ER

📚 Paradigmat (Modelet) e Psikopatologjisë

✨ Qasjet Kryesore të Psikopatologjisë

  • Tri qasje kryesore në psikopatologji:

    • Biologjike

    • Psikologjike

    • Sociale

  • Integrimi i këtyre qasjeve është thelbësorë për diagnozën dhe trajtimin e saktë të çrregullimeve mendore.

  • Modelet biopsikosociale përfshijnë këndvështrime të ndryshme për simtomat dhe sëmundjet psikike.

🌟 Paradigma dhe Qasja e Diversitetit

  • Paradigma: Përmbledhje e supozimeve bazë që përcaktojnë një fushë shkencore.

  • Qasjet biolgjike, psikologjike dhe sociale përmbajnë paradigma të ndryshme.

🌐 Paradigma Biologjike

  • Fokusimi në: Ndryshime strukturore dhe funksionale somatike, veçanërisht në sistemin nervor qendror.

  • Modelet biologjike përfshijnë qasje gjenetike, patonatomike, neurodegjenerative, biokimike, elektrofiziologjike dhe imonologjike.

  • Metodat e hulumtimit: Tomografia kompjuterike, rezonanca magnetike, elektroencefalografia magnetike.

🧠 Neuroanatomia dhe Funksione Psikike

  • Korteksi frontal: Ndërlidhur me menduarit abstrakt, kreativitetin, memorien, dhe aktivitetin motorik.

  • Lobi temporal: Mbajtja mend dhe ndryshimet në disponim.

  • Sistemi limbik: Rregullimi i emocioneve dhe funksioneve vegjetative.

  • Disfunksionet e ganglioneve bazë: Çrregullojnë funksionin motorik, kognicionin dhe emocionet.

  • Truri i vogël: Orientimi në hapësirë dhe vëmendja.

Modelet Neurobiologjike

  • Çrregullimet neurobiologjike përfshijnë:

    • Skizofrenia: Rritje e aktivitetit të dopaminës.

    • Depresioni: Zvoglim i aktivitetit metabolik në korteksin parafrontal.

    • Parkinsoni: Ndryshimet në bazën e ganglioneve.

🚀 Modelet Biokimike

Neurotransmiterët

  • Noradrenalina: Ndërlidhur me çrregullimet afektive.

  • Dopamina: Shpjegon patofiziologjinë e skizofrenisë.

  • Serotonina: Lidhur me rregullimin e sjelles emotive dhe depresionin.

  • Histamina: Ndikim i terapisë neuroleptike.

  • Acidi gama-aminobutere: Inhibitor neurotransmetues.

  • Glutamati: Lidhur me skizofreninë.

  • Acetuilholina: Roli në të mësuarit dhe mbajtja mend.

👓 Ndikimi i Neuromodulatorëve

  • Neuromodulatorët: Kontrollojnë neurotransmisionin.

  • Shembuj:

    • Holecistokinina, gastrina: Ndërlidhur me anksiozitet.

    • Endorfina, somatosetatina: Ndërlidhur me skizofreninë.

    • Substanca P: ndërlidhur me depresionin dhe çrregullimet e humorit.

💼 Paradigma Psikoanalitike

  • Sigmund Frojdi: Bazat e psikoanalizës përfshijnë:

    • Teknika e mjekimit

    • Teori e personalitetit

    • Metodë për studimin e fenomeneve psikike

  • Qasjet e Psikoanalizës:

    • Topikale: Zbulimi i pavetëdijes.

    • Dinamike: Kuptimi i konfliktit ndërmjet idi, egos dhe superagos.

    • Gjenetike: Rëndësia e përvojave të hershme.

    • Ekonomike: Homeostaza organike.

    • Adaptive: Funksioni psikik i individit.

🛠 Qasja Biheviorale

  • Krijues: Pavllovi, Votson.

  • Karakteristikat kryesore:

    • Metodologjia e hulumtimit nënkupton përdorimin e eksperimentit.

    • Teoria e të mësuarit dhe analiza e sjelljes.

    • Qasjet kognitive dhe operante.

    • Terapia biheviorale.

🌏 Paradigma Sociale

  • Qasja sociale: Përfshin trajtimin, rehabilitimin dhe ndikimin social në vështirësitë psikike.

  • Modelet: Sociodinamike, sociale, preventive dhe mjedisore.

☔ Paradigma e Stress-Diatezës

  • Kombinimi i faktorëve biologjikë, psikologjikë dhe socialë.

  • Teori: Etike, gjenetike dhe fenotipike.

  • Predispozita dhe stresorët janë bazë për çrregullimet psikopatologjike.

🌺 Konkluzion

  • Integrimi i modeleve të ndryshme është thelbësor për të kuptuar dhe trajtuar çrregullimet psikopatologjike.