Ar-Ge Hukuku Notes

Dr. Hasan Karslıoğlu tarafından Ar-Ge Hukuku Notları

Öğretim Görevlisi Hakkında: Hasan Karslıoğlu, Ar-Ge Hukuku konusunda uzmanlaşmıştır.

Dersin İçeriği:

• Hukukun temel prensipleri.

• Ticaret hukukunun kavramı ve kapsamı.

• Fikri mülkiyetin önemi.

• Ticari sırların gerekliliği ve korunması.

• Adil ve sağlıklı rekabet.

• Türkiye ve dünyada Ar-Ge'nin yeri ve önemi.

• Türkiye'de Ar-Ge'nin idari yapısı.

• Ar-Ge hukuku kapsamındaki temel prensipler.

• Ar-Ge çalışanları tarafından yapılan buluşlar ve rekabet etmeme hükümleri uygulanması.

Öğrenme Çıktıları:

• Mühendislik alanında ihtiyaç duyulan hukuki bakış açısını sağlamak.

• Ticaret hukukunun temel kurumları hakkında bilgi edinmek.

• Ar-Ge faaliyetlerindeki hukuki süreçleri ve diğer hukuk alanları ile ilişkisini ortaya koymak.

• Ar-Ge ile doğrudan ilgili unsurları yasal bir bakış açısıyla anlamak.

• Ar-Ge süreçlerinin ve sonuçlarının hukuki değerlendirilmesini sağlamak.

Önerilen Kaynaklar:

• Metin TURAN, Bilişim Hukuku.

• Safiye Nur BAĞRIAÇIK, Üretim ve İş Sırlarının Korunması.

• Muhammed SULU, Ticari Sır ve Korunması.

Ek Kaynaklar:

• Ali Haydar DOĞU, Bilişim Hukuku.

• Tufan ÖĞÜZ, Know-how Sözleşmeleri.

• Hamdi YASAMAN, Haksız Rekabet ve Rekabet Yasağı.

• Dilek Özge ERDEM, Ticari Sır Bankacılık Sırrı veya Müşieri Sırrı Niteliğindeki Bilgi veya Belgelerin Açıklanması Suçu.

• François DESSEMONTET, Intellectual Property Law in Switzerland.

• Peter CHROCZIEL/Moritz LORENZ, Intellectual Property and Competition Law.

• Diane ROWLAND/Uta KOHL/Andrew CHARLESWORTH; Information Technology Law

Hukuk: Amaç, Temel Kavramlar ve Önem

• Aristoteles'in Görüşü: İnsanlar doğası gereği toplumda yaşayabilir.

• Toplumun Tanımı: İnsan topluluğu, ilişkiler kurar ve örgüt yapıları oluşturur.

• Örnek: Robinson Crusoe'nun davranışları içgüdüseldir, Cuma'nın gelişi kurallar gerektirir.

Sosyal Hayatı Düzenleyen Kurallar:

• Dini kurallar

• Gelenek ve görenekler

• Görgü kuralları

• Ahlaki kurallar

• Hukuk kuralları

• Ubi societas, ibi jus: Toplum varsa, hukuk vardır.

Hukuk Kuralları:

• Devlet gücüyle desteklenir.

• Özellikleri: Dış dünyadaki olaylarla ilgilenir; soyut, genel, sürekli; emir ve zorlama içerir.

Hukuk Kurallarının Sınıflandırılması:

• Emredici, yetkilendirici, tanımlayıcı, tamamlayıcı, yorumlayıcı, yürürlükten kaldırıcı.

• Tamamlayıcı: Taraflar bir konuyu düzenlemezse uygulanır.

• Tanımlayıcı: Hukuki bir kavramın anlamını belirtir.

• Yorumlayıcı: Belirsiz konularda uygulanır.

• Yetkilendirici: Bir eylemi yapma veya yapmama özgürlüğü verir.

Hukuk Kavramı:

• Hukukun Tanımı: Sosyal hayatı düzenleyen ve devlet yaptırımlarıyla desteklenen kurallar bütünü.

• Detaylı Tanım: Bireyler veya bireyler ve toplum arasındaki ilişkileri düzenleyen kurallar.

Hukukun Kaynakları:

• Birincil: Bağlayıcı (yazılı ve yazısız).

  • Yazılı: Kanunlar, anayasalar, yönetmelikler.

  • Yazısız: Örf ve adet kuralları.

• İkincil: Kılavuz niteliğinde (doktrin, içtihat).

  • Doktrin/Bilimsel Görüş: Hukukçuların görüşleri.

  • İçtihat: Mahkeme kararları.

Hukuki Normlar Hiyerarşisi:

• Anayasa

• Temel Hak ve Özgürlüklere İlişkin Uluslararası Anlaşmalar

• Kanun / OHAL Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri / Uluslararası Anlaşmalar

• Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi

• Yönetmelik

• Alt düzeydeki kurallar üst düzeydeki kurallara uymalıdır.

Kanunların Yürürlüğe Girmesi ve Kaldırılması:

• Metinde yazan tarihte veya Resmi Gazete'de yayımlandığı gün yürürlüğe girer.

• Kaldırma: Açıkça, değişiklik veya Anayasa Mahkemesi iptali.

Hukuk Kurallarının Uygulanması:

• Kanunu bilmemek mazeret sayılmaz (TCK m.4).

Hukuk Kuralları Arasındaki Çatışma:

• Lex posterior ('yeni > eski'): Daha yeni kural uygulanır.

• Lex specialis ('özel > genel'): Özel hüküm uygulanır.

• Lex superior: Üst düzeydeki kural uygulanır.

Hukukta Yorum Yöntemleri:

• Sözel: Metinden anlam çıkarma.

• Tarihi: Yasa koyucunun niyeti.

• Mantıksal: Bağlama göre anlam.

• Kavramsal: Kuralın soyut içeriği.

• Menfaatler Dengesi: Tarafların menfaatlerini dengeleme.

• Amaçsal: Yasa koyucunun amacını belirleme.

Hukuk Dalları:

• Kamu Hukuku: Anayasa, İdare, Ceza, Vergi, Uluslararası Kamu Hukuku.

• Özel Hukuk: Medeni, Ticaret, Uluslararası Özel, Fikri Mülkiyet Hukuku.

Yaptırım, Yargı Teşkilatı ve Temel İş Hukuku Kavramları

Yaptırım Kavramı:

• Yaptırım: Bir kuralın uygulanması; ceza ve zorlama içerir.

• Bir kuralın emri yerine getirilmezse veya yasak ihlal edilirse uygulanır.

Yaptırım Türleri:

• Ceza Hukuku: Hapis, adli para cezası.

• İdare Hukuku: İdari para cezası, önlemler.

• Medeni Hukuk: Tazminat, butlan, iade.

Sözleşme Şartları:

• En az iki taraf

• Karşılıklı niyet

• Ahlaka ve hukuka aykırı olmamak

• Şekil şartı (isteğe bağlı)

Sözleşme Özgürlüğü:

• Sözleşme yapma/yapmama, kişi seçme, konu/şartları belirleme özgürlüğü.

Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlandırılması:

• Kamu düzenine, ahlaka, yasalara aykırı olamaz; şekil şartı.

Butlan (Geçersizlik):

• Hukuki işlemin sonuç doğuramaması.

• Mutlak: Başından itibaren hükümsüz.

• Nisbi: İlgili tarafın talebi üzerine geçersiz olur.

Yargı Teşkilatı:

• Anayasa, İdare, Adli (Ceza, Hukuk).

Anayasa Yargısı:

• Anayasaya uygunluğu denetler.

• Kanunları denetler.

• 2010'dan beri bireysel başvuru imkanı.

İdari Yargı:

• Devletin eylemlerine karşı.

• İdarenin kamu gücüne dayalı işlemlerinden kaynaklanan uyuşmazlıkları çözer.

• İlk derece mahkemeleri: İdare ve Vergi Mahkemeleri.

• Üst mahkeme: Bölge İdare Mahkemeleri.

• Danıştay: Temyiz mahkemesi.

Adli Yargı:

• Ceza: Suçların cezalandırılması, re'sen soruşturma.

• Hukuk: Uyuşmazlıkların çözümü, kişisel/malvarlığı değerleri hakkında kararlar.

Uyuşmazlık Yargısı:

• Hukuk ve idare mahkemeleri arasındaki görev anlaşmazlıklarını çözer.

• Olumlu anlaşmazlık: Her ikisi de yetki iddia eder.

• Olumsuz anlaşmazlık: Hiçbiri yetki iddia etmez.

İş Hukuku:

• Çalışanlar ve işverenler arasındaki ilişkiyi düzenler.

• Çalışanı koruma.

• İşçi lehine yorumlama.

• Bireysel: Çalışanların işverenlerle ilişkilerini düzenler.

• Toplu: İşçi ve işverenlerin birleşmesinden doğan ilişkileri düzenler.

İş Sözleşmesi:

• İşçi bağımlı çalışmayı, işveren ücret ödemeyi taahhüt eder (İş Kanunu Madde 8).

• Belirli veya belirsiz süreli.

• Bir yıl veya daha uzun süreli olanlar yazılı olmalıdır.

İşçi:

• İş sözleşmesi ile çalışan kişi.

• Gereklilikler: Geçerli iş ilişkisi, iş yapma, ücret, bağımlılık.

İşveren:

• İşçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişi.

İşyeri:

• İşçinin mal/hizmet üretmek için örgütlendiği yer (İş Kanunu Madde 2).

İşçinin Borçları:

• İşi görme: İşi bizzat yapma.

• İtaat: İşverenin düzenlemelerine uyma.

• Sadakat: İyi niyetle hareket etme.

• Rekabet etmeme: Sözleşme bitiminden sonra rekabet etmeme.

İşverenin Görevleri:

• Ücret ödeme.

• Çalışanı koruma.

• Eşit davranma.

• Diğer: Araç/gereç sağlama, masrafları ödeme, kişisel dosya oluşturma, buluş için ücret ödeme.

Ticaret Hukukunda Temel Kavram ve Sistemler

Ticaret Hukuku:

• Ticari ilişkileri düzenleyen hukuk dalı.

• Ana kaynak: 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu.

Ticaret Hukukunda Sistemler-1:

• Subjektif: Tacir esas alınır.

• Objektif: Ticari işlemlere Ticaret Hukuku uygulanır.

Ticaret Hukukunda Sistemler-2:

• Karma Sistem: Ticari işlem ve tacir esas alınır.

• Ticari İşletme Esası: Ticaret Hukukunun özü ticari işletmedir.

Temel Ticaret Hukuku Kavramları:

• Ticaret: Kar amacıyla alım satım.

• Şirket: Ortak bir amacı olan insan topluluğu (Borçlar Kanunu Madde 620).

Türk Ticaret Kanunu Madde 19 – Ticari İş Karinesi:

• Tacirin borçları ticari niteliktedir.

• Gerçek Kişi Tacirler İçin İstisna: Tacirin, işlemin ticari işle ilgili olmadığını bildirmesi veya durumun uygun olmaması halinde.

• Tek Taraflı Ticari İşlemler: Bir taraf için ticari olan işlem, diğer taraf için de ticari sayılır.

III - Ticari İşletmeler MADDE 3:

• Ticari işletmeyle ilgili tüm işlemler ticari iştir.

Şirket Türleri:

• Anonim şirket

• Limited ortaklık

• Anonim Şirket

• Limited şirket

• Kooperatif

• TÜZEL KİŞİLİĞE SAHİP

• Ortaklık

• Adi ortaklık

• Donatma İştiraki

• Sınırlı sorumluluk ilkesi, bir kişi veya ortaklığın borçları nedeniyle yalnızca yatırılan sermaye miktarıyla sorumlu olması anlamına gelir. Tüzel kişilik, gerçek kişiler (insan) dışındakiler ve kişiliği verilenler ve hak ve borcu olabilenler anlamına gelir.

Ticari İşletme:

• Esnaf faaliyetini aşan gelir elde etmeyi amaçlayan işletme (TTK m.11).

Ticari İşletmenin Unsurları:

• Ekonomik faaliyet

• Süreklilik

• Bağımsızlık

• Esnaf faaliyetini aşan gelir elde etme amacı

Ticari İş 1:

• Gelir elde etmeyi amaçlayan faaliyetler.

• Türk Ticaret Kanunu'nun 3. maddesindeki tanım.

Ticari İş -

Sorry, I didn't get that. Can you try again?