AFPF casus 6

AFPF casus 6 

• de functies van de grote hersenen benoemen.  

• de belangrijkste functionele gebieden van de grote hersenen aanwijzen en beschrijven in welke hersenkwab de gebieden zich bevinden.  

• de bloedcirculatie door de hersenen (cirkel van Willis) beschrijven en de betrokken vaten (a. carotis interna, a.cerebri anterior, a.cerebri media, a. cerebri posterior, a. basilaris, a. vertebralis) aanwijzen (niet de afzonderlijke veneuze sinussen). 

• de definitie, risicofactoren, etiologie, pathofysiologie, symptomen, diagnostiek, behandeling, complicaties, prognose en preventie van cerebrovasculair accident beschrijven. 

Functies van de grote hersenen:  

Hersenschors: 

• Hogere hersenfuncties: taal, geheugen, verantwoordelijk, leren  

• Zintuigelijke waarneming: voelen pijn, gezichtsvermogen, gehoor, reuk  

• Opwekking en besturing spiersamentrekkingen  

Thalamus:  

• Opwekking en verwerking sommige emoties en complexe reflexen  

• Stuurt en distribueert prikkels naar de hersenschors  

• Thalamus (utrecht centraal): verbindingsstations, verwerking emoties, filtering prikkels  

• Integratie tussen: motorische cortex, sensorsiche cortex, basale kernen, cerebellum  

Hypothalamus:  

• Secretie van hormonen uit de hypofyse  

• Besturen van; effectorganen autonome zenuwstelsel  

• Honger en verzadiging, dorst en waterhuishouding, temperatuur, circadiaanse ritmes en gevoelens; genot, angst, woede en seksuele opwinding  

Hersenstam: hier komt alles langs, want het ligt aan de ruggenmerg, ademhaling, alle vitale functies,  

Middenhersenen;  

• Schakelstation voor zenuwvezels  

• Auditieve en visuele reflexen  

Pons;  

• Verwerkt info uit 5e en 8e hersenzenuwen  

• Werkt samen met ademhalingscentrum  

Basale kernen: bemoeien zich overal mee????  

Functionele gebieden grote hersenen: 

Alle motorische aansturing zit in de frontaalkwab  

Alle sensorische dingen zitten in de wandbeenkwab, slaapkwab en achterhoofdskwab  

Motorische gebieden; 

• Primaire motorische cortex in frontale kwab start van vrijwillige beweging, piramidebaan.  

• Gebied van Broca in frontale kwab: spraakproductie  

Sensorische gebieden 

• Somato-sensorische cortex in wandbeenkwab bewustwoording van pijn, temperatuur, druk, spierbewegingen positie en gewrichten  

• Auditieve cortex in slaapkwab  

• Olfactorische cortex in slaapkwab  

• Smaakgebied in wandbeenkwab  

• Visuele schors in achterhoofdskwab 

Associatie gebieden: 

• Prematorisch gebied in frontale kwab 

• Prefrontale gebied in frontale kwab verstandelijke functies: tijdsbesef, beheersing van gevoelens, gevolgen overzien  

• Gebied van Wernicke in slaapkwab taalbegrip taal links en ruimte rechts  

• Pariëntale-occopatie gebied in wandbeenkwab 

Hersenopdracht  

A: Gebied van Broca: spraakproductie --> moeite met de juiste woorden produceren maar ze weten het wel, frustrerend  

B: gebied van Wernicke: taalbegrip: patiënt reageert wel op je, maar met totale onzin, lekker weertje vandaag --> doe elke dag boodschappen  

C: ruimtelijke bewustzijns oriëntatie: geen besef van L en R > hierdoor eerder tegen een deurpost aanlopen  

D: motorische cortex: bewegen van armen en benen. Tegenovergesteld.  

E: plannen, fatsoenlijk gedrag --> ongeremd gedrag bij NAH of bij frontotemporale dementie.  

F: emoties en gedrag, gevoelens, motivatie in de temporaalkwab  

G: somatisch sensorisch: komt tegenovergesteld aan in je hersenen. Je voelt met je L hand > prikkels komen aan de R kant G binnen  

H: gehoor  

I: benoemen van voorwerpen: als je het niet kan agnosie.  

J: visueel verwerken van woorden aka lezen  

K: gezichtsvermogen: als dit aan beide kanten is aangedaan dan zie je niks, doordat er niks gedaan wordt met de prikkels die de gezonde ogen ontvangen.  

Piramidaal kapot: zwakte en verlamming  

Buiten piramide (basale kernen): vertraagd  

Taal zit links  

Bloedcirculatie hersenen:  

A carotis communis = halsslagader. R uit truncus brachiocephalis en L uit aortaboog  

--> splits in a. carotis interna en externa. De sinus hiervan zitten druk- en baroreceptoren voor bloeddruk  

A carotis externa: doorbloed hoofd en hals --> door aftakkingen  

A carotis interna: voor cirkel van Willlis, ogen, voorhoofd en neus  

Circulus van arterisous (cirkel van Willis): grootste gedeelte van hersenen.  

4 grote arteriën: 2x a. carotides internae en 2x a. vertebrales in een cirkel in de subarachnoïde ruimte.  

Cirkel zorgt voor altijd voldoende bloed ook bij beschadiging.  

A vertebrales komen uit a. subclaviae en vormen samen uitendelijk de a. basilaris  

Voorzijde uit a. carotis interna L &R komen 2x a cerebri anteriores --> deze zijn verbonden door a. communicans anterior  

Achterzijde uit a. vertebrales --> a. basilaris --> 2x a. cerebri posterior > deze zijn verbonden met a. carotis interna door a. communicans posterior  

A cerebri media: middelse hersenslagader  

Bloedvoorziening is niet te combineren aan de kwabben 

Anterior cerebral artery  

2 artien behalve arterie basillar 

Cirkel van willis zorgt ervoor dat er toch nog beetje bloed kan komen als de ene kant dicht zit  

Arteria carotis (halsslagaders) > splits in interna en externa.  

Arteria vertebralis > a basila >  

CVA: cerebrovasculair accident of beroerte: plotselinge onderbreking van bloedtoevoer naar de hersenen door blokkade of scheur in een hersenarterie > hersenweefsel beschadiging.  

Risicofactoren: mannen, leeftijd, zelfde als hart= en vaat risico's: hypertensie, hypercholesterolemie, DM, eerdere ziekten, familiair + leefstijlfactoren  

Herseninfarct: hartritmestoornissen, hart-klep aandoeningen, artherosclerose a. carotis  

Hersenbloeding: anticoagulantia gebruik, vaatafwijking, cocaïne en amfetamine  

Etiologie: infarct: afsluiting met trombus  

Bloeding: scheur in verzwakte hersenarterie > hypertensie  

Pathofysiologie: door ischemie sterven neuronen af bij infarct en neuronen sterven af door verdrukking bij bloeding, locatie geeft de functiestoornissen aan.  

TIA: transient ischemic attack: kortdurend, zonder afsterven  

Symptomen: spontaan + plotseling en afhankelijk van het aangedane stroomgebied  

Meest voorkomen: hangende mondhoek, krachtsverlies arm. Been, afasie en doof of tintelen lichaamshelft  

Overig: dysartrie, slikstoornissen, evenwichtsstoornis, visus problemen, apraxie, agnosie en bewustzijnsdaling  

Bloeding: hoofdpijn, misselijk, braken en hypertensie  

Diagnostiek: FAST-test, tijdstip noteren, ziekenhuis, CT-scan cerebrum= onderscheid, INR-prikken, lab, ECG, echografie van a. carotis  

Behandeling: stroke unit: 

Infarct: trombolyse: stolsel oplossende middelen of intra-arteriële behandeling = trombectomie  

Bloeding: medicatie, vitamine K, antihypertensiva of hematoom operatief verwijderen  

Complicaties: bloeding: inklemmming door oedeem > operatie  

Trombolyse: hersenbloeding 

Slikproblemen: aspiratie pneumonie, dehydratie ondervoeding. Slaapstoornis, depressie, geheugenstoornis en somatische problemen  

Prognose: verschilt door: grootte, leeftijd en tijd. Vaak ondersteuning in ADL nodig  

Preventie: risicofactoren, medicatie: trombocytenaggregatieremmers: clopi en acetyl. Vitamine K antagonisten of DOAC  

Functiestoornissen:  

Arteria cerebri atnerior 

• Frontaalkwab: halfzijdige parese/paralyse, urine-incontinentie, apraxie, verwardheid en implusiviteit en apathie  

• Pariëtaalkwab: halfzijdige doof/tinteling vooral been  

Arteria cerebri media: 

• Parëtaalkwab: parese/paralyse gelaatsheflt, halfzijdig doof/tintenling vooral arm 

• Frontaalkwab: parese/paralyse gelaatspieren: hangende mondhoek 1 kant, slikstoornissen, halfzijdige parese/paralyse vooram arm  

• Frontaal + temporaalkwab: afasie en dysfasie  

Arteria cerebri posterior:  

• Occipitaalkwab: visusstoornis  

• Cerebellum: (halfzijdige) coördinatiestoornis  

Arteria basilaris:  

• Hersenstam: stoornis in vitale functies, bewustzijnsverlies, oogbeweging stoornissen, parese, paralyse, evenwichtsstoornis, doof gevoel gelaat/lichaamshelft  

Oorzaken verhoogde intracraniale druk: 

• Oedeem: CVA, hersentumor, trauma of infectie en hoogteziekten  

• Toename liquor: hydrocefalus  

• Intracraniële bloeding  

• Obstructie veneuze afvoer: sinustrombose  

Symptomen verhoogde intracraniale druk: 

Visus-, loop-, mictie-, ontwikkelingsstoornissen, afwijkende oogstand= minder snel ontstane drukverhoging  

Hoofdpijn, misselijk, slaperig, braken, prikkelbaar en epileptische aanvallen = snel ontstane drukverhoging  

Asymmetrie pupil, tragere pupilreactie bewustzijns verlaagd, inklemming, vitale functies verstoord en ademhaling onregelmatig 

Soorten intracraniale bloedingen: 

• Subduraal hematoom: tussen dura mater en arachnoïdea  

• Subarachnoïdale bloeding: in subarachnoïdale ruimte  

• Epiduraal hematoom: tussen schedel en dura mater  

• Intracerebrale bloeding: in de hersenen door arteria  

Cerebelleum: coördinatie van bewegingen: houding en evenwicht en spraak en coördinatie.  

Wanneer werkt het niet: wanneer je dronken bent.  

• uitleggen welke functiestoornissen bij de verschillende locaties van CVA kunnen optreden. 

• de rol van revalidatie na een CVA uitleggen en daarbij aangeven waar revalidatie na een CVA zich op richt. 

• oorzaken en symptomen van verhoogde intracraniële druk beschrijven. 

• vier soorten intracraniële bloedingen noemen. 

• de risicofactoren, etiologie, pathofysiologie, symptomen, diagnostiek, behandeling, complicaties, prognose en preventie van de ziekte van Parkinson beschrijven. 

• de (globale) werking, indicatie en bijwerkingen beschrijven van geneesmiddelen bij de ziekte van Parkinson. 

Rol van revalidatie na een CVA: een patiënt zo zelfstandig mogelijk te laten functioneren en kwaliteit van leven verbeteren  

Parkinson: progressieve neurologische aandoening  

Risicofactoren: omgevingsfactoren aan toxische stoffen, erfelijke factoren.  

Etiologie: Oorzaak ligt in kapotte dopamine producerende neuronen. > motorisch  

Pathofysiologie: eiwitophoping (Lewy-lichaampjes) en hierdoor dopamine producerende neuronen in substantia nigra kapot + disbalans in andere neurotransmitters  

Symptomen: motorische symptomen: beginnen aan één kant, bradykinesie en hypokinesie, lopen, freezing, verminderde vaardigheden, rigiditeit, rusttremoren en houding- en balansstoornissen  

Niet motorisch: depressie, dementie, impulscontrole stoornissen,  

Autonome stoornissen: obstipatie orthostatische hypotensie, slaapstoornissen, verlies van reuk.  

Diagnostiek: eerst andere oorzaken uitsluiten > CT- of MRI-scan voor hersenaandoeningen of hersencintigrafie  

Behandeling: niet geneesbaar, symptoombestrijding = toedienen medicatie die het dopaminegehalte optimaliseer = levodopa en carbidopa  

Later stadium: DBS: deep brain stimulation; elektrode in hersengebied die elektrische signalen naar de hersenen stuurt.  

Veel disciplines + aandacht psychosociale problemen  

Complicaties: vallen, gewichtssverleis, aspiratiepneumonie > slikstoornissen motorische verschijnselen, gedragsproblemen, verergering van symptomen  

Prognose: progressief > uiteindelijk verpleeghuid en snelheid verschilt  

Preventie: voorkomen van complicaties  

Parkinson medicatie:  

Werking: symptomen onderdrukken en dopaminegehalte in hersenen verhogen, effectiviteit neemt af na 2 jaar.  

Levodopa passeert bleod-hersenbarrière wel > om goed te werken ook carbidopa om probleem van te snel omzetten in dopamine op te lossen.  

Entacapon + tolcapon remmen werking van COMT > breekt levo af  

Dopamine antagonsiten bootsen effect dopamine na  

Bijwerkingen:  

Levo: misselijk + cardiovasculair  

Dapaminereceptorantagonisten: psychische bijwerkingen, verward, hallucinatie en impulsbeheersing  

MAO-B: vertragen afbraak dopamine in H: hoofdpijn, misselijk, symptomen en hallucinaties  

COMT: levo verlengen: diarree, misselijk en vekleuring urine  

Anticholinergica: tremoren verminderen; droge mond, wazig zien en obstipatie  

Epidemiologie CVA:  

Mortaliteit: derde doodsoorzaak en belangrijkste oorzaak van invalide  

FAST: face, arm, speech en time