Etyka_jako_dyscyplina_filozoficzna

Moduł I: Filozoficzne podstawy etyki inżynierskiej

Lekcja 1: Etyka jako dyscyplina filozoficzna

• Definicja moralności:

  • W potocznym języku oraz w nauce "etyka" i "moralność" używane są zamiennie, co powoduje niejasności.

  • Podział etyki (T. Kotarbiński):

    • Etyka w sensie szerszym: mądrość życiowa, ogól dorad, jak żyć.

    • Etyka w sensie węższym: analiza wartości moralnej postępowania.

  • Moralność: złożona i niespójna, nie można skonstruować jednej definicji (I. Lazari-Pawłowska).

Etymologia terminów

• Greckie ethos: oznacza wspólnotę, sposób życia, obyczaje ludzi.

• Łacińskie mos: oznacza wolę narzucaną przez bogów lub władców, a później tradycję i obyczaje.

Cechy fenomenu moralności

1. Brak jednorodności:

   • Trzy główne koncepcje:

     • Felicytologia: sztuka osiągania osobistego szczęścia.

     • Perfekcjonistyka: technika zdobywania doskonałości osobistej.

     • Moralność: zbiór zasad współżycia społecznego.

2. Funkcje moralności:

   • Stymulacja działań ludzkich.

   • Wyrażenie celów życiowych.

   • Współdecydowanie o rzeczywistym zachowaniu.

3. Współzależność z innymi formami świadomości:

   • Moralność nie funkcjonuje samodzielnie.

Etyka jako nauka filozoficzna

• Formułowanie zasad moralnych:

  • Etyka tworzy system ogólnych zasad oraz szczegółowe normy ludzkiego działania.

  • Użycie terminu "nauka": odnosi się do usystematyzowanego zbioru twierdzeń.

• Filozoficzny charakter etyki:

  • Etyka bada podstawowe składniki moralności.

  • Ogólne zasady: moralne cele, dobro oraz imperatywy moralne.

  • Etyka przesądza o tym, co uznawane za moralne dobre lub złe.

Cel i metody etyki

• Cel etyki: budowa teoretycznej moralności.

• Ludzkie działania: definiowane jako rozumne akty, nieobejmujące działań nieświadomych.

• Poznanie w etyce:

  • Dwie funkcje poznawcze: myślenie abstrakcyjne (tworzenie ogólnych pojęć) oraz eksperymentalne (refleksja nad moralnością).

Przedmiot etyki

• Przedmiot materialny: ludzkie działanie, postawy oraz normy moralne.

• Różnorodność podejść do etyki:

  • Analiza działań, obowiązków oraz norm moralnych.

Związki etyki z innymi naukami

• Etyka w relacji do nauk filozoficznych i szczegółowych:

  • Etyka różni się przedmiotem formalno-metodologicznym, ale ma wspólny przedmiot materialny z naukami jak psychologia i socjologia.

Problematyka nauk o moralności

• Opis etyki: różnice między nauką o moralności (opisowa) a etyką (normatywna).

• Współczesne pytania etyczne dotyczące sposobu kształtowania moralności.

Moralność i ocena

• Moralność tworzy działania ludzi:

  • Moralność jako teren połączenia teorii z praktyką.

• Kazuistyka: analiza konkretów moralnych i konkretnych sytuacji.

• Postawy badawcze:

  • Obiektywny obserwator przeciwko zaangażowanemu twórcy moralności.