Bolecki__Pawelec._Język_Barańczaka

Język poetycki Stanisława Barańczaka

• Autorzy w kontekście analizy języka w poezji:

  • Włodzimierz Bolecki: „Język jako świat przedstawiony”.

  • Dariusz Pawelec: „Poezja Stanisława Barańczaka”.

Poezja lingwistyczna

• Janusz Sławiński:

  • Język nie jest tylko narzędziem do opisu rzeczywistości, lecz samą rzeczywistością.

• Krynicki:

  • Język lingwistyczny postrzegany jako zdegradowany i zmistyfikowany.

• Bolecki:

  • Wiersze Barańczaka łączą przedstawienie języka z opisem sytuacji i postaw moralnych.

Metajęzykowe utwory Barańczaka

• Kategorie wyrażeń w poezji:

  • Frazeologizmy mowy urzędowej.

  • Frazeologizmy mowy propagandowej.

  • Frazeologizmy mowy potocznej.

  • Pojedyncze słowa nacechowane kontekstami społecznymi.

• Główna figura: zasada amplifikacji - rozszerzanie i przekształcanie tematu.

Amplifikacja

• Amplifikacja oparta na przekształceniach semantycznych:

  • Nagromadzenie parafraz, porównań, gra homonimii i synonimii.

  • Zaskakujące zestawienia słów.

• Amplifikacja oparta na katalogowaniu:

  • Stabilizacja znaczenia i identyfikacji zjawisk.

• Technika paronomazji jako ulubiona przez Barańczaka metoda.

Mowa obca vs mowa własna

• Mowa obca:

  • Wyrażenia, które podkreślają dystans autora do języka.

  • Używanie frazeologizmów propagandowych.

• Mowa własna:

  • Identyfikacja podmiotu z językiem potocznym.

  • Liryka wyznania i najosobistsza mowa.

Ujawnianie obcości mowy

• Typy przekształceń:

  1. Homonimizacja wyrażeń bliskoznacznych.

  2. Kontaminacja wykluczających się pól znaczeniowych.

  3. Konfrontacja przedstawianych frazeologizmów z komentarzem podmiotu.

  4. Portretowanie mowy własnej obcego podmiotu.

Wyrażenia frazeologiczne

• Stereotypowe wyrażenia potoczne jako źródło mowy własnej.

• Wzbogacanie językowych jednostek przez wspólnotę i ekspresjonizm lingwistyczny.

Język jako zapis doświadczeń społecznych

• Wiersze nabywcze jako przykład wykorzystania frazeologizmów.

• Stereotypowe wyrażenia jako nośniki znaczeń.

Język propagandy

• Propaganda jako prymitywne wartościowanie.

• Użycie 1 os. l.mn. dla tworzenia poczucia wspólnoty.

Metafory językowe

• Tworzenie konstrukcji metaforycznych przez przekształcenia frazeologiczne.

Dekompozycja typu substytutywnego

• Przykłady z wierszy Barańczaka.

Kontaminacje frazeologiczne

• Skrzyżowanie połączeń frazeologicznych i miejsce spotkania metafor.

Metody tworzenia metafor

• Powstanie przez analogię.

• Metoda odwrócenia jako przykład oryginalności.

Funkcje modyfikacji

• Ujawnienie kryzysu języka komunikacji i reakcja na jego dewaluację w mediach.

Parodia

• Celem parodii jest ośmieszenie wzorców i zwrócenie uwagi na stereotypowość.

• Przykłady parodii w kontekście komunikacyjnych schematów.

Peiper - poemat rozkwitający

• Zasada rozwijania wypowiedzi poetyckiej przez wprowadzenie szczegółowych określeń.

• Technika rozkwitania w odniesieniu do formy i treści poezji.