Page 1:

• Nasaksihan ang pagbabago sa mga gawi ng tao mula sa prehistorikong panahon hanggang sa pagsisimula ng mga unang pamayanan sa Kanlurang Asya.

  • Ito ay nagresulta sa mas malawak na kaalaman sa iba't-ibang mga bagay.

• Umusbong ang mga kabihasnan malapit sa mga ilog-lambak dahil sa mga positibong dulot nito sa pamumuhay ng tao.

  • Nagkaroon ng espesyalisasyon sa tungkulin ang mga tao sa mga siyudad.

• Ang Mesopotamia ay kauna-unahang kabihasnan sa buong daigdig.

  • Sinakop at pinanahanan ito ng iba't ibang pangkat ng tao.

• Ang Mesopotamia ay matatagpuan sa Iraq, Syria, at Turkey.

  • Ito ay bahagi ng rehiyon ng Fertile Crescent.

• Ang regular na pag-apaw ng ilog Tigris at Euphrates ay nagdudulot ng matabang lupa na nakabubuti sa pagtatanim.

• Ang Mesopotamia ay walang likas na hangganan kaya mahirap ipagtanggol ang lupaing ito sa ibang karatig lugar.

• Sa mga taong 5500 B.C.E., may mga maliliit na pamayanan sa kapatagan ng hilagang Mesopotamia na pinag-ugnay-ugnay ng mga rutang pangkalakalan.

Page 2:

• Ang Sumer ay isa sa mga lungsod estado sa Mesopotamia.

  • May 12 lungsod estado na pinamumunuan ng isang hari.

• Ang Ziggurat ay isang strukturang tahanan at templo ng mga diyos na makikita sa bawat lungsod.

• Ang mga Sumerian ay naniniwala sa maraming diyos at diyosa na may katangian at pag-uugaling tao.

• Ang Cuneiform ay isang paraan ng pagsulat na ginamitan ng stylus at clay o luwad na lapida.

• Ang Akkad ay isang imperyo na sinakop ang mga lungsod estado sa Mesopotamia.

  • Ang pinuno ng Akkad na si Sargon I ay mula sa lungsod estado ng Akkad o Agade.

• Ang dinastiyang Ur ay bumagsak sa pagsalakay ng mga Amorite at Hurrian sa Mesopotamia.

• Ang Babylonian ay isang lungsod na sinakop ang Mesopotamia sa pamumuno ni Hammurabi.

Page 3:

Code of Hammurabi history.com

• Ang Babylon ang naging kabisera ng imperyong Babylonia.

• Nasakop ni Hammurabi ang mga kaharian sa hilaga, kabilang ang kahariang Ashur.

• Pagkamatay ni Hammurabi, nagkawatak-watak ang kaharian ng Babylon.

• Noong 1595 B.C.E., sinalakay ng mga Hittite Anatolia ang Babylon.

• Ang mga Hittite ay orihinal na nagmula sa hilagang silangang bahagi ng Black Sea.

• Lumisan sila at nanirahan sa Asia Minor (kasalukuyang Turkey).

Assyrian (1813-605 B.C.E.) Ashurbanipal blogbritishmuseum.org

• Noong 1120 B.C.E., nasupil ni Tiglath-Pileser I ang mga Hittite at naabot ng puwersa ang baybayin ng Mediterranean at itinatag ang imperyong Assyrian.

• Noong ika-9 na siglo B.C.E., nagpadala sila ng mga ekspedisyong militar pakanluran upang mapasakamay ang mahahalagang rutang pangkalakalan at makatanggap ng tributo.

• Isa si Ashurbanipal sa mga haring kinakitaan ng maayos na pamamahala sa kaniyang panahon.

• Pinabagsak ng mga Chaldean ang Assyria sa isang pagaalsa.

Chaldean (612-539 B.C.E) Hanging Garden of Babylon ancient.eu

• Si Nabopolassar ang nagtatag ng bagong imperyo ng Babylonia matapos pangunahan ang isang pag-aalsa laban sa Assyria.

• Tuluyang naigupo ni Nebuchadnezzar II, anak ni Nabopolassar, ang natitirang hukbo ng Assyria noong 609 B.C.E.

• Si Nebuchadnezzar II ang pinuno ng imperyo nang natamo nito ang rurok ng kadakilaan. Siya rin ang nagpagawa ng Hanging Gardens of Babylon para sa kaniyang asawa, kinilala ito ng mga Greek bilang isa sa Seven Wonders of the Ancient World.

• Noong 539 B.C.E., ang Babylon ay nilusob ng hukbo ni Cyrus the Great ng Persia hanggang tuluyang naging bahagi ng mas malawak na imperyo ng mga Persian ang Mesopotamia.

Persian (539-330 B.C.E.)

• Nagtatag ng isang malawak na imperyo ang mga Persian na tinawag na Imperyong Persian.

Page 4:

Cyrus the Great totallyhistory.com Achaemenid.

• Nasa Persia (kasalukuyang Iran) ang sentro ng imperyong ito.

• Sa ilalim ni Cyrus The Great, nagsimulang manakop ang mga Persian. Napasailalim nila ang mga Medes at Chaldean ng Mesopotamia at Asia Minor (kasalukuyang Turkey).

• Darius The Great – Umabot ang sakop hanggang India.

• Epektibo ang pangangasiwa ng mga pinunong Persian sa kanilang imperyo. Hinati ang imperyo sa mga lalawigan o satrapy at pinamahalaan ng gobernador o satrap.

• Nagpagawa din dito ng isang Royal Road na tinatayang may habang 1677 milya o 2699 na kilometro mula Sardis hanggang Susa.

• Napatanyag din ang mga Persian sa pagsulong ng relihiyong Zoroastrianism na itinatag ni Zoroaster.

Mga Ambag ng Mesopotamia

• Ang ziggurat ay estruktura kung saan pinaparangalan at sinasamba ang diyos o patron ng isang lungsod. Sentro rin ng pamayanan ang ziggurat.

• Ang mga batas ni Hammurabi, na mas kilala bilang Code of Hammurabi, ay isang napakahalagang ambag. Ito ay naglalaman ng 282 batas na pumapaksa sa halos lahat na aspekto ng araw-araw na buhay sa Mesopotamia.

• Sa larangan ng literatura, itinuturing ang Epic of Gilgamesh bilang kauna-unahang akdang pampanitikan sa buong daigdig. Ito ay kuwento ni Haring Galgamesh ng lungsod-estado ng Uruk sa Sumeria noong ikatlong siglo B.C.E. Ang isa sa mga kabanata ng epikong ito ay kahalintulad sa The Great Flood ng Bibliya.

• Ang kauna-unahang sistematikong paraan ng pagsulat sa buong daigdig ay nalinang sa Sumer. Ito ay tinatawag na cuneiform.

• Iba pang kontribusyon: water clock, paggawa ng unang mapa, sexagesimal system o pagbibilang na nakabatay sa 60, astronomiya, multiplication and division table, paggamit ng gulong na ipinakilala ng Sumerian, paggamit ng baryang pilak.

Pamprosesong Tanong

• Ano ang katangian at pisikal na kapaligiran ng Mesopotamia na isang malaking bahagi sa pag-usbong ng kabihasnan?

Page 5:

Hamon ng pisikal na kapaligiran ng Mesopotamia

• Mga hamon:

  • Kahirapan sa pagtatanim dahil sa kawalan ng regular na pag-ulan

  • Pagbaha at pagkasira ng mga taniman dahil sa pag-apaw ng mga ilog

  • Mainit at tuyot na klima

Hinarap ng Mesopotamia ang hamon ng kanilang kapaligiran sa pamamagitan ng:

• Pagtatayo ng mga kanal at sistema ng patubig

• Paggamit ng mga imbakan ng tubig

• Pagtatanim ng mga halamang pang-survive sa tuyot na klima

Ambag at pamana ng Mesopotamia sa daigdig:

• Sistema ng pagsulat (cuneiform)

• Sistema ng numerasyon (base-60)

• Pagtatayo ng mga lungsod at mga imprastraktura

• Pag-unlad ng agrikultura at pagsasaka

• Pagtatag ng mga institusyon tulad ng mga templo at mga palasyo

Kabihasnang Indus sa Timog Asya:

• Timog Asya bilang malawak na tangway na hugis tatsulok

• Mga bansang kasama sa Timog Asya: India, Pakistan, Bangladesh, Afghanistan, Bhutan, Sri Lanka, Nepal, at Maldives

• Heograpikal at kultural na pagkakaiba ng Timog Asya sa ibang panig ng Asya

• Mga kabundukan na naghihiwalay sa Timog Asya mula sa ibang mga rehiyon

• Mga daanang ginamit ng mga tao para makapasok sa Timog Asya

Sinaunang kasaysayan ng India:

• Mahirap na lubusang maunawaan ang sinaunang kasaysayan ng India

• Mga kasangkapang ginamit ng mga ninuno na natuklasan ng mga arkeologo

• Hindi pa rin nauunawaan ang mga sistema ng pagsulat ng sinaunang kabihasnan ng India

Page 6:

Heograpiya ng Lambak ng Indus:

• Mga lungsod ng Harappa at Mohenjo-Daro sa lambak ng Indus

• Natagpuan ang mga labi ng dalawang lungsod noong 1920

• Malawak na lupain ng Indus kumpara sa sinaunang Egypt at Mesopotamia

• Sakop ng Indus ang malaking bahagi ng hilagang-kanluran ng dating India at kinaroroonan ng lupaing Pakistan

• Mahigit 1000 lungsod at pamayanan ang matatagpuan sa rehiyon ng Indus River sa Pakistan

Pagsisimula ng kabihasnan sa India:

• Kabihasnan sa India nagsimula sa paligid ng Indus River

• Himalaya ang tuktok ng kabundukang nababalot ng makapal na yelo

• Tubig mula sa natutunaw na yelo ang dumadaloy sa Indus River

• Matabang lupa at pag-apaw ng ilog mahalaga sa pagsisimula ng mga lipunan at estado sa sinaunang India

• Daan-daang pamayanan ang nananahan sa lambak ng Indus

• Mga kanal pang-irigasyon at mga estrukturang pumipigil sa mga pagbaha

• India tahanan ng sinaunang kabihasnan na namumukod-tangi sa iba

Kabihasnang Indus:

• Nakasentro sa mga lambak ng Indus River

• Mga lungsod ng Harappa at Mohenjo-Daro ang pinakatanyag na lungsod ng kabihasnang Indus

• Harappa nasa Punjab, Pakistan, habang Mohenjo-Daro nasa timog ng Indus River

• Dalawang lungsod natuklasan noong 2700 B.C.E.

• Mga Dravidian ang bumuo ng kabihasnang Indus

• Malalapad at planadong mga kalsada

• Mga gusali na hugis parisukat at malalawak na espasyo

• Unang paggamit ng sistemang alkantarilya o sewerage system

Page 7:

• Nanirahan sa maliliit na pamayanan ang mga Dravidian.

  • Kanilang lugar ay matatagpuan sa mababang bahagi ng lupain, may mainit na klima at halos walang mapagkukunan ng suplay ng bakal.

  • Pagkukulang sa mga kinakailangang suplay ay napupunan sa tulong ng pakikipagkalakalan hanggang sa katimugang Baluchistan sa kanlurang Pakistan.

  • Nakakuha sila ng bakal, mamahaling bato, at tabla sa pakikipagpalitan ng kanilang mga produkto tulad ng bulak, mga butil, at tela.

• Irigasyon ng lupa ay mahalaga sa pagsasaka ng mga Dravidian.

  • Nag-aalaga rin sila ng mga hayop tulad ng elepante, tupa, at kambing.

  • Sila rin ang kauna-unahang taong nagtanim ng bulak at nakalikha ng damit mula rito.

  • Mayroon din silang masistemang pamantayan para sa mga timbang at sukat ng butil at ginto.

  • Mga artisano ay gumamit ng tanso, bronze, at ginto sa kanilang mga gawain.

• Lipunang Indus ay kinakitaan ng malinaw na pagpapangkat-pangkat ng mga tao.

  • Mga naghaharing-uri tulad ng mga mangangalakal ay nakatira sa bahagi ng moog.

  • May mga bahay ring may tatlong palapag, maaaring katibayan ito ng pagkakahati-hati ng lipunan sa iba't ibang uri ng tao.

  • Nagtatag ng mga daungan sa baybayin ng Arabian Sea.

  • Mangangalakal ay naglakbay sa mga baybayin patungong Persian Gulf upang dalhin ang kanilang mga produkto tulad ng telang yari sa bulak, mga butil, turquoise, at ivory.

  • Natagpuan din sa Sumer ang selyong Harappan na may pictogram na representasyon ng isang bagay sa anyong larawan.

  • Kalakalan sa pagitan ng dalawang kabihasnan noong pa mang 2300 B.C.E.

Page 8:

• Wala ni isa mang pinuno mula sa sinaunang kabihasnang Indus ang kilala sa kasalukuyan.

  • Hindi pa nauunawaan ng mga iskolar ang sistema ng pagsulat ng kabihasnang ito kaya hindi nababasa ang mga naiwang tala.

• Narating ng mga Dravidian ang tugatog ng kanilang kabihasnan noong 2000 B.C.E.

  • Matapos ang isang milenyong pamamayani sa Indus, ang kabihasnan at kulturang umusbong dito ay nagsimulang humina at bumagsak.

• Mga paliwanag ukol sa pagtatapos ng kabihasnang Indus:

  • Pagkaubos ng mga puno, mga labis na pagbaha, at pagbabago sa klima.

  • Lindol o pagsabog ng bulkan.

  • Pagkatuyo ng Sarasvati River noong 1900 B.C.E.

• Teoryang Mohenjo Daro at Harappa ay nawasak dahil sa paglusob ng mga pangkat nomadiko-pastoral mula sa gitnang Asya, kabilang ang mga Aryan.

  • Walang malinaw na ebidensiya na naglabanan ang mga Dravidian at Aryan na nagdulot ng wasak sa kabihasnang Indus.

  • Mga Aryan ay pinaniniwalaang nagmula sa steppe ng Asya sa kanluran ng Hindu Kush at nakarating sa Timog Asya sa pamamagitan ng pagdaan sa Khyber Pass.

  • Sila ay mas matatangkad at mapuputi kung ihahambing sa mga naunang taong.

Pamumuhay ng mga Aryan sa Timog Asya (Page 8)

• Dumating ang mga Aryan sa panahong mahina na ang kabihasnang Indus.

• Ang mga Aryan ay nagtungo sa kanluran ng Europe at timog-silangan ng Persia at India.

• Dinala nila ang wikang Indo-European sa mga rehiyong ito.

• Ang Sanskrit ay nabibilang sa pamilya ng Indo-European.

• Ang mga Aryan ay nanirahan sa lambak ng Indus.

• Ang mga Aryan ay nagdala ng kanilang mga diyos at kulturang pinangingibabawan ng mga lalaki.

• Nagkaroon ng pagbabago sa pamumuhay ng mga Aryan sa Lambak ng Indus.

• Naging mahigpit at masalimuot ang lipunan.

• Nabuo ang Sistemang Caste sa India.

Vedas (Page 8)

• Ang Vedas ay apat na sagradong aklat na naglalarawan sa pamumuhay ng mga Aryan.

• Ang Vedas ay tinipong himnong pandigma, mga sagradong rituwal, mga sawikain, at mga salaysay.

• Makikita sa Vedas kung paano namuhay ang mga Aryan mula 1500 B.C.E. hanggang 500 B.C.E.

• Ang mga Aryan ay natuto magsaka at bumuo ng sistema ng pagsulat.

Sistemang Caste (Page 8)

• Ang Sistemang Caste ay nabuo sa India.

• Ang mga kasapi ng bawat antas ng lipunan ay maaaring makalipat sa ibang antas.

• May tatlong antas sa lipunan ng mga Aryan: maharlikang mandirigma, mga pari, at mga pangkaraniwang mamamayan.

• Ang mga rituwal at sakripisyo ng mga pari ay mahalaga sa paniniwala ng mga Aryan.

Mga Ambag ng Kabihasnang Indus (Page 9)

• Ang Mohenjo-Daro ay may sewerage system.

• Ang mga pamayanan sa Indus ay kilala sa urban o city planning.

• Ang mga kalsada sa Mohenjo-Daro at Harappa ay nakaayos sa grid pattern.

• Isinulat ni Kautilya ang Arthasastra, ang kauna-unahang akda hinggil sa pamahalaan at ekonomiya.

• Ang Mahabharata at Ramayana ay dalawang epikong pamana ng India sa larangan ng panitikan.

• Ang Ayurveda ay isang mahalagang kaisipang pangmedisina ng sinaunang India.

• Ang mga ambag ng Kabihasnang Indus ay ang pamantayan ng bigat at sukat, decimal system, paggamot at pagbubunot ng ngipin, halaga ng pi, Taj Mahal, at pinagmulan ng mga relihiyon.

Sistemang Caste (Page 9)

• Ang Sistemang Caste ay nagpapakita ng pagpapangkat ng mga tao.

• May iba't ibang mga caste tulad ng Brahmin, Ksatriya, Vaisya, Sudra, at Pariah.

• Ang mga caste ay nagpapakita ng mga tungkulin at katayuan sa lipunan ng mga tao.

Page 10

Mga katangian ng kapaligirang likas ng Egypt

• Ang Lower Egypt ay nasa bahaging hilaga ng lupain kung saan dumadaloy ang Ilog Nile patungong Mediterranean Sea.

• Ang Upper Egypt ay nasa bahaging katimugan mula sa Libyan Desert hanggang sa Abu Simbel.

• Ang Nile River na may 4160 milya o 6694 kilometro ang haba ay dumadaloy mula katimugan patungong hilaga.

• Tinawag ang Egypt bilang "The Gift of the Nile" dahil kung wala ang ilog na ito, ang buong lupain nito ay magiging isang disyerto.

• Ang pag-apaw ng Nile River ay nagdudulot ng pagbaha tuwing Hulyo bawat taon.

• Ang pagbahang idinudulot ng Nile ay nahinto noong 1970 nang maitayo ang Aswan High Dam.

• Ang tubig-baha ay nagdudulot ng halumigmig sa tuyong lupain at nagiiwan ng matabang lupain na mainam para sa pagtatanim.

• Ang putik na dala ng ilog ay naiipon sa bunganga ng Nile sa hilaga upang maging latiang tinatawag na delta.

• Ang tubig mula sa Nile ay ginagamit para sa mga lupang sakahan.

• Gumagawa ang mga sinaunang Egyptian ng mga imbakan ng tubig at mga kanal para sa pagpapadala ng tubig sa kanilang mga lupang sinasaka.

• Ang pagtataya ng panahon kung kailan magaganap ang mga pagbaha ay naisakatuparan din sa mga panahong ito.

Page 11

Kaharian ng Sinaunang Egypt

Lumang Kaharian (2686 BCE-2181 BCE)

• Nagsimula noong 3300 BCE.

• Pinag-isa ni Haring Menes ang Lower at Upper Egypt at lumikha ng isang kaharian.

• Memphis ang naging unang kabisera nito.

• Itinatag ni Menes ang Unang Dinastiya sa Egypt.

• May 31 dinastiya sa kabuuan ang Egypt.

• Naniniwala sila na ang Pharaoh ay patuloy na namumuno hanggang sa kamatayan kaya mas naging mahalaga ang libingan kaysa palasyo.

• Napakaraming naitayong piramide sa panahon na ito.

• Ang piramide ay simbolo ng katatagan ng sibilisasyon ng sinaunang Egyptian.

• Nagpapakita ng matatag na kabuhayan at organisadong pamumuno ng pamahalaan.

• Naipagawa rin ang Sphinx.

• Humina ang kapangyarihan ng mga pharaoh noong 2180 BCE, na naging hudyat sa pagwawakas ng kaharian.

Gitnang Kaharian (1991 BCE-1786 BCE)

• Panahon ng Pagtatayo ng mga proyekto tulad ng mga irigasyon at kanal.

• Nakagawa ng malaking dike para sa pag-ipon sa tubig baha.

• Nakagawa ng karagdagang lupang sakahan sa pagpapatuyo ng mga latian sa Lower Egypt.

• Sinalakay ng Hyksos, mga Asyanong lagalag.

Bagong Kaharian (1554 BCE-1070 BCE)

• Panahon ng Imperyo.

• Panahon ng pagyabong ng sining, paglakas ng hukbong sandatahan, kasaganahan, at katanyagan.

• Itinatag ni Ahmose I ang ika-18 na dinastiya.

• Ahmose I ang unang Pharaoh ng Bagong Dinastiya.

• Thutmose I sumakop sa Palestine at ang mga lupain na nasa kanluran ng Euphrates.

• Hatsepsut isang babaeng pharaoh.

• Thutmose III nagsagawa ng matagumpay na pagsalakay sa Palestine at Syria.

• Amenhotep IV nagpatupad ng monoteismo.

• Tutankhamen naging tanyag sa nakatagong libingan sa Valley of the kings.

• Rameses II isang dakila at malakas na pharaoh na nabuhay hanggang 99.

• Pagkatapos ni Rameses II ay napalitan na siya ng mahinang pinuno at sinalakay ang kanilang kaharian.

Page 12:

• Egypto bilang imperyo ng Romano sa Panahon ng Ptolemaic Era

  • Egypto ay naging imperyo ng Romano sa Panahon ng Ptolemaic Era

  • Egypto ay may sistema ng pagsusulat na hieroglyphics

    • Hieroglyphics ay isang sistema ng pagsusulat ng mga Egyptian

    • Nakasulat ang hieroglyphics sa mga papel, pampublikong gusali, luwad, at kahoy

  • Egypto ay may mga piramide na puno ng simbolismo relihiyoso

    • Ang mga piramide ay simbolo ng kapangyarihan ng pharaoh at paniniwala sa buhay matapos ang kamatayan

    • Ang mga piramide ay nagpapakita ng kayamanan at karangyaan ng pharaoh

  • Egypto ay gumagamit ng mummification para sa pagpapreserba ng mga yumao

    • Ang mummification ay proseso ng pagpapatuyo ng bangkay gamit ang kemikal

    • Ang embalsamadong bangkay ay pinipintahan, binabalutan ng linen, at pinapalamutian ng alahas

Page 12:

• Mga ambag ng Ehipto sa kabihasnan

  • Egypto ay may sistema ng pagsusulat na hieroglyphics

    • Hieroglyphics ay isang sistema ng pagsusulat ng mga Egyptian

    • Nakasulat ang hieroglyphics sa mga papel, pampublikong gusali, luwad, at kahoy

  • Egypto ay gumagamit ng mummification para sa pagpapreserba ng mga yumao

    • Ang mummification ay proseso ng pagpapatuyo ng bangkay gamit ang kemikal

    • Ang embalsamadong bangkay ay pinipintahan, binabalutan ng linen, at pinapalamutian ng alahas

  • Egypto ay may mga piramide na puno ng simbolismo relihiyoso

    • Ang mga piramide ay simbolo ng kapangyarihan ng pharaoh at paniniwala sa buhay matapos ang kamatayan

    • Ang mga piramide ay nagpapakita ng kayamanan at karangyaan ng pharaoh

  • Egypto ay may sistema ng pagsusulat na hieroglyphics

    • Hieroglyphics ay isang sistema ng pagsusulat ng mga Egyptian

    • Nakasulat ang hieroglyphics sa mga papel, pampublikong gusali, luwad, at kahoy

  • Egypto ay gumagamit ng mummification para sa pagpapreserba ng mga yumao

    • Ang mummification ay proseso ng pagpapatuyo ng bangkay gamit ang kemikal

    • Ang embalsamadong bangkay ay pinipintahan, binabalutan ng linen, at pinapalamutian ng alahas

Page 12:

• Mga ambag ng Ehipto sa kabihasnan

  • Egypto ay may sistema ng pagsusulat na hieroglyphics

    • Hieroglyphics ay isang sistema ng pagsusulat ng mga Egyptian

    • Nakasulat ang hieroglyphics sa mga papel, pampublikong gusali, luwad, at kahoy

  • Egypto ay gumagamit ng mummification para sa pagpapreserba ng mga yumao

    • Ang mummification ay proseso ng pagpapatuyo ng bangkay gamit ang kemikal

    • Ang embalsamadong bangkay ay pinipintahan, binabalutan ng linen, at pinapalamutian ng alahas

  • Egypto ay may mga piramide na puno ng simbolismo relihiyoso

    • Ang mga piramide ay simbolo ng kapangyarihan ng pharaoh at paniniwala sa buhay matapos ang kamatayan

    • Ang mga piramide ay nagpapakita ng kayamanan at karangyaan ng pharaoh

  • Egypto ay may sistema ng pagsusulat na hieroglyphics

    • Hieroglyphics ay isang sistema ng pagsusulat ng mga Egyptian

    • Nakasulat ang hieroglyphics sa mga papel, pampublikong gusali, luwad, at kahoy

  • Egypto ay gumagamit ng mummification para sa pagpapreserba ng mga yumao

    • Ang mummification ay proseso ng pagpapatuyo ng bangkay gamit ang kemikal

    • Ang embalsamadong bangkay ay pinipintahan, binabalutan ng linen, at pinapalamutian ng alahas

Page 12:

• Mga ambag ng Ehipto sa kabihasnan

  • Egypto ay may sistema ng pagsusulat na hieroglyphics

    • Hieroglyphics ay isang sistema ng pagsusulat ng mga Egyptian

    • Nakasulat ang hieroglyphics sa mga papel, pampublikong gusali, luwad, at kahoy

  • Egypto ay gumagamit ng mummification para sa pagpapreserba ng mga yumao

    • Ang mummification ay proseso ng pagpapatuyo ng bangkay gamit ang kemikal

    • Ang embalsamadong bangkay ay pinipintahan, binabalutan ng linen, at pinapalamutian ng alahas

  • Egypto ay may mga piramide na puno ng simbolismo relihiyoso

    • Ang mga piramide ay simbolo ng kapangyarihan ng pharaoh at paniniwala sa buhay matapos ang kamatayan

    • Ang mga piramide ay nagpapakita ng kayamanan at karangyaan ng pharaoh

  • Egypto ay may sistema ng pagsusulat na hieroglyphics

    • Hieroglyphics ay isang sistema ng pagsusulat ng mga Egyptian

    • Nakasulat ang hieroglyphics sa mga papel, pampublikong gusali, luwad, at kahoy

  • Egypto ay gumagamit ng mummification para sa pagpapreserba ng mga yumao

    • Ang mummification ay proseso ng pagpapatuyo ng bangkay gamit ang kemikal

    • Ang embalsamadong bangkay ay pinipintahan, binabalutan ng linen, at pinapalamutian ng alahas

Page 13:

• Kabihasnang Tsina sa Silangang Asya

  • Kabihasnang Tsino ay pinakamatandang kabihasnang nananatili sa buong daigdig

  • Mga ideolohiyang suportado ng estado tulad ng Confucianism at Taoism

  • Pagkakaisa at pagkakawatak-watak ng China

• Heograpiya ng Ilog Huang Ho

  • Ilog Huang Ho ay nagmumula sa kanlurang China at dumadaloy patungo sa Yellow Sea

  • Ilog Huang Ho ay nagpabago-bago ng dinaraanan nito

  • Pag-apaw ng Huang Ho ay nagdudulot ng pataba sa lupa ngunit madalas nagkakaroon ng pagbaha sa North China Plain

• Mga dinastiya sa Tsina

  • Xia (1570 B.C.E.)

    • Sinasabing nag-ugat ito mula sa Longshan, isang kulturang Neolitikong laganap sa lambak ng Huang Ho

    • Hindi pa lubusang napatunayan dahil sa kawalan ng matibay na ebidensiyang arkeolohiya

  • Shang (1570 B.C.E. - 1045 B.C.E.)

    • Pinakamaunlad na kabihasnang gumamit ng bronse

    • Gumagamit ng Oracle Bone Reading at nagsasakripisyo ng buhay na tao

    • Naniniwala sa Mandate of Heaven o "Basbas ng Kalangitan"

  • Zhou (1045 B.C.E. - 221 B.C.E.)

    • Mahahalagang kaisipan tulad ng Confucianism at Taoism

    • Layuning magkaroon ng tahimik at organisadong lipunan

    • Hangad ang balanseng sa kalikasan at pakikiayon ng tao sa kalikasan

Page 14:

Legalism

• Tao is born evil and selfish

• Can be controlled through strict laws and harsh punishments

Qin or Ch'in Dynasty (221 B.C.E. - 206 B.C.E.)

• Conquered the states of the Zhou Dynasty

• Under Ying Zheng, unified the warring states and brought different regions of China under his rule

• Ying Zheng declared himself as the "First Emperor" of China and was known as Shi Huangdi or Shih Huang Ti

• Built the Great Wall of China as a defense against nomadic tribes from the north

• Dynasty weakened after the death of Shi-Huang Ti Han

Han Dynasty (202 BCE- 220 C.E.)

• First dynasty to embrace Confucianism

• Significant contribution to the writing of Chinese history

• Restored the neglected Great Wall and built the Grand Canal, connecting the Huang Ho and Yangtze rivers

T'ang Dynasty (618 C.E. - 907 C.E.)

• Li Yuan, a former Sui official, founded the T'ang Dynasty after rebelling against the abuses of the Sui Dynasty

• Introduction of woodblock printing

• Era of prosperity and rapid changes in art and technology

• Buddhism became the dominant religion, embraced by both the aristocracy and common people

• Civil service examination system was reinstated and improved

Song Dynasty (960 C.E. - 1127 C.E.)

• Established by an imperial army

• Agricultural technology advancements ensured sufficient food supply

• Introduction of gunpowder and the practice of binding women's feet (Lotus Feet)

• Development of a printing method

• Northern part of China was conquered by barbarians, forcing the Song Dynasty to abandon its capital in the 12th century

Page 15:

Yuan Dynasty (1279 - 1368)

• Founded by Kublai Khan, a Mongol leader

• For the first time, China was ruled by foreign barbarians

• Mongols maintained their cultural identity and lived separately from the Chinese

• Pax Mongolica brought peace, efficient communication system, and prosperous trade across a vast territory

• Overthrown by rebellions, one led by Zhu Yuanzhang who established the Ming Dynasty

Ming Dynasty (1368 - 1644)

• Built the Forbidden City as the emperor's residence

• Introduction of movable type printing