"Balladyna”

rodzaj literacki: dramat

gatunek literacki: tragedia

Wątki:

• polityczny → droga Balladyny do władzy

• baśniowy → dzieje Goplany, Skierki i Chochlika

• miłosny → rywalizacja Aliny i Balladyny o Kirkora, Alina i Filon, Goplana i Grabiec, miłość matki do córek

• legendarny → dzieje korony Popielidów

• kryminalny → zbrodnie Balladyny

• obyczajowy → życie codzienne wdowy i córek

Symbole:

1. Korona → symbol władzy → droga Balladyny do zostania królową

2. Miecz (nóż) → symbol zbrodni → zabójstwo Aliny i innych osób

3. Serce → symbol miłości

4. Piorun → symbol sprawiedliwości

PLAN WYDARZEŃ

1. Przybycie Kirkora do chaty Wdowy.

2. Zbieranie malin przez dziewczęta i zabicie Aliny.

3. Ślub Kirkowa i Balladyny.

4. Rozmowa Balladyny z Pustelnikiem.

5. Wyparcie się przez Balladynę matki i wygnanie jej z zamku.

6. Zabicie Grabca i przejęcie korony Lecha.

7. Wyprawa Balladyny do Gniezna i zabicie Kirkora w walce.

8. Podanie Kostrynowi zatrutego chleba.

9. Sąd nowej królowej.

10. Śmierć Balladyny.

czas akcji: nieokreślony, akcja trwa 4 dni

miejsce akcji: okolice jeziora Gopło, Gniezno, zamek Kirkora, chata Wdowy, chata Pustelnika, las, sala królewska, wieża, namiot Balladyny i Kostryna

Tragizm losu poszczególnych bohaterów

1. Goplana - przyczynienie się do wielu zbrodni, konieczność ucieczki

2. Alina - ginie zamordowana przez własną siostrę

3. Wdowa - włąsna córka się jej wyrzekła, wypędziła ją, Wdowa myślała, że Alina uciekła i ją opuściła

4. Kostryn - pomógł zbodyć władzę Balladynie, a ta go otruła

5. Kirkor - nie wie, że jego żona jest zbrodniarką, ginie w wojnie

6. Balladyna - ginie rażona piorunem

7. Grabiec - odebrano mu koronę, ginie

8. Pustelnik - został powieszony mimo swojej pomocy

Legenda = elementy fantastyczne + realistyczne (miejsca, czas, postacie)

Elementy legendarne w ,,Balladynie”:

• miejsca - Gniezno (dawna stolica Polski, początek polskiej państwowości)

• czas - rządy dynastii Popielidów

• postać:

  Pustelnik

  • król Popiel III

  • pozbawiony korony przez brata Popielida IV

  • brat wymordował jego rodzinę

  • władca Gniezna

  • ocalił koronę Lecha

Dzieje korony Popielidów:

1. Była własnością Popiela III, który uciekając z Gniezna ocalił ją przed bratem

2. Pustelnik przez nieuwagę zostawił koronę w lesie, korona weszła w posiadanie Skierki i Chochlika, którzy przekazali ją Goplanie

3. Goplana przekazała koronę Grabcu, rekwizyt króla dzwonkowego

4. Na koniec korona trafia do Balladyny - posiadacz korony obejmuje prawowitą władzę

Elementy baśniowe:

• postacie fantastyczne - Goplana, Chochlik, Skierka

• występuje magia - wydarzenia fantastyczne → zamiana Grabca w drzewo, wyrok Balladyny, przeobrażenie Goplany w Alinę

• dobro zwycięża, a zło zostaje ukarane → piorun sprawiedliwości

• kontrastowe bohaterki - Balladyna i Alina

• rola natury → wymierza karę, jest świadkiem zbrodni, jaskółki (uciekają przed Balladyną), maliny

• symbole - nóż, serce, korona…

Po co Słowacki wprowadza elementy baśniowe?

Elementy baśniowe tworzą nastrój tajemniczości i grozy, a postacie fantastyczne tworzą akcję.

Wątek miłości Goplany i Grabca:

1. Grabiec wpada do wody, Goplana się w nim zakochuje.

2. Grabiec kocha Balladynę, Goplana nakazuje Skierce ich rozdziellić.

3. Grabiec odrzuca Goplanę, ta przemienia go w drzewo (wierzbę płaczącą).

4. Goplana obiecuje spełnić każde życzenie Grabca, zostaje któlem, dostaje koronę Lecha/Popielidów

5. Grabiec zostaje zamordowany.

6. Goplana opuszcza Gopło, leci na północ z kluczem żurawii.

Wątek obyczajowy:

• biedna chłopska rodzina

• mieszkanie w ubogiej chacie

• praca na polu

• matka kocha obie córki, ale faworyzuje Balladynę

• Alina troszczy się o matkę

• Balladyna źle traktuje matkę, lekceważy rady siostry

zbrodnia:

• z premedytacją - dokładnie przemyślana, zaplanowana

• w afekcie - pod wpływem silnych emocji, niezaplanowana

Kolejna zbrodnie przedstawiają drogę Balladyny do władzy.

Plama na czole Balladyny to rozmazana krew jej siostry, znamię morcercy. Podobne znamię pojawiło się w Biblii, gdy Kain zabił swojego brata Abla.

Cechy charakteru Balladyny:

1. Leniwa - nie chce jej się pracować, wysługuje się siostrą i matką

2. Żądna władzy, chciwa - chciała całą władzę tylko dla siebie

3. Ambitna - postwa wieśniaczka chciała zostać królową, nie cofnęła się przed kolejnymi morderstwami, aby osiągnąć swój cel

4. Bezduszna/Bezwzględna - wygnała swoją matkę, otruła Kostryna, zabiła wiele osób

5. Kłamliwa/Fałszywa - kluje intrygi, wykorzystuje innych do relizacji własnych celów

6. Wyniosła/Pyszna - uważała się za lepszą od innych, gardziła ludźmi, wstydziła się swojego pochodzenie

7. Pomysłowa - przecięła chleb zatrutym nożem, aby pozbyć się świadka

cechy dramatu:

• zawiera dialogi i monologi bohaterów

• brak narratora i podmiotu lirycznego

• o wydarzeniach dowadujemy się od bohaterów

• utwór jest przeznaczony do wystawiania na scenie

• zawiera tekst główny i poboczny (didaskalia)