Knowt
ME2
1. Oosters schisma (1054)
a. Uitleg: Splitsing tussen de Oosterse (Orthodoxe) en Westerse (Katholieke) Kerken.
b. Situering in tijd: 1054.
c. Situering in ruimte: Constantinopel en Rome.
2. Patriarch
a. Uitleg: Leider van een belangrijke kerkprovincie in de Oosterse Orthodoxe Kerk.
b. Situering in tijd: Vroege middeleeuwen tot heden.
c. Situering in ruimte: Byzantijnse steden zoals Constantinopel en Alexandrië.
3. Liturgie
a. Uitleg: Geheel van kerkelijke rituelen en gebeden in de eredienst.
b. Situering in tijd: Vroege christendom tot heden.
c. Situering in ruimte: Kerken in Europa.
4. Iconoclasme
a. Uitleg: Het verwerpen en vernietigen van religieuze beelden, met name in de Byzantijnse Kerk.
b. Situering in tijd: 8e-9e eeuw; discussies hielden aan tot de 11e eeuw.
c. Situering in ruimte: Byzantijnse rijk.
5. Filioque-doctrine
a. Uitleg: Leer dat de Heilige Geest voortkomt uit de Vader én de Zoon, een twistpunt tussen Oost en West.
b. Situering in tijd: Vanaf 9e eeuw, prominent in het Grote Schisma.
c. Situering in ruimte: Oosterse en Westerse kerken.
6. Investituurstrijd (1075-1122)
a. Uitleg: Conflict tussen paus en keizer over de benoeming van bisschoppen.
b. Situering in tijd: 11e-12e eeuw.
c. Situering in ruimte: Heilig Roomse Rijk en Italië.
7. Investituur
a. Uitleg: Ritueel waarmee kerkelijke ambten zoals bisschopsbenoemingen werden verleend.
b. Situering in tijd: Middeleeuwen.
c. Situering in ruimte: Europa.
8. Hendrik IV (1050-1106)
a. Uitleg: Duitse koning en keizer, prominent in de investituurstrijd.
b. Situering in tijd: Regeerperiode 1056-1106.
c. Situering in ruimte: Heilig Roomse Rijk.
9. Hendrik V (1086-1125)
a. Uitleg: Zoon van Hendrik IV, beëindigde de investituurstrijd met het Concordaat van Worms.
b. Situering in tijd: Regeerperiode 1106-1125.
c. Situering in ruimte: Heilig Roomse Rijk.
10. Gregorius VII (r. 1073-1085)
a. Uitleg: Paus die de Gregoriaanse hervormingen initieerde en een centrale rol speelde in de investituurstrijd.
b. Situering in tijd: 11e eeuw.
c. Situering in ruimte: Rome.
11. Gregoriaanse hervormingen
a. Uitleg: Hervormingen gericht op het verbeteren van de kerkelijke discipline en onafhankelijkheid.
b. Situering in tijd: Halverwege de 11e eeuw.
c. Situering in ruimte: Katholieke Kerk in Europa.
12. Celibaat
a. Uitleg: Verplichte onthouding van huwelijk en seksualiteit voor priesters.
b. Situering in tijd: Verplicht gesteld tijdens de Gregoriaanse hervormingen.
c. Situering in ruimte: Katholieke Kerk.
13. Simonie
a. Uitleg: Het kopen en verkopen van kerkelijke ambten of spirituele gunsten.
b. Situering in tijd: Door heel de middeleeuwen.
c. Situering in ruimte: Europa.
14. Nicolaïsme
a. Uitleg: Het overtreden van de celibaatsregel door geestelijken.
b. Situering in tijd: Prominent in de 11e eeuw.
c. Situering in ruimte: Europa.
15. Absenteïsme
a. Uitleg: Het niet uitvoeren van kerkelijke plichten door geestelijken.
b. Situering in tijd: Voorkomend doorheen de middeleeuwen.
c. Situering in ruimte: Katholieke Kerk.
16. Banvloek
a. Uitleg: Kerkelijke straf waarbij iemand uit de gemeenschap wordt gesloten.
b. Situering in tijd: Door de hele middeleeuwen.
c. Situering in ruimte: Katholieke Kerk.
17. Encycliek
a. Uitleg: Officiële brief van de paus gericht aan bisschoppen en gelovigen.
b. Situering in tijd: Relevantie doorheen de geschiedenis, bv. Dictatus Papae (1075).
c. Situering in ruimte: Rome.
18. Rijksdag (HRR)
a. Uitleg: Vergadering van de edelen en vertegenwoordigers in het Heilige Roomse Rijk.
b. Situering in tijd: Doorlopend in de middeleeuwen.
c. Situering in ruimte: Duitsland.
19. Saksen
a. Uitleg: Belangrijke regio en stam in het Heilige Roomse Rijk.
b. Situering in tijd: Hele middeleeuwen.
c. Situering in ruimte: Noord-Duitsland.
20. Canossa (1077)
a. Uitleg: Hendrik IV vroeg hier paus Gregorius VII om vergiffenis, symbool voor kerkelijke macht.
b. Situering in tijd: 1077.
c. Situering in ruimte: Noord-Italië.
21. Urbanus II (r. 1088-1099)
a. Uitleg: Paus die de Eerste Kruistocht (1095) uitriep.
b. Situering in tijd: 11e eeuw.
c. Situering in ruimte: Rome.
22. Concordaat van Worms (1122)
a. Uitleg: Verdrag dat de investituurstrijd beëindigde door de scheiding van kerkelijke en wereldlijke macht.
b. Situering in tijd: 1122.
c. Situering in ruimte: Worms, Duitsland.
23. Tweezwaardenleer
a. Uitleg: Theorie dat Christus twee zwaarden gaf: een geestelijk (kerk) en een wereldlijk (staat), waarbij de kerk boven de staat stond.
b. Situering in tijd: Vanaf de 5e eeuw, belangrijk in de 11e eeuw tijdens de investituurstrijd.
c. Situering in ruimte: Katholieke Kerk, Europa.
24. Gelasius I
a. Uitleg: Paus (492-496) die de tweezwaardenleer formuleerde en pleitte voor kerkelijke suprematie.
b. Situering in tijd: 5e eeuw.
c. Situering in ruimte: Rome.
25. Donatio Constantini
a. Uitleg: Een vervalst document waarin keizer Constantijn macht aan de paus zou hebben geschonken.
b. Situering in tijd: 8e eeuw (vervalsing), invloed tot 15e eeuw.
c. Situering in ruimte: Rome.
26. Theocratie
a. Uitleg: Staatsvorm waarin religieuze leiders ook wereldlijke macht uitoefenen.
b. Situering in tijd: Door de middeleeuwen heen, zeldzaam in West-Europa.
c. Situering in ruimte: Islamitische kalifaten, Byzantijnse Rijk.
27. Kruistocht
a. Uitleg: Militaire expedities vanuit Europa met als doel het Heilige Land te bevrijden.
b. Situering in tijd: 11e-13e eeuw.
c. Situering in ruimte: Europa en Midden-Oosten.
28. Seltsjoeken
a. Uitleg: Turks volk dat in de 11e eeuw een rijk stichtte en Jeruzalem overnam, aanleiding voor de kruistochten.
b. Situering in tijd: 11e-13e eeuw.
c. Situering in ruimte: Midden-Oosten.
29. Sultan
a. Uitleg: Islamitische heerser met zowel religieuze als wereldlijke macht.
b. Situering in tijd: Vanaf de 11e eeuw.
c. Situering in ruimte: Midden-Oosten, Noord-Afrika.
30. Kalief
a. Uitleg: Opvolger van Mohammed, geestelijk en wereldlijk leider van de islamitische gemeenschap.
b. Situering in tijd: Vanaf 7e eeuw.
c. Situering in ruimte: Islamitische wereld, Bagdad.
31. Abbasiden
a. Uitleg: Dynastie van kaliefen, centrum van een gouden eeuw van wetenschap en cultuur.
b. Situering in tijd: 750-1258.
c. Situering in ruimte: Bagdad.
32. Bagdad
a. Uitleg: Hoofdstad van het Abbasidenrijk, centrum van cultuur en wetenschap.
b. Situering in tijd: Vanaf 8e eeuw.
c. Situering in ruimte: Irak.
33. Jeruzalem
a. Uitleg: Heilige stad, vaak het doel van kruistochten.
b. Situering in tijd: Altijd relevant in de middeleeuwen.
c. Situering in ruimte: Palestina.
34. Reconquista
a. Uitleg: Herovering van het Iberisch Schiereiland op de islam door christelijke koninkrijken.
b. Situering in tijd: 8e-15e eeuw.
c. Situering in ruimte: Spanje en Portugal.
35. Aflaat
a. Uitleg: Vergeving van zonden in ruil voor boetedoening, vaak verbonden aan kruistochten.
b. Situering in tijd: Vanaf 11e eeuw.
c. Situering in ruimte: Europa.
36. Eerste kruistocht (1095-1099)
a. Uitleg: Oproep van paus Urbanus II om Jeruzalem te bevrijden van de moslims.
b. Situering in tijd: 1095-1099.
c. Situering in ruimte: Midden-Oosten.
37. Boerenkruistocht
a. Uitleg: Eerste ongeorganiseerde kruistocht door boeren en avonturiers, mislukte snel.
b. Situering in tijd: 1096.
c. Situering in ruimte: Europa, Klein-Azië.
38. Bosporus
a. Uitleg: Zeestraat die Europa en Azië scheidt, oversteekplaats voor kruisvaarders.
b. Situering in tijd: Relevantie tijdens kruistochten.
c. Situering in ruimte: Huidig Turkije.
39. Kruisvaardersstaten
a. Uitleg: Staten gesticht door kruisvaarders in het Heilige Land, zoals Edessa en Antiochië.
b. Situering in tijd: 12e-13e eeuw.
c. Situering in ruimte: Midden-Oosten.
40. Edessa
a. Uitleg: Eerste kruisvaardersstaat, ingenomen tijdens de Eerste Kruistocht.
b. Situering in tijd: 1098-1144.
c. Situering in ruimte: Huidig Turkije/Syrië.
41. Antiochië
a. Uitleg: Belangrijke kruisvaardersstad en staat tijdens de Eerste Kruistocht.
b. Situering in tijd: Vanaf 1098.
c. Situering in ruimte: Huidig Syrië.
42. Tripoli
a. Uitleg: Een van de vier grote kruisvaardersstaten.
b. Situering in tijd: Vanaf 1109.
c. Situering in ruimte: Huidig Libanon.
43. Godfried van Bouillon
a. Uitleg: Leider tijdens de Eerste Kruistocht, werd regent van Jeruzalem.
b. Situering in tijd: 1099.
c. Situering in ruimte: Jeruzalem.
44. Boudewijn I van Jeruzalem
a. Uitleg: Eerste koning van het koninkrijk Jeruzalem.
b. Situering in tijd: 1100-1118.
c. Situering in ruimte: Jeruzalem.
45. Orde van de Tempeliers
a. Uitleg: Militaire ridderorde die pelgrims beschermde en gebieden verdedigde.
b. Situering in tijd: Vanaf 1119.
c. Situering in ruimte: Europa, Midden-Oosten.
46. Hospitaalridders
a. Uitleg: Orde die zieken verzorgde en het Heilige Land verdedigde.
b. Situering in tijd: Vanaf 11e eeuw.
c. Situering in ruimte: Midden-Oosten.
47. Tweede Kruistocht (1147-1149)
a. Uitleg: Georganiseerd na de val van Edessa, mislukte grotendeels.
b. Situering in tijd: 1147-1149.
c. Situering in ruimte: Midden-Oosten.
48. Bernardus van Clairvaux
a. Uitleg: Oprichter van de Cisterciënzerorde, riep op tot de Tweede Kruistocht.
b. Situering in tijd: 12e eeuw.
c. Situering in ruimte: West-Europa.
49. Lodewijk VII van Frankrijk
a. Uitleg: Franse koning, leidde de Tweede Kruistocht.
b. Situering in tijd: Regeerperiode 1137-1180.
c. Situering in ruimte: Frankrijk.
50. Koenraad III van Duitsland
a. Uitleg: Duitse keizer, deelnemer aan de Tweede Kruistocht.
b. Situering in tijd: 12e eeuw.
c. Situering in ruimte: Heilig Roomse Rijk.
51. Derde Kruistocht (1189-1192)
a. Uitleg: Reactie op de inname van Jeruzalem door Saladin.
b. Situering in tijd: 1189-1192.
c. Situering in ruimte: Midden-Oosten.
52. Vierde Kruistocht (1202-1204)
a. Uitleg: Kruistocht gericht op het Heilige Land, maar resulteerde in de plundering van Constantinopel en de oprichting van het Latijnse Keizerrijk.
b. Situering in tijd: 1202-1204.
c. Situering in ruimte: Constantinopel, Byzantijnse Rijk.
53. Innocentius III (r. 1198-1216)
a. Uitleg: Paus die de Vierde Kruistocht organiseerde en grote invloed had op kerkelijke en wereldlijke zaken.
b. Situering in tijd: 12e-13e eeuw.
c. Situering in ruimte: Rome, Europa.
54. Latijnse Keizerrijk (1204-1261)
a. Uitleg: Staat opgericht door kruisvaarders na de val van Constantinopel tijdens de Vierde Kruistocht.
b. Situering in tijd: 1204-1261.
c. Situering in ruimte: Constantinopel en delen van het Byzantijnse Rijk.
55. Boudewijn IX van Vlaanderen (r. 1204-1205)
a. Uitleg: Leider van de Vierde Kruistocht en eerste Latijnse keizer van Constantinopel.
b. Situering in tijd: Begin 13e eeuw.
c. Situering in ruimte: Constantinopel, Vlaanderen.
56. Nicea
a. Uitleg: Byzantijnse stad waar het exil-regerende Byzantijnse Rijk werd gevestigd na de val van Constantinopel.
b. Situering in tijd: 13e eeuw.
c. Situering in ruimte: Klein-Azië, huidige Turkije.
57. Albigenzen/Katharen
a. Uitleg: Dualistische religieuze beweging in Zuid-Frankrijk, beschuldigd van ketterij.
b. Situering in tijd: 12e-13e eeuw.
c. Situering in ruimte: Languedoc, Zuid-Frankrijk.
58. Waldenzen
a. Uitleg: Religieuze beweging geïnspireerd door armoede en eenvoud, gezien als ketters door de Kerk.
b. Situering in tijd: Vanaf de 12e eeuw.
c. Situering in ruimte: Frankrijk, Noord-Italië.
59. Languedoc
a. Uitleg: Regio in Zuid-Frankrijk waar de Katharen veel aanhangers hadden.
b. Situering in tijd: 12e-13e eeuw.
c. Situering in ruimte: Zuid-Frankrijk.
60. Transsubstantiatie(leer)
a. Uitleg: Katholieke doctrine dat brood en wijn tijdens de eucharistie letterlijk veranderen in het lichaam en bloed van Christus.
b. Situering in tijd: Veroordeeld in de 13e eeuw, maar reeds sinds de 11e eeuw in discussie.
c. Situering in ruimte: Katholieke wereld.
61. Inquisitie
a. Uitleg: Kerkelijke rechtbank die ketters opspoorde, berechtte en bestrafte.
b. Situering in tijd: Vanaf 12e eeuw.
c. Situering in ruimte: Katholieke gebieden, met name Zuid-Europa.
62. Cordoba
a. Uitleg: Stad in Spanje en centrum van het Islamitische kalifaat tijdens de middeleeuwen.
b. Situering in tijd: 8e-11e eeuw (Omajjaden-kalifaat).
c. Situering in ruimte: Zuid-Spanje.
63. Fatimiden
a. Uitleg: Sjiitische dynastie die Noord-Afrika en Egypte bestuurde.
b. Situering in tijd: 10e-12e eeuw.
c. Situering in ruimte: Noord-Afrika, Egypte.
64. Mongolen
a. Uitleg: Nomadisch volk uit Centraal-Azië, onder leiding van Dzjengis Khan verantwoordelijk voor veroveringen en de val van Bagdad.
b. Situering in tijd: 13e eeuw.
c. Situering in ruimte: Centraal-Azië, Midden-Oosten.
65. Ajjoebiden
a. Uitleg: Dynastie gesticht door Saladin, die Egypte en Syrië beheerste.
b. Situering in tijd: 12e-13e eeuw.
c. Situering in ruimte: Midden-Oosten.
66. Almoraviden
a. Uitleg: Religieuze hervormers die Spanje en Marokko verenigden.
b. Situering in tijd: 11e-12e eeuw.
c. Situering in ruimte: Noord-Afrika, Zuid-Spanje.
67. Almohaden
a. Uitleg: Opvolgers van de Almoraviden, verloren terrein aan de christelijke koninkrijken.
b. Situering in tijd: 12e-13e eeuw.
c. Situering in ruimte: Noord-Afrika, Zuid-Spanje.
68. Benedictijnerklooster
a. Uitleg: Kloosterorde gebaseerd op de regel van Benedictus, gericht op gebed en arbeid.
b. Situering in tijd: Vanaf de 6e eeuw.
c. Situering in ruimte: Europa.
69. Regel van Augustinus
a. Uitleg: Kloosterregel gebaseerd op gemeenschappelijk leven en geestelijke armoede.
b. Situering in tijd: Vanaf 5e eeuw.
c. Situering in ruimte: Europa.
70. Kanunnik (regulier/seculier)
a. Uitleg: Reguliere kanunniken leven in kloosterlijke gemeenschappen; seculieren werken in de wereld.
b. Situering in tijd: Vanaf de 11e eeuw.
c. Situering in ruimte: Europa.
71. Kapittel
a. Uitleg: Vergadering van geestelijken binnen een kerk of klooster.
b. Situering in tijd: Vanaf de vroege middeleeuwen.
c. Situering in ruimte: Europa.
72. Kartuizerorde
a. Uitleg: Strenge kloosterorde gericht op eenzaamheid en contemplatie.
b. Situering in tijd: Vanaf 11e eeuw.
c. Situering in ruimte: Europa.
73. Cisterciënzerorde
a. Uitleg: Kloosterorde gericht op armoede en eenvoud, hervorming van de Benedictijnen.
b. Situering in tijd: Vanaf 12e eeuw.
c. Situering in ruimte: Europa.
74. Premonstratenzerorde
a. Uitleg: Orde van reguliere kanunniken, gesticht door Norbertus van Xanten.
b. Situering in tijd: 12e eeuw.
c. Situering in ruimte: Europa.
75. Duitse Orde
a. Uitleg: Militaire en religieuze orde opgericht om christelijke pelgrims te beschermen en de heidense volkeren in Oost-Europa te bekeren.
b. Situering in tijd: Opgericht in 1190.
c. Situering in ruimte: Midden-Oosten en later Oost-Europa (bv. Pruisen).
76. Tempeliersorde
a. Uitleg: Ridderorde die pelgrims beschermde en deelnam aan kruistochten, bekend om hun rijkdom.
b. Situering in tijd: Opgericht in 1119, opgeheven in 1312.
c. Situering in ruimte: Europa en het Midden-Oosten.
77. Orde van Sint-Jan (Johannieterorde)
a. Uitleg: Ridderorde die ziekenzorg en verdediging van christelijke gebieden combineerde.
b. Situering in tijd: Opgericht in 1099.
c. Situering in ruimte: Jeruzalem, later Malta.
78. Franciscanen
a. Uitleg: Orde gesticht door Franciscus van Assisi, gericht op armoede en prediking.
b. Situering in tijd: Opgericht in 1209.
c. Situering in ruimte: Europa.
79. Dominicanen
a. Uitleg: Orde gesticht door Dominicus Guzmán, gericht op prediking en bestrijding van ketterij.
b. Situering in tijd: Opgericht in 1216.
c. Situering in ruimte: Europa.
80. Karmelieten
a. Uitleg: Orde met oorsprong op de berg Karmel, gericht op contemplatie en prediking.
b. Situering in tijd: Opgericht in de 12e eeuw.
c. Situering in ruimte: Midden-Oosten, later Europa.
81. Augustijner heremieten
a. Uitleg: Orde die leefde volgens de regel van Augustinus, gericht op studie en prediking.
b. Situering in tijd: Vanaf 13e eeuw.
c. Situering in ruimte: Europa.
82. Begijnen
a. Uitleg: Leekgemeenschappen van vrome vrouwen die een semi-religieus leven leidden zonder kloostergeloften.
b. Situering in tijd: Vanaf 12e eeuw.
c. Situering in ruimte: Vooral Nederlanden.
83. Begarden
a. Uitleg: Mannelijke tegenhangers van begijnen, leefden ook in religieuze gemeenschappen.
b. Situering in tijd: Vanaf 13e eeuw.
c. Situering in ruimte: Europa, vooral Nederlanden.
84. Avignon
a. Uitleg: Stad waar de pausen in ballingschap verbleven tijdens de Babylonische ballingschap.
b. Situering in tijd: 1309-1377.
c. Situering in ruimte: Zuid-Frankrijk.
85. Babylonische ballingschap der pausen
a. Uitleg: Periode waarin de pauselijke zetel verhuisde naar Avignon, onder sterke invloed van Frankrijk.
b. Situering in tijd: 1309-1377.
c. Situering in ruimte: Avignon.
86. Concilie van Pisa (1409)
a. Uitleg: Poging om het Westers Schisma op te lossen door een derde paus aan te stellen, leidde tot een driepausprobleem.
b. Situering in tijd: 1409.
c. Situering in ruimte: Pisa.
87. Concilie van Konstanz (1414-1418)
a. Uitleg: Concilie dat het driepausprobleem oploste en Johannes Hus veroordeelde.
b. Situering in tijd: 1414-1418.
c. Situering in ruimte: Konstanz, Duitsland.
88. Conciliaire beweging
a. Uitleg: Beweging die pleitte voor concilies als hoogste autoriteit in de Kerk, boven de paus.
b. Situering in tijd: 14e-15e eeuw.
c. Situering in ruimte: Europa.
89. John Wycliff
a. Uitleg: Engelse theoloog die bijbelse hervormingen nastreefde en de transsubstantiatie verwierp.
b. Situering in tijd: 14e eeuw.
c. Situering in ruimte: Engeland.
90. Johannes Hus
a. Uitleg: Tsjechische hervormer geïnspireerd door Wycliff, veroordeeld en verbrand op het Concilie van Konstanz.
b. Situering in tijd: 15e eeuw.
c. Situering in ruimte: Bohemen.
91. Hussieten
a. Uitleg: Volgelingen van Johannes Hus, voerden een nationalistische en religieuze strijd in Bohemen.
b. Situering in tijd: 15e eeuw.
c. Situering in ruimte: Bohemen.
92. Eerste Praagse Defenestratie (1419)
a. Uitleg: Protest tegen de koning waarbij ambtenaren uit een raam werden gegooid.
b. Situering in tijd: 1419.
c. Situering in ruimte: Praag, Bohemen.
93. Moderne Devotie
a. Uitleg: Beweging gericht op persoonlijke vroomheid en innerlijke hervorming, zonder breuk met de Kerk.
b. Situering in tijd: 14e-15e eeuw.
c. Situering in ruimte: Nederlanden, Duitsland.
94. Hugo Capet:
a. Tijd en ruimte: Hugo Capet was de koning van Frankrijk van 987 tot zijn dood in 996. Hij wordt vaak beschouwd als de oprichter van de Capetingische dynastie.
b. Uitleg: Zijn kroning markeerde het begin van de Capetingische dynastie die de Franse monarchie stabiliseerde. Zijn nakomelingen zouden tot 1328 de Franse troon bezetten.
95. Capetingische dynastie:
a. Tijd en ruimte: Deze dynastie regeerde Frankrijk van 987 tot 1328.
b. Uitleg: De Capetingen gaven het koninkrijk Frankrijk stabiliteit na de Val van het West-Romeinse Rijk en vormden de basis voor de opkomst van het moderne Frankrijk.
96. Kroondomein:
a. Tijd en ruimte: Het kroondomein was het gebied onder direct gezag van de Franse koning in de middeleeuwen, met name in de periode van de Capetingische en latere dynastieën.
b. Uitleg: Dit was het land dat het koninkrijk rechtstreeks bestuurde, tegenover de gebieden die door edelen of andere koninklijke familieleden werden beheerd.
97. Sacraal:
a. Tijd en ruimte: Dit begrip heeft door de hele middeleeuwen een centrale rol gespeeld in Europa.
b. Uitleg: Betrekking hebbend op alles wat heilig is, vaak in de context van koninklijke macht die als goddelijk werd beschouwd, zoals de "goddelijke recht van de koning".
98. Lodewijk VII:
a. Tijd en ruimte: Lodewijk VII regeerde Frankrijk van 1137 tot 1180.
b. Uitleg: Hij was de koning die het koninkrijk Frankrijk probeerde te versterken, maar zijn huwelijksconflict met Eleonora van Aquitanië en zijn verlies in de Tweede Kruistocht zijn de bekendste aspecten van zijn regeerperiode.
99. Eleonora van Aquitanië:
a. Tijd en ruimte: Eleonora leefde van 1122 tot 1204 en was koningin van zowel Frankrijk als Engeland.
b. Uitleg: Eleonora was een van de machtigste vrouwen in de middeleeuwen. Haar huwelijk met Lodewijk VII van Frankrijk eindigde in een scheiding, waarna ze trouwde met Hendrik II van Engeland, waarmee ze grote delen van Frankrijk onder Engelse controle bracht.
100. Filips II Augustus:
a. Tijd en ruimte: Filips II regeerde van 1180 tot 1223.
b. Uitleg: Hij breidde het Franse koninkrijk aanzienlijk uit, onder andere door de Engelse bezittingen in Frankrijk te veroveren, wat zijn macht in Europa vergrootte.
101. Jan zonder Land:
a. Tijd en ruimte: Jan zonder Land regeerde Engeland van 1199 tot 1216.
b. Uitleg: Bekend door zijn verlies van de Engelse bezittingen in Frankrijk en zijn ondertekening van de Magna Charta (1215), die de koninklijke macht beperkte en de rechten van de baronnen beschermde.
102. Slag bij Bouvines (1214):
a. Tijd en ruimte: Dit vond plaats in het noorden van Frankrijk, nabij Bouvines, op 27 juli 1214.
b. Uitleg: De Franse koning Filips II Augustus versloeg een coalitie van Engelse en Duitse troepen, wat de Franse macht in Europa verstevigde.
103. Baljuw:
a. Tijd en ruimte: In gebruik in Frankrijk en andere middeleeuwse koninkrijken vanaf de 10e eeuw.
b. Uitleg: Een baljuw was een lokale bestuurder die in opdracht van de koning of de heer gerechtelijke en administratieve taken uitvoerde.
104. Seneschalk:
a. Tijd en ruimte: Dit ambt bestond in middeleeuws Europa, vooral in Frankrijk, vanaf de vroege middeleeuwen.
b. Uitleg: De seneschalk was verantwoordelijk voor het hof en de administratieve taken binnen het koninkrijk of hertogdom.
105. Dauphin:
a. Tijd en ruimte: De titel werd gebruikt in Frankrijk vanaf de 14e eeuw.
b. Uitleg: De Dauphin was de erfgenaam van de Franse troon en werd zo genoemd naar het gebied Dauphiné, dat aan de kroon werd toegevoegd.
106. Dauphiné:
a. Tijd en ruimte: Het werd een deel van het koninkrijk Frankrijk in 1349.
b. Uitleg: Het was een regio in het zuidoosten van Frankrijk, dat werd verworven door Filips VI en sindsdien een belangrijk gebied in de Franse monarchie was.
107. Apanage:
a. Tijd en ruimte: In gebruik van de 10e tot de 16e eeuw, voornamelijk in Frankrijk.
b. Uitleg: Het was land of bezittingen die aan een lid van de koninklijke familie werd gegeven, vaak een tweede zoon van de koning.
108. Filips IV de Schone:
a. Tijd en ruimte: Filips IV regeerde Frankrijk van 1285 tot 1314.
b. Uitleg: Hij centraliseerde de macht in Frankrijk, onderdrukte de Tempeliers en was betrokken bij conflicten met de paus over de controle van de kerk.
109. Parlement de Paris:
a. Tijd en ruimte: Dit was het hoogste rechtsorgaan in Frankrijk, vooral actief vanaf de middeleeuwen.
b. Uitleg: Het Parlement de Paris was verantwoordelijk voor het handhaven van de wetten en het toezicht houden op de koninklijke decre
