J

Balladyna

^^"Balladyna”^^

^^rodzaj literacki: dramat^^

^^gatunek literacki: tragedia^^

\
%%Wątki:%%

  • ^^polityczny^^ → droga Balladyny do władzy
  • ^^baśniowy^^ → dzieje Goplany, Skierki i Chochlika
  • ^^miłosny^^ → rywalizacja Aliny i Balladyny o Kirkora, Alina i Filon, Goplana i Grabiec, miłość matki do córek
  • ^^legendarny^^ → dzieje korony Popielidów
  • ^^kryminalny^^ → zbrodnie Balladyny
  • ^^obyczajowy^^ → życie codzienne wdowy i córek

\
%%Symbole:%%

  1. ^^Korona^^ → symbol władzy → droga Balladyny do zostania królową
  2. ^^Miecz (nóż)^^ → symbol zbrodni → zabójstwo Aliny i innych osób
  3. ^^Serce^^ → symbol miłości
  4. ^^Piorun^^ → symbol sprawiedliwości

\
PLAN WYDARZEŃ

  1. Przybycie Kirkora do chaty Wdowy.
  2. Zbieranie malin przez dziewczęta i zabicie Aliny.
  3. Ślub Kirkowa i Balladyny.
  4. Rozmowa Balladyny z Pustelnikiem.
  5. Wyparcie się przez Balladynę matki i wygnanie jej z zamku.
  6. Zabicie Grabca i przejęcie korony Lecha.
  7. Wyprawa Balladyny do Gniezna i zabicie Kirkora w walce.
  8. Podanie Kostrynowi zatrutego chleba.
  9. Sąd nowej królowej.
    1. Śmierć Balladyny.

\

bohaterowie fantastycznibohaterowie realistyczni
Chochlik i Skierka, Goplana → decydują o biegu akcji, z rozkazu Goplany dochodzi do spotkania sióstr z Kirkorem, Skierka wywyołuje miłość obu sióstr do KirkoraPustelnik, Grabiec, Balladyna, Wdowa, Kirkor, Filon, Alina, Fon Kostryn, Gralon

\
^^czas akcji:^^ nieokreślony, akcja trwa 4 dni

^^miejsce akcji:^^ okolice jeziora Gopło, Gniezno, zamek Kirkora, chata Wdowy, chata Pustelnika, las, sala królewska, wieża, namiot Balladyny i Kostryna

\
Tragizm losu poszczególnych bohaterów

  1. Goplana - przyczynienie się do wielu zbrodni, konieczność ucieczki
  2. Alina - ginie zamordowana przez własną siostrę
  3. Wdowa - włąsna córka się jej wyrzekła, wypędziła ją, Wdowa myślała, że Alina uciekła i ją opuściła
  4. Kostryn - pomógł zbodyć władzę Balladynie, a ta go otruła
  5. Kirkor - nie wie, że jego żona jest zbrodniarką, ginie w wojnie
  6. Balladyna - ginie rażona piorunem
  7. Grabiec - odebrano mu koronę, ginie
  8. Pustelnik - został powieszony mimo swojej pomocy

\
Legenda = elementy fantastyczne + realistyczne (miejsca, czas, postacie)

\
Elementy legendarne w ,,Balladynie”:

  • miejsca - Gniezno (dawna stolica Polski, początek polskiej państwowości)

  • czas - rządy dynastii Popielidów

  • postać:

    ^^Pustelnik^^

    • król Popiel III
    • pozbawiony korony przez brata Popielida IV
    • brat wymordował jego rodzinę
    • władca Gniezna
    • ocalił koronę Lecha

\
Dzieje korony Popielidów:

  1. Była własnością Popiela III, który uciekając z Gniezna ocalił ją przed bratem
  2. Pustelnik przez nieuwagę zostawił koronę w lesie, korona weszła w posiadanie Skierki i Chochlika, którzy przekazali ją Goplanie
  3. Goplana przekazała koronę Grabcu, rekwizyt króla dzwonkowego
  4. Na koniec korona trafia do Balladyny - posiadacz korony obejmuje prawowitą władzę

\
Elementy baśniowe:

  • postacie fantastyczne - Goplana, Chochlik, Skierka
  • występuje magia - wydarzenia fantastyczne → zamiana Grabca w drzewo, wyrok Balladyny, przeobrażenie Goplany w Alinę
  • dobro zwycięża, a zło zostaje ukarane → piorun sprawiedliwości
  • kontrastowe bohaterki - Balladyna i Alina
  • rola natury → wymierza karę, jest świadkiem zbrodni, jaskółki (uciekają przed Balladyną), maliny
  • symbole - nóż, serce, korona…

\
Po co Słowacki wprowadza elementy baśniowe?

Elementy baśniowe tworzą nastrój tajemniczości i grozy, a postacie fantastyczne tworzą akcję.

\
Wątek miłości Goplany i Grabca:

  1. Grabiec wpada do wody, Goplana się w nim zakochuje.

  2. Grabiec kocha Balladynę, Goplana nakazuje Skierce ich rozdziellić.

  3. Grabiec odrzuca Goplanę, ta przemienia go w drzewo (wierzbę płaczącą).

  4. Goplana obiecuje spełnić każde życzenie Grabca, zostaje któlem, dostaje koronę Lecha/Popielidów

  5. Grabiec zostaje zamordowany.

  6. Goplana opuszcza Gopło, leci na północ z kluczem żurawii.

    \

Wątek obyczajowy:

  • biedna chłopska rodzina
  • mieszkanie w ubogiej chacie
  • praca na polu
  • matka kocha obie córki, ale faworyzuje Balladynę
  • Alina troszczy się o matkę
  • Balladyna źle traktuje matkę, lekceważy rady siostry

\

^^Balladyna^^^^Alina^^
wyglądpiękna, wysoka, jasna alabastrowa karnacja, czarne oczy, różane usta, jasne włosyróżana karnacja, fiołkowe oczy, różane usta, jasne włosy splecione w warkocz
relacje z innymiwywyższa się, wykorzystuje innych, obłódnaprzyjazne, bezpośrednie, oparte na zaufaniu
osobowośćzła, okrutna, podstępna, arogancka, władcza, silnadobra, szczera, spokojna, delikatna, otwarta

zbrodnia:

  • z premedytacją - dokładnie przemyślana, zaplanowana
  • w afekcie - pod wpływem silnych emocji, niezaplanowana
zbrodniatyp zbrodniślad zbrodniokolicznościmotyw
zabójstwo Pustelnikaw afekciepowieszone ciało Pustelnikachata Pustelnika, powieszenie jego ciała przez Kostryna na rozkaz Balladynyobawa, że tajemnica o śmierci Aliny wyjdzie na jaw (znamię)
śmierć Alinyw afekciezwłoki Aliny w lesie, znamię na czole Balladynyzabójstwo w lesie, podczas rywalizacji w ,,malinowym turnieju“chęć poślubienia KIrkora, chęć poprawy swojego losy, bytu, stanowiska
zabójstwo Gralonaw afekciezakrwawiony mieczw zamku, Gralon przybywa do Balladyny jago goniecprzekonanie, że Gralon zna prawdę, obawa, że znalazł ciało Aliny
wypędzenie matkiz premedytacjąskargi pokrzywdzonej matki, ślepotapojawienie się matki na sali królewskiej, Balaldyna nakazuje Kostrynowi ją wypędzićchęć ukrycia faktu, że pochodzi z biednej rodziny
zabójstwo Grabcaz premedytacjąciało pozostawione w wieży, zakrwawiony nóżzabicie Grabca we śnie, w wieży, Kostryn znalazł koronęchęć zdobycia korony - władzy
przyczynienie się do zabójstwa Kirkoraz premedytacjąwieść o wojnie, przekupstwona wzgórzu, podczas bitwy, Kirkor ginie w wojnie, którą wywołała Balladynachęć ukrycia przed mężem zbrodni, pragnienie przejęcia nieograniczonej władzy
otrucie Kostrynaz premedytacjązatruty chleb, zatruty nóżnamiot Kostryna i Balladyny, Balladyna udaje, że jest wdzieczna za pomoccheć pozbycia się jedynego żwiadka, niechęć do dzielenia się władzą

Kolejna zbrodnie przedstawiają drogę Balladyny do władzy.

Plama na czole Balladyny to rozmazana krew jej siostry, znamię morcercy. Podobne znamię pojawiło się w Biblii, gdy Kain zabił swojego brata Abla.

\
^^Cechy charakteru Balladyny:^^

  1. Leniwa - nie chce jej się pracować, wysługuje się siostrą i matką
  2. Żądna władzy, chciwa - chciała całą władzę tylko dla siebie
  3. Ambitna - postwa wieśniaczka chciała zostać królową, nie cofnęła się przed kolejnymi morderstwami, aby osiągnąć swój cel
  4. Bezduszna/Bezwzględna - wygnała swoją matkę, otruła Kostryna, zabiła wiele osób
  5. Kłamliwa/Fałszywa - kluje intrygi, wykorzystuje innych do relizacji własnych celów
  6. Wyniosła/Pyszna - uważała się za lepszą od innych, gardziła ludźmi, wstydziła się swojego pochodzenie
  7. Pomysłowa - przecięła chleb zatrutym nożem, aby pozbyć się świadka

\

Argumenty oskarżające BalladynęArgumenty na obronę Balladyny
okrutna, popełniła wiele morderstw, wyparła się własnej matki, skazała ją na tortury, uknuła spisek przeciwko własnemu mężowi, wartości materialne były dla niej ważniejsze niż rodzina, patrzyła tylko na siebie, była egoistkąBalladyna konsekwentnie dąży do celu (,,cel uświęca środki'‘), chciała poprawić swój los, wyrwać się z biedy, za całą sytuację odpowiedzialna jest Goplana, Skierka i Chochlik, wiele zbrodni popełniła w afekcie, owładnięta była szaleństwo

\
cechy dramatu:

  • zawiera dialogi i monologi bohaterów
  • brak narratora i podmiotu lirycznego
  • o wydarzeniach dowadujemy się od bohaterów
  • utwór jest przeznaczony do wystawiania na scenie
  • zawiera tekst główny i poboczny (didaskalia)

\