Samenvatting van de staatsstructuur en wetgeving in Nederland

Dit is Nederland

1. Inleiding

• Buitengewoon Opsporingsambtenaar (BOA) voert overheidstaak uit
• Wettelijke bevoegdheid om strafbare feiten op te sporen
• Belang van wetgeving in Nederlandse samenleving
• Hoe wordt wetgeving vastgesteld?

1.2 Welke staatsvorm heeft Nederland?

• Term gedecentraliseerde eenheidsstaat
  • Centrale overheid: het Rijk
  • Decentrale overheden: provincies, waterschappen, gemeenten
• Kenmerken van een staat:
  • Grondgebied
  • Volk
  • Eigen overheidsgezag
• Gecentraliseerde vs. gedecentraliseerde states:
  • Gecentraliseerd: alleen centrale overheid heeft wetgevende macht
  • Gedecentraliseerd: centrale overheid geeft wetgevende macht aan lagere organen
• Nederland is een gedecentraliseerde eenheidsstaat met beperkte bevoegdheden voor lagere overheden

1.3 Scheiding der machten (trias politica)

• Wetgevende macht
• Uitvoerende macht
• Rechterlijke macht
• Drie onafhankelijke machten zijn essentieel voor het voorkomen van machtsmisbruik

1.3.1 Onafhankelijke machten

1. Wetgevende macht

   • Staten-Generaal (Tweede en Eerste Kamer)
   • Provinciale Staten
   • Gemeenteraad

2. Uitvoerende macht

   • Regering, Gedeputeerde Staten, college van B&W, burgemeester

3. Rechterlijke macht

   • Onafhankelijke rechters

1.3.2 Belang van de scheiding

• Voorkomt dat één orgaan teveel macht heeft
• Wetgevende macht controleert de uitvoerende macht
• Rechterlijke macht zorgt voor onafhankelijke rechtspraak

1.4 Het Rijk

• De centrale overheid en haar organen
• Kenmerken van een democratische rechtsstaat:
  • Parlement (Staten-Generaal):
  • Tweede Kamer: 150 leden, 4 jaar zitting
  • Eerste Kamer: 75 leden, getrapte verkiezing, 4 jaar zitting
  • Constitutionele monarchie
  • Grondwet en verantwoordelijkheden van de Koning

1.4.1 De Staten-Generaal

• Volksvertegenwoordiging
  • Controleert het regeringsbeleid
  • Betrokken bij wetgeving

1.4.2 De regering

• Hoogste bestuursorgaan, bestaat uit:
  • Koning en ministers
• Taak van de regering:
  • Doet wetsvoorstellen, ontwikkelt beleid, onderhoudt relaties

1.4.3 De verhouding tussen Staten-Generaal en regering

• Verantwoording afleggen door de regering aan de Kamer
• Kamers hebben het laatste woord

1.5 Wetgeving in de gedecentraliseerde eenheidsstaat

• Wetten in formele vs. materiële zin
• Attributie, delegatie en subdelegatie van wetgevende bevoegdheid
• Procedure totstandkoming van wetten

1.5.1 Vaststellen van een wet (in formele zin)

• Wet wordt vastgesteld door regering en Staten-Generaal
• Procedure via wetsvoorstel, advies Raad van State, stemming in beide kamers

1.5.2 Wet in materiële zin

• Verschillende vormen van wetgeving, zoals AMvB

1.5.3 Jurisprudentie als rechtsbron

• Jurisprudentie beïnvloedt de interpretatie en toepassing van de wet

1.6 De provincie

• Organisatie en wetgeving van provincies
• Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten
• Procedure tot vaststelling provinciale verordeningen

1.7 De gemeente

• Gemeenteraad, college van B&W, en burgemeester
• Vergelijkbare procedures voor gemeentelijke verordeningen
• Noodverordening en verantwoordelijkheden van de burgemeester