H2 - EPITHEELWEEFSEL

EXAMEN; lagen? vorm? kenmerken?

SOORTEN

bedekkend epitheel

• éénlagig;

  • plaveisel; met / zonder microvilli

  • kubisch; met / zonder microvilli; brushborder (opp-vergroting — absorptie)

  • cilindrisch; met / zonder microvilli / cillia

  • plaveisel; bij bloedvaten → endotheel

  • kubisch; bij klierbuizen en afvoergangen

• pseudomeerlagig; alle cellen grenzen aan basale membraan

  • vb. respiratoir epitheel

• meerlagig; cellen grenzen niet meer allemaal aan basale membraan (opstapeling)

  • plaveisel; niet-verhoornd / verhoornd

  • cilindrisch

  • transitioneel = urotheel; crusta = instulpingen (onderdeel van paraplucellen)

klierepitheel

• onderscheid tussen 2 soorten klieren

  • endocrien; secreet → bloedbaan

  • exocrien; secreet → uitwendig milieu

endo-epitheliaal

• zit in bedekkend epitheel + doen aan secretie + geen afvoerkanaal, secreet onmiddellijk in bloedbaan (dus ook geen myo-epitheelcellen)

  • slijmbekercel = goblet cell

    • in respiratoir stelsel, nl. in trachea = luchtpijp

    • dunne darm

  • slijmnapcellen = maagmucosa; continue laag

    • wand maag

  • vb. eilandjes Langerhans pancreas (endocrien)

  • meestal; 1-lagig kubisch of cilindrisch

exo-epitheliaal

• buiten bedekkend epitheel;

  • acinus = secretoir deel

    • tubulair / alveolair

    • 1-lagig kubisch/cilindrisch

    • bevat meestal myo-epitheelcellen (helpen bij uitpersen secreet)

  • ductus = excretoir deel

    • enkelvoudig / samengesteld

    • 1- à 2-lagig kubisch; afhankelijk grootte afvoergang

  • onderscheiding op 2 vlakken;

    • wijze secretie; mero-, apo- of holocrien

    • soort secreet; sereus, muceus, seromuceus, vetrijk of zoutoplossingen

      • bij seromuceus; “sikkel van Gianuzzi”

myo-epitheel

• contractiele eigenschappen

• helpen bij het naar buiten duwen v/h secreet

neuro-epitheel

• prikkelbare cellen

• staan in contact met neuronen

SPECIALISATIES, TRANSPORT & VERNIEUWING

oppervlaktespecialisaties

• apicaal

  • cilia = trilharen

  • microvilli

    • stereociliën

  • crusta

  • hoornlaag

• lateraal

  • tight junctions = zonula occludens

  • adhering junctions = zonula adherens

  • desmosomen = maculae adherens

  • gap junctions = nexussen

• basaal

  • lamina basalis; aanmaak door epitheelcellen

    • lamina lucida

    • lamina densa

  • lamina reticularis; aanmaak door bindweefselcellen

microvilli vs cilia vs stereocilia

transport

• passief

  • diffusie

  • osmose

• actief

  • pompen

• blaasjestransport = transcytosis

vernieuwing

• normaal

  • continue vernieuwing; variatie in turnovertijd

• abnormaal

  • metaplasie = wijziging epitheel-vorm door irritatie / wrijving

  • dysplasie = verdikking epitheel

  • neoplasie = tumorvorming

    • adenoma (benigne); klier

    • carcinoma (maligne); epitheel

    • adenocarcinoma (maligne); klier

voorbeeld — huid

• opm;

  • bij verhoornd heb je bovenaan nog de laag “stratum disjunctum”

  • stratum spinosum = '“stekellaag”

  • stratum/lamina basale bestaat uit 2 lagen; lucida + densa

  • daaronder zit lamina reticularis (aangemaakt door bindweefselcellen)