praktyką administracyjną państwa wnioskującego i że nie istnieją podstawy do jego oddalenia.
ponadto w przypadku:
wymiany informacji wniosek powinien wskazywać formę, w jakiej państwo wnioskujące pragnie uzyskać informacje na swoje potrzeby;
pomocy w egzekucji lub zabezpieczenia wniosek powinien określać istotę roszczenia podatkowego, składniki roszczenia podatkowego i mienie, z którego roszczenie podatkowe ma być zaspokojone;
żądania doręczenia dokumentów wniosek powinien określać istotę i przedmiot dokumentu, który ma być dostarczony.
Państwo wnioskujące o pomoc jest zobowiązane do przekazywanie wszelkich istotnych informacji od państwa proszonego po złożeniu wniosku
Oznaczenie organu władzy publicznej która inicjuje postępowanie oraz oznaczenie danych umożliwiających identyfikację podmiotu, wobec którego pomoc jest świadczona, są oczywistymi warunkami, bez których spełnienia pomoc administracyjna nie mogłaby mieć miejsca.
Przepisy Konwencji nie przewidują możliwości wystąpienia z wnioskiem o udzielenie informacji przez samego podatnika.
Oświadczenie o zgodności wniosku z prawem i praktyką administracyją państwa proszącego pozwala uniknąć świadczenia pomocy w sytuacji, w której jest to niedopuszczalne w świetle przepisów konwencji o wzajemnej pomocy administracyjnej.
Ponadto sporządzenie szczegółowego wniosku pozwala na udzielenie możliwie najbardziej użytecznej pomocy.
W rezultacie zwiększa się prawdopodobieństwo faktycznego zawiadomienia podatnika o aktach wydanych w toku postępowania, a państwo proszące w razie niemożliwości dostarczenia przesyłki do adresata może uznać doręczenie za wywołujące właściwe skutki procesowe.
Przepisy Konwencji nie określają języka, w jakim powinien być sporządzony wniosek o udzielenie pomocy, a może być przygotowany w jednym z oficjalnych języków OECD i Rady Europy lub innym języku uzgodnionym między państwami
państwo które, otrzymuje wniosek o udzelenie pomocy ma obowiązek udizelenia odpowiedzi ale to nie oznacza podjęciem współpracy.
Państwo nie udzieli pomocy gdy wniosek nie spełnia określonych warunków lub zaistniały (przewidziane) przesłanki uzasadniające odmowe.
Państwo proszone uwzględniające wniosek informuje stronę proszoną o podjętych działaniach i wyniku udzielonej pomocy.
Odpowiedź powinna zawierać informacje dotyczące wszczęcia postępowania w żądaniej formie, zastosowanie środków zabezpieczających, wysokości kwoty i daty i sposobu doręczenia dokumetów.
nie ma wskazanego języka w jakim odpowiedź ma być udzielona.
W przypadku odmowy podjęcie współpracy państwo jest zobowiązane do bezzwłocznego poinformowania o tym fakcie i podania przyczyny odmowy. Przyczyna odmowy musi być podana w uzasadnieniu.
Przy odmowie udzieleniu pomocy nie przewiduje się specjlanej procedury odwoławczej.
Przesłanki do odmowy to:
niewykorzystanie wszystkich środków dostępnych na terytorium państwa występującego o udzielenie pomocy, z wyjątkiem przypadku, gdy podjęcie takich środków spowodowałoby niewspółmierne do korzyści trudności;
ogólne stwierdzenie
daje dużą swobode oceny
podjęcie przez państwo udzielające pomocy działań sprzecznych z własnym ustawodawstwem lub praktyką administracyjną albo ustawodawstwem lub państwa wnioskującego;
zapewnia ochronę podatnika w trakcie postępowania
wyjątkiem od tej zasady jest państwo w której przeprowadzona egzekucja po upływie teminu przewidziany w prawodawstwie.
podjęcie przez państwo udzielające pomocy działań, które uznało ono za sprzeczne z porządkiem publicznym lub z jego istotnymi interesami;
brak definicji - wykładnia w świetle prawa wnioskującego
przekazanie informacji, których nie można uzyskać na mocy ustawodawstwa lub praktyki administracyjnej państwa udzielającego pomocy albo na mocy ustawodawstwa lub praktyki administracyjnej państwa wnioskującego
państwo udzielające pomocy jest zobligowane do dostarczenie informacji jakie sami mogli zgromadzić
przekazanie informacji, które ujawniłyby tajemnicę gospodarczą, przemysłową, handlową lub zawodową albo tryb działalności przedsiębiorstwa, lub informacji, których ujawnienie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub zasadniczymi interesami państwa udzielającego pomocy;
opodatkowanie w państwie wnioskującym jest sprzeczne z powszechnie przyjętymi zasadami lub postanowieniami konwencji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania lub każdej innej konwencji, jaką państwo proszone zawarło z państwem wnioskującym;
dwie przesłanki
pierwsza dotyczy sprzeczności opodatkowania z „powszechnie przyjętymi zasadami”;
określa zakres stosowanie tej normy prawnej.
druga dotyczy sprzeczności opodatkowania z „postanowieniami konwencji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania lub każdej innej konwencji”
Konwencja nie może prowadzić do ustanowienia obowiązków, na które państwa się nie godzą w świetle wiążących je umów.
Konwencja nie może wywoływać skutków podatkowych godzących w gwarantowane na mocy innych umów prawa podatnika.
Państwo rozważające udzielenie pomocy nie jest zobowiązane do podjęcia działań, w wyniku których doszłoby do dyskryminacji podatkowej.
powstanie okoliczności, w których stosowanie konwencji mogłoby doprowadzić do dyskryminacji między obywatelem państwa proszonego i obywatelami państwa wnioskującego, którzy znajdują się w takich samych okolicznościach;
naruszenie praw i ochrony zapewnionej podmiotom przez ustawodawstwo lub praktykę administracyjną państwa udzielającego pomocy.
potrzeba wzmocnienia statusu podatnika wnikające z przepisów wewnętrzych danego państwa
jeżeli strony nie uzgodniły zwyczajnie to:
Koszty zwykłe płaci państwo proszone
koszty zwykłe to koszt jakie państwo ponoi prowadząc postępowanie w sprawie uzyskania informacji lub poboru podatków
Koszty nazwyczajne płaci państwo wnioskujące
koszty związane z przeprowadzeniem postępowania a w szcególności koszty związane z przeprowadzeniem postępowania w szczególnej procedurze, o którą wniosło państwo proszące o udzielenie pomocy, koszty poniesione przez osoby trzecie, dodatkowe koszty ekspertyz i tłumaczeń.
koszty samego postępowania egzekucyjnego ponosi podatnik
Pzepisy konwencji wyznaczają wysoki standard ochrony poufnych danych
Zasadą jest że państwo wnioskujące o udzielenie pomocy stosuje te same uregulowania w zakresie tajemnicy do danych uzyskanych, jakie stosuje do danych pozyskanych i gromadzonych na podstawie procedur wewnętrznych, chyba że przepisy państwa udzielającego pomocy przewidują dalej idącą ochronę informacji podatkowych.
Zakres tajemnicy jest wyznacznany normami prawa krajowego chyba, że zapewniają ochrone w stopniu niższym niż w przepisach konwencji.
Informacja podatkowa może być ujawniona wyłącznie osobom lub organom zajmującym się ustalaniem, poborem lub egzekucją roszczeń podatkowych lub organom rozpoznającym odwołania wniesione w sprawach podatkowych.
Są 3 podstawowe instruementy ochrony praw podatników:
poufność wymienianych i gromadzonych informacji podatkowych;
zapewnienie podmiotom ochrony w zakresie, w jakim jest ona przyznana przepisami prawa krajowego państwa proszącego lub udzielającego pomocy;
zapewnienie podatnikom możliwości korzystania ze środków ochrony prawnej przewidzianych w prawodawstwie państw podejmujących współpracę
zależne do tego które państwo podjęło działania skutkujące naruszeniem tych praw.
podatnik w toku postępowania może domagać się respektowania swoich praw przed organami 2 państw.
podatnik może kwestionować sposób prowadzenia czynności egzekucyjnych.
państwo proszące powinno niezwłocznie powiadomić państwo prowadzące egzekucję o zmianie lub uchyleniu aktu, na podstawie którego toczy się egzekucja.
Międzynarodowa współpraca z terytoriami uznawanymi za raje podatkowe z oczywistych powodów napotykała przeszkody.
Raje podatkowe z uwagi na swą specyfikę nie były zainteresowane zawieraniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Wobec tego w nie istniały żadne podstawy prawne umożliwiające podjęcie współpracy w jakiejkolwiek formie.
Sytuacja uległa zmianie dopiero z chwilą opublikowania w dniu 18.04.2002 r. Modelu Porozumienia o wymianie informacji podatkowych.
Akt ten wyrażał dążenie do kompromisu polegającego z jednej strony na skłonieniu rajów podatkowych do podjęcia międzynarodowej współpracy podatkowej, z drugiej strony na stworzeniu zachęty do tego, by raje podatkowe zaangażowały się w proces wymiany informacji.
W przypadku wymiany informacji z rajami podatkowymi informacje są przekazywane jednokierunkowo i płyną od organów administracji podatkowej raju podatkowego do administracji państwa, z którym raj podatkowy zawarł stosowną umowę.
Ale pominio jednostronnego kerunku wymiany informacji, wynika z niej wiele korzyści dla rajów podatkowych, jakimi najważniejszymi są:
uznanie raju podatkowego za obszar, na którym stosuje się standardy finansowe i podejmuje środki mające na celu zwalczanie procederu prania brudnych pieniędzy i finansowania terroryzmu;
wyrażenie zgody na wycofanie dyskryminującego wobec tych terytoriów ustawodawstwa lub praktyki administracyjnej;
zgoda na wykreślenie danego raju podatkowego z listy krajów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową;
zgoda na niepodejmowanie dyskryminujących środków w stosunku do osób i przedsiębiorstw mających siedzibę na terenie danego państwa lub terytorium;
udzielenie innych korzyści gospodarczych (np. objęcie klauzulą najwyższego uprzywilejowania).
Celem jest promowanie międzynarodowej współpracy w sprawach podatkowych przez wymianę informacji.
Były opracowane przez Grupę Roboczą w sprawie Efektywnej Wymiany Informacji Światowego Forum OECD, w której skład wchodzili przedstawiciele państw członkowskich OECD oraz przedstawiciele państw rajów podatkowe.
Model Porozumienia, nie tworzy wiążących norm prawnych, ale zawiera dwa wzorce, według których poszczególne państwa mogą regulować swoje międzynarodowe stosunki prawnopodatkowe.
Umowy zawierane według Modelu Porozumienia stanowią dla wielu państw trzecią podstawę prawną wymiany informacji podatkowych.
Model prozumienia daje jednak nowy standart międzynarodwej wymianue informacji, wykraczająca poza normami wyznaczone w art. 26 MO OECD.
Model Porozumienia wprowadza istotne zmiany do obowiązującego systemu wymiany informacji.
Do najważniejszych należy zaliczyć:
wprowadzenie nowego modelu umów wielostronnych wiążących jednak konkretnie wskazane państwa;
przesunięcie odpowiedzialności za wymianę informacji w stronę państwa wnioskującego (to państwo wnioskujące ponosi odpowiedzialność za istnienie podstaw i prawidłowość procedury wymiany informacji);
wyłączenie zasady podwójnej karalności czynu;
wyłączenie tajemnicy bankowej;
ograniczenie procesowych zasad ochrony podatnika, w sytuacji gdy przeciwstawiają się one skuteczności wymiany informacji.
Warto podkreślić, że Model Porozumienia odgrywa istotną rolę w procesie wymiany informacji podatkowych.
Jego zaletą jest włączenie do międzynarodowej współpracy rajów podatkowych, co daje możliwość uzyskania informacji o uzyskiwanych na ich terytoriach dochodach i posiadanym majątku.
składa się z 3 części:
wprowadzenie zawierające tło historyczne powstania Porozumienia i ogólne uwagi na jego temat, jak i teżwnioski wynikające z jego opracowania.
znajdują się postanowienia o charakterze normatywnym będące propozycją brzmienia przepisów potencjalnie umowy międzynarodowej. Część normatywna liczy 16 artykułów.
komentarz objaśniający znaczenie przepisów i ułatwiający ich interpretację.
w zasadzie nieograniczony, mogą to był informacje dot. wszyskich podmiotów, bez względu na obywatelstwo i rezydencje podatkową.
celem jest wymiana informacji mających istotne znaczenie dla administracji i stosowania ustawodawstwa krajowego w zakresie podatków objętych postanowieniami umowy.
Wymieniane mogą być wyłącznie informacje mające istotne znaczenie dla wymiaru i poboru należności podatkowych.
„Istotność znaczenia” wyklucza występowanie z wnioskami ogólnymi niedotyczącymi konkretnego podatnika (fishing expeditions) oraz do uzyskania informacji, wobec których nie istnieje prawdopodobieństwo, że pozwolą na wymiar lub pobór podatku.
Przeszkodą w przekazaniu żądanych informacji nie jest objęcie ich tajemnicą bankową.
Przedmiotem wymiany mogą być informacje dotyczące następujących podatków
od dochodów i zysków;
od kapitału;
od majątku;
od spadków i darowizn
Państwa mogą ponadto zdecydować, że wymieniane będą informacje dotyczące:
podatków lokalnych;
podatków pośrednich.
Umowa o wymianie informacji podatkowych znajdzie zastosowanie do podatków „identycznych” nałożonych po jej zawarciu oraz do podatków „znacząco podobnych”, które zostały wprowadzone jako uzupełnienie lub w miejsce istniejących wcześniej podatków.
„Identyczny podatek” to podatek, którego istota nie różni się od tego, który został zastąpiony.
Nie wyklucza to jednak sytuacji, w której poszczególne elementy konstrukcji prawnej nowego podatku będą się różniły, np. wysokością stawek podatkowych.
Ochrona praw podatnika
Przepisy modelu porozumienia wprowadza 2 intrumety ochorny praw:
poufność wymiany danych
przyznanie podatnikom praw w zakresie, w jakim są one chronione w ustawodawstwie lub praktyce administracyjnej państwa proszonego o udzielenie pomocy.
Informacje uzyskane powinny być objęte tajemnicą i mogą być udostępniane wyłącznie osobom lub organom administracyjnym lub sądom związanym z wymiarem i poborem podatków.
Pozyskane dane mogą być wykorzystane włącznie w celu, w jakim zostały udostępnione.
nie mogą być wykorzystane w innych postępowaniach dotyczących innych podatników.
Wymieniane informacje mogą być przekazywane wyłącznie:
innym podmiotom po uzyskaniu pisemnej zgody właściwego organu państwa, które informacje przekazało;
w toku jawnego postępowania sądowego i ogłaszania orzeczeń sądowych;
podatnikowi w toku postępowania.
Poufność informacji podatkowych jest niezbędna z
uwagi na ochronę uzasadnionego interesu podatnika oraz państwa udostępniającego dane
Przepisy modelu porozumienia nie nakładają na państwa przekazywanie informacji podatnikowi.
W zakresie ochrony praw udało się zachować równowagę między potrzebą ich zagwarantowania a ochroną interesu państwa uzyskującego informację.
Pamiętajmy że celem Modelu Porozumienia jest efektywna informacja, która jednak nie może uchybiać uzasadnionym i prawnie chronionym prawom podatnika.
Przepisy modelu przewidują 2 formy międzynarodowej współpracy:
wymiana informacji
wyłącznie na żądanie drugiego państwa
Przepisy modelu porozumienia nie normuje automatycznej i spontaniczej wymianie informacji - kompromis
zakładano wdrożenie automatycznej wymiany informacji ale zrezygnowano z tego bo jednak stroną są rajem podatkowym, które mają nierozbudowaną administracje podatkową i nie mają w tym interesie
brak danych nie zwalnia z obowiązku wyniamy informacji
Państwo proszone powinno podjąć wszelkie kroki mające na celu uzyskanie informacji.
Państwo powinno przekazać informacje w zakresie dopuszczalnym przez ustawodawstwo krajowe
Model Porozumienia znosi także tajemnicę bankową.
Porozumienie nie nakłada zobowiązania do przekazywania informacji w odniesieniu do spółek, których akcje oferowane są publicznie i mogą być zdobyte bez większego problemu.
Wniosek o udzielenie pomocy powinien zawierać:
dane osoby, wobec której toczy się kontrola lub postępowanie;
opis szukanej informacji zawierający jej istotę i formę, w której informacja powinna być przekazana;
cel podatkowy szukanej informacji;
podstawy, które pozwalają przypuszczać, że żądana informacja jest w posiadaniu proszonego państwa lub osób znajdujących się w zakresie jego jurysdykcji;
w znanym zakresie, nazwisko i adres osoby, wobec której istnieją przypuszczenia, że ma żądane informacje;
oświadczenie, że wniosek jest zgodny z prawem i administracyjną praktyką państwa wnioskującego, że jeśli żądane informacje byłyby w zakresie jurysdykcji państwa wnioskującego, to organy tego państwa mogłyby je uzyskać w świetle ustaw i praktyki administracyjnej tego państwa i byłoby to zgodne z zawartą umową;
oświadczenie, że państwo wnioskujące wykorzystało wszystkie możliwe środki dostępne na jego terytorium, by uzyskać informacje, z wyłączeniem tych, które wiązałyby się z nadmiernymi trudnościami.
Przygotowanie odbywa się w 2 etapach:
formalny etap z potwierdzeniem otrzymania wniosku w terminie 60 dni i wezwanie wnioskodawcy do uzupełnienia braków formalnych wniosków
udzelenie odpowiedzi na wniosek w terminie 90 dni gdy nie można wskazać terminu i podanie powodu zwłoki. Też w tym terminie państwo powinno przekazać uzasadnienie.
kontrola podatkowa za granicą
polega na udziale przedstawicieli jednego państwa w postępowaniu toczonym przed organami drugiego państwa.
wymaga zgody państwa udzielającego pomocy.
Kontrola podatkowa za granicą może mieć charakter:
czynny (bezpośredni) * bezpośrednim przeprowadzaniu czynności przez przedstawicieli jednego państwa na terytorium drugiego państwa
bierny (pośredni).
polega na umożliwieniu obecności przedstawicieli jednego państwa w czynnościach podejmowanych przez właściwe organy drugiego państwa
pozwala na pozyskanie szczegółowych informacji podatkowych niezbędnych do wymiaru należności podatkowych danego podatnika.
państwo proszące może nie tylko otrzymać informacje ale ma także wpływ na ich treść i formę.
Korzyść dla państwa udzielającego zgody na przeprowadzenie to uniknięciu kosztów i innych uciążliwości, które wiązałyby się z wszczęciem odrębnego postępowania.
kontrola podatkowa za granicą powinna być zarezerwowana dla ważnych spraw podatkowych, których rozstrzygnięcie nie byłoby możliwe lub byłoby znacznie utrudnione bez podjęcia współpracy w tej formie.
Wniosek o udzielenie pomocy powinien zawierać:
wskazanie przyczyn uzasadniających przeprowadzenie kontroli podatkowej za granicą;
opis prowadzonej sprawy;
sposób i termin dokonania czynności
Odmowa udzielenia pomocy może nastąpić w sytuacji, gdy:
państwo wnioskujące nie jest w stanie uzyskać danej informacji w sposób zgodny z własnym ustawodawstwem lub postanowieniami zawartej umowy międzynarodowej;
uniknięcie sytuacji, w której państwo wnioskujące dokonuje obejścia krajowych regulacji podatkowych, by uzyskać od innego państwa informacje, których nie mogłoby uzyskać na podstawie własnych regulacji podatkowych
wniosem musi być zgodny z prawem i praktyką administracyjną
oświadczenie nie jest weryfikowana przez państwo udzielające pomocy
udzielenie informacji mogłoby ujawnić tajemnicę handlową, gospodarczą, przemysłową, kupiecką lub zawodową albo tajemnicę działalności handlowej;
nie pozwala na udostępnienie informacji mogących ujawnić tajemnicę handlową, gospodarczą, przemysłową, kupiecką lub zawodową albo tajemnicę działalności handlowe.
udzielenie informacji mogłoby ujawnić poufność porozumiewania się klienta i jego adwokata, gdy komunikowanie się dotyczy poszukiwania lub udzielania porady prawnej lub ma być wykorzystane w toczącej się lub rozważanej procedurze prawnej;
Państwo może odmówić przekazania informacji uzyskanej przez profesjonalnego pełnomocnika od klienta, na którego rzecz działa.
udzielenie informacji byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym (ordre public);
typową okolicznością wyłączającą obowiązek podjęcia międzynarodowej współpracy, w sytuacji gdy informacje mogą godzić w żywotne interesy danego państwa.
żądana przez państwo wnioskujące informacja ma być wykorzystana w celu administrowania podatkami lub egzekwowania postanowień prawa podatkowego lub wynikających z nich wymogów, które dyskryminują obywateli państwa proszonego o udzielenie pomocy względem obywateli państwa wnioskującego w takich samych okolicznościach.
wymiana mogłaby prowadzić do dyskryminacji podatkowej zarówno w sferze materialnego, jak i procesowego prawa podatkowego.
Odmowa udzielenia pomocy nie powinna być automatyczna.
W każdym przypadku państwo proszone o podjęcie współpracy powinno skrupulatnie rozważyć interes państwa wnioskującego i konkretną przesłankę uzasadniającą odmowę.
odmowa udzielenia pomocy jest uprawnieniem państwa proszonego i nie ma charakteru obligatoryjnego. O udzieleniu pomocy powinien decydować całokształt okoliczności faktycznych i prawnych sprawy.
Procedura wzajemnego porozumiewania (postępowanie polubowne) jest instytucją analogiczną do uregulowanej w art. 25 Modelu Konwencji OECD o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku.
Celem procedury wzajemnego porozumiewania jest rozwiązanie problemu w stosowaniu lub wykładni zawartej umowy w sposób możliwie odformalizowany.
Problematyka kosztów wymiany informacji podatkowych nie została rozstrzygnięta.
Państwa powinny w drodze negocjacji uzgodnić, które z nich i w jakim zakresie będzie ponosić ciężar finansowy wymiany informacji podatkowych.
Państwa mogą ten problem rostrzygnąć dowolnie, w szczególności ustalić w jakim języku będzie prowadzona wymiana.
Przykładem współpracy innej formy pozyskania istotnych informacji podatkowych jest wprawdzie umowa, lecz jej zawarcie następuje w wyniku stosowania przepisów aktu prawnego danego państwa.
Największe znaczenie praktyczne w tym zakresie ma amerykańska ustawa z 2010 r. o ujawnieniu na cele podatkowe informacji finansowych o rachunkach zagranicznych (FATCA – Foreign Account Tax Compliance Act – dalej FATCA).
Efektywność tego rodzaju środka prawnego, mierzona liczbą zawartych umów z państwami lub instytucjami finansowymi, zależy wprost od potencjału ekonomicznego państwa i konsekwencji, jakie mogą spotkać podatników państw, które nie zdecydują się na zawarcie umowy międzynarodowej umożliwiającej wymianę informacji podatkowych.
Im większy potencjał ekonomiczny państwa, tym więcej podmiotów skłonnych będzie ponieść konsekwencje związane z wymianą informacji podatkowych, by nie tracić korzyści wynikających z udziału w danym rynku.
Celem FATCA jest zapobieganie unikaniu opodatkowania przez amerykańskich rezydentów dla celów podatkowych lokujących środki finansowe w zagranicznych bankach lub innych instytucjach finansowych.
Istotą umów jest efektywne opodatkowanie całości dochodów rezydentów podatkowych, bez względu na miejsce ich uzyskania i inwestowania, przy jednoczesnym założeniu, że efektywność nie może być zapewniona przy wykorzystaniu tradycyjnych instrumentów prawnych wymiany informacji podatkowej.
Dotyczy to sytuacji, gdy pomiędzy określonymi jurysdykcjami podatkowymi nie zawarto umów pozwalających na pozyskiwanie danych podatkowych (np. raje podatkowe) lub gdy umowy wprawdzie istnieją, lecz nie stanowią podstawy skutecznej wymiany informacji (np. zawarte umowy przewidują wymianę informacji w ograniczonym zakresie lub zbyt skomplikowaną jej procedurę).
Specyfika FATCA sprowadza się do tego, że efektywność opodatkowania w wymiarze międzynarodowym ma zostać osiągnięta dzięki zastosowaniu jednostronnego środka prawnego (krajowej ustawy).
Konsekwencją uchwalenia FATCA jest podpisanie wielu umów przez rząd Stanów Zjednoczonych Ameryki z innymi państwami i podmiotami, które stanowić będą podstawę implementacji rozwiązań przewidzianych w FATCA do krajowych porządków prawnych lub bezpośrednią podstawę prawną wymiany informacji.
Rząd Rzeczypospolitej Polskiej zawarł umowę z rządem USA w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia FATCA w dniu 7.10.2014r. – dalej umowa.
Umowa ta z jednej strony stwarza podstawę dla kreowania nowych obowiązków nakładanych na instytucje finansowe, z drugiej strony jest dla instytucji finansowych korzystna, gdyż w przypadku jej niepodpisania instytucje finansowe byłyby zmuszone do indywidualnego negocjowania umów z IRS lub ponoszenia sankcyjnego opodatkowania.
Warto zaznaczyć, że podpisanie umowy sprawia, że instytucje finansowe zobowiązane są do raportowania na rzecz własnych, krajowych organów podatkowych, które następnie dokonają wymiany informacji pozyskanych w ten sposób z właściwymi organami innego państwa.
Bez umowy instytucje finansowe byłyby zobowiązane do bezpośredniego przekazywania gromadzonych danych zagranicznym organom podatkowym.
Z preambuły wynika że, została zawarta w celu poprawy wypełniania obowiązków podatkowych przez wzajemną pomoc, opartą na efektywnej infrastrukturze automatycznej wymiany informacji.
Istota umowy- pozyskiwanie informacji dotyczących prowadzonych przez instytucje finansowe rachunków oraz automatycznej, corocznej wymiany tych informacji.
Zakres wymienianych informacji obejmuje co do zasady:
nazwisko, adres oraz amerykański NIP każdej osoby amerykańskiej, która jest posiadaczem takiego rachunku;
numer rachunku (lub jego funkcjonalny odpowiednik w przypadku braku takiego numeru);
nazwa oraz numer identyfikacyjny raportującej polskiej instytucji finansowej;
saldo rachunku lub wartość (włączając, w przypadku pieniężnych umów ubezpieczenia lub umów renty, wartość pieniężną lub wartość wykupu);
w przypadku jakiegokolwiek rachunku powierniczego:
łączną wartość brutto odsetek, dywidend oraz innych dochodów osiągniętych w związku z aktywami posiadanymi na rachunku,a w każdym przypadku wypłaconych lub uznanych na poczet rachunku w roku kalendarzowym lub innym stosownym okresie raportowania,
łączną wartość brutto przychodów ze sprzedaży lub umorzenia aktywów wypłaconych lub uznanych na poczetrachunku w roku kalendarzowym lub innym stosownym okresie raportowania, w związku z którymi raportująca polska instytucja finansowa działała jako powiernik, broker, pełnomocnik lub innego rodzaju agent działający na rzecz posiadacza rachunku;
w przypadku jakiegokolwiek rachunku depozytowego łączną wartość brutto odsetek wypłaconych lub uznanych na poczet rachunku w roku kalendarzowym lub innym stosownym okresie raportowania;
w przypadku pozostałych rachunków łączne wartości brutto wypłacone lub uznane na poczet rachunku.
W przypadku Stanów Zjednoczonych zakres obowiązków jest węższy.
zakres wymienianych informacji nie jest ekwiwalentny.
Wymieniane dane obejmują:
nazwisko, adres oraz polski NIP jakiejkolwiek osoby będącejrezydentem polskim, będącej posiadaczem rachunku;
numer rachunku (lub jego funkcjonalny odpowiednik w przypadku braku takiego numeru);
nazwa oraz numer identyfikacyjny raportującej amerykańskiej instytucji finansowej;
wartość brutto odsetek wpłaconych na rachunek depozytowy;
wartość brutto dywidend pochodzących ze źródeł w USA, wypłaconych lub uznanych na poczet rachunku;
wartość brutto innego rodzaju dochodów pochodzących ze źródeł w Stanach Zjednoczonych wypłaconych lub uznanych na poczet rachunku.
Gromadzone informacje powinny być wymieniane corocznie, nie później niż w terminie 9 miesięcy od zakończenia roku kalendarzowego, którego dotyczą.
Zastosowanie się przez instytucje finansowe do wymogów FATCA skutkuje brakiem obowiązku pobrania podatku od gromadzonych przez instytucje finansowe środków finansowych.
Wymaga to jednak spełnienia trzech warunków:
prawidłowego wypełniania funkcji płatnika przez polską instytucję finansową;
przekazywania danych niezbędnych do poboru podatku;
przekazania kompletu danych niezbędnych do zidentyfikowania klienta ukrywającego swoje dane.
Sankcją jest 30% opodatkowanie płatności u źródła w USA przekazywanych do klientów, którzy uniemożliwiają swoją identyfikację albo 30% opodatkowanie wszystkich płatności o źródle w USA nałożone na instytucje finansowe, które nie wypełnią wymogów FATCA.
Uchwalenie FATCA wywołało wiele kontrowersji w szczególności z ochroną prywatności danych osobowych będących przedmiotem wymiany.
W świetle przepisów regulujących zasady ochrony danych osobowych oraz tajemnicę bankową bezpośrednie przekazywanie danych na rzecz amerykańskiej administracji podatkowej budziłoby wątpliwości co do zgodności tego rodzaju działań z polskimi unormowaniami prawnymi.
Zastrzeżenia zostały usunięte dzięki zawartej umowie międzyrządowej, przewidującej pośredni mechanizm wymiany informacji- przekazywaniu danych krajowej administracji podatkowej, która następnie udostępni dane właściwym organom amerykańskim.
Kolejny problem wynikał z wątpliwości, jakie się pojawiły co do uregulowania FATCA na arenie międzynarodowej.
Początkowo państwa nie sformułowały jednolitego stanowiska w zakresie realizowania obowiązków z niej wynikających.
bilateralne porozumienie międzyrządowe jest problem dotyczący w szczególności multinarodowych korporacji, w przypadku których będą podlegać różnym obowiązkom raportowania, w zależności od kraju, w którym dany podmiot będzie prowadził działalność.
To z kolei może przynajmniej utrudnić, a niekiedy nawet uniemożliwić wywiązywanie się z obowiązków wynikających z FATCA.
Istotny dylemat dotyczy zgodności unormowań FATCA i zawartych na jej podstawie międzyrządowych porozumień z przepisami krajowego prawa podatkowego oraz umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Zawarte porozumienie wymusiło na polskim ustawodawcy wdrożenie instytucji prawnych, które pozwolą na jego efektywne wykonanie.
W tej sytuacji ewentualna niezgodność FATCA z prawem krajowym powinna być zlikwidowana na poziomie legislacyjnym.
Może to wyglądać, że FATCA nie sprzeciwia się zawartym umowom o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Nie nakłada co do zasady opodatkowania.
Podatek jest formą sankcji za brak wymiany informacji podatkowych.
Ponadto umowa przewiduje mechanizm zwrotu pobranego podatku, w przypadku gdy beneficjent dochodu wykaże, że był uprawniony do zastosowania w danym przypadku zwolnienia podatkowego.
