§ 10. JAKIE SĄ SPOSOBY PRZEDSTAWIENIA POWIERZCHNI ZIEMSKIEJ

Przedstawienie Ziemi na globusie:

• Słowo równik oznacza równo oddalony. W języku ukraińskim linia ta nazywa się ekwator - co z języka łacińskiego znaczy dzielący na dwie równe części

• Globus pozwala wyobrazić sobie kształt naszej planety, dlatego uważa się go za model Ziemi zmniejszonej miliony razy. Globus-Ziemia obraca się wokół pręta-osi. W rzeczywistości nasza planeta nie posiada takiej widocznej osi jak globus. Oś Ziemi można tylko sobie wyobrazić i obliczyć matematycznym sposobem. Pręt-oś globusa ukazuje, gdzie przebiega wyobrażana oś Ziemi i pod jakim kątem jest ona pochylona

• Punkty, w których oś ziemska przecina powierzchnię globusa nazywają się biegunami. U góry znajduje się biegun północny, na dole biegun południowy. Pośrodku globusa w jednakowej odległości od biegunów przeprowadzono linię - równik

• Odległości na globusie mierzy się za pomocą giętkiej linijki, paska papieru lub nitki. Potem posługując się skalą, wyznacza się faktyczne odległości

• Równik dzieli Ziemię na dwie równe półkule:

  • Północną (na globusie u góry)

  • Południową (na globusie w dole)

• Na powierzchni globusa przedstawione są:

  • Kontynenty

  • Wyspy

  • Półwyspy

  • Oceany

  • Morza

Wirtualny globus:

• W dzisiejszych czasach stworzono globus wirtualny, który jest trójwymiarowym modelem Ziemi, przedstawiającym realną rzeczywistość za pomocą komputera

• Specjalny program pozwala widzieć powierzchnię Ziemi regulując zbliżenie obrazu. Wirtualny globus można obracać tak samo jak prawdziwy. Na nim łatwo można znaleźć różne nazwy geograficzne

• Program także może ilustrować zachmurzenie, huragany trzęsienia ziem w realnym czasie

Przedstawienie miejscowości na płaszczyźnie:

• Niewielką miejscowość można sfotografować. Zdjęcie robi się przeważnie z powierzchni Ziemi, dlatego na nim bliższe przedmioty zasłaniają te, które są bardziej oddalone. Oprócz tego, na zdjęciach widzimy tylko ogólny wygląd miejscowości. Na nich nie widać, jakie wymiary i jaki kształt ma dany obszar

• Odrębne obszary powierzchni Ziemi można przedstawić na:

  • Zwyczajnym zdjęciu

  • Zdjęciu lotniczym

  • Planie

  • Mapie

• Zdjęcie lotnicze:

  • Fotografia terenu wykonana z samolotu lub z innego latającego aparatu (helikoptera lub niesterowanego przyrządu)

  • Takie zdjęcia wykonywane są na różnej wysokości za pomocą specjalnych lotniczych aparatów fotograficznych

  • Podają dokładną ilustrację wszystkiego, co znajduje się na powierzchni ziemskiej w chwili fotografowania

  • Na nich dobrze widać wymiary oraz wzajemne rozmieszczenie obiektów

  • Przeważnie zdjęcia lotnicze są czarno-białe. Czasem bywają także kolorowe: wtedy teren przedstawiony jest za pomocą barw zbliżonych do naturalnych

  • Umożliwiają szybkie otrzymanie wiarygodnych danych o miejscowości

  • Wykorzystuje się je podczas badań geograficznych oraz do opracowania map

  • Na zdjęciach lotniczych łatwiej rozróżnić:

    • Roślinność

    • Rzeki

    • Bagna

    • Punkty osadnicze

    • Inne obiekty

• Zdjęcie satelitarne:

  • Fotografia całej planety lub części powierzchni ziemskiej

  • Zdjęcia satelitarne otrzymuje się za pomocą specjalnych przyrządów fotograficznych, w które wyposażone są pojazdy kosmiczne

  • Na zdjęciach satelitarnych badacze mogą jednocześnie zobaczyć ogromne przestrzenie Ziemi i szczegóły na stosunkowo niewielkich obszarach

  • Z dużej wysokości widać najważniejsze cechy budowy naszej planety. Z powierzchni kuli ziemskiej ich po prostu nie można rozróżnić

Serwis „Google. Mapy”:

• Na podstawie zdjęć satelitarnych i lotniczych powstały online usługi umożliwiające obejrzenie całej powierzchni Ziemi

• Serwis „Google. Mapy” (po angielsku Google Maps) pozwala na oglądanie trójwymiarowego (z uwzględnieniem rzeźby powierzchni) przedstawienia powierzchni ziemskiej

Zapamiętaj:

• Globus to wierny model Ziemi pozwalający wyobrazić sobie kształt i powierzchnię naszej planety

• Przedstawić miejscowość można na zdjęciu zwyczajnym, lotniczym i satelitarnym, na planie oraz na mapie geograficznej