KRYMINALISTYKA

Rozdział I: I. Wprowadzenie do kryminalistyki

medycyna sądowa – była podstawą rozwoju kryminalistyki jako nauki; lekarze występowali w roli biegłych sądowych, starając się przy tym wyjaśnić przyczynę zgonu lub doznanych przez ofiarę obrażeń, co często było wskazówką do wytypowania sprawcy przestępstwa.

1893 – początek kryminalistyki jako nauki, ponieważ wydano wtedy pierwszy podręcznik do kryminalistyki Hansa Grossa „Podręcznik kryminalistyki”

Ojcowie światowej kryminalistyki: • Hans Gross – austriacki sędzia śledczy i założyciel Instytutu Kryminalistycznego w Grazu • Alphonse Bertillon – francuski uczony i funkcjonariusz policji, twórca antropometrii kryminalnej oraz prekursor fotografii sygnalitycznej, fotografii miejsca zdarzenia oraz tworzenia portretu pamięciowego • Sir Francis Galton – angielski uczony, twórca pierwszego pełnego systemu klasyfikacji typów wzorów daktyloskopijnych, jeden z pionierów stosowania statystyki w badaniach biologicznych

Historia polskiej kryminalistyki: ➔ 1804 – pierwsza uniwersytecka katedra medycyny sądowej ➔ 1924 - „Medycyna sądowa” Wachholza i Olbrychta z m.in. zagadnieniami oględzin, daktyloskopii, antropometrii ➔ 1927 – Labolatorium kryminalistyczne CSŚ (Centralnej Służby Śledczej) w Warszawie ➔ 1929 – Instytut Ekspertyz Sądowych im. prof. Jana Sehna w Warszawie, który w 1945 został przeniesiony do KRK ➔ 1949-1952 - zajęcia z technik śledztwa na UJ (prof. J. Sehn) ➔ 1952-1965 – wykład z kryminalistyki na UJ (prof. J. Sehn) ➔ 1955 – Zakład Kryminalistyki Komendy Głównej Policji w Wwa (obecnie Centralne Labolatorium Kryminalistyczne Policji – Instytut Badawczy) ➔ 1956 – Katedra Kryminalistyki na UW ➔ 1963 – Zakład Kryminalistyki na WP UJ ➔ 1984 – Katedra Kryminalistyki na WpiA UJ

Prekursorzy kryminalistyki w Polsce:  Fryderyk Hechell  Leon Blumenstok-Halban  Ludwik Teichmann-Stawiarski  Leon Wachholz  Jan Stanisław Olbrycht  Władysław Sobolewski  Jan Sehn

II. Definicja, działy i zakres kryminalistyki

kryminalistyka – samodzielna dyscyplina naukowa zaliczana do nauk penalnych, takich jak prawo karne materialne, procesowe, wykonawcze i kryminologia.

Definicja prof. T. Hanauska - „kryminalistyka to nauka o taktycznych zasadach i sposobach oraz technicznych metodach i środkach rozpoznawania i wykrywania pewnie określonych, ujemnych zjawisk społecznych, a w szczególności przestępstw i ich sprawców oraz udowadniania istnienia lub braku związku pomiędzy osobami i zdarzeniami; a także zapobieganiu przestępstwom i innym niekorzystnym, lecz prawnie relewantnym zjawiskom. Nauka ta zajmuje się również strategią przewidywania i przyszłego rozpoznawania oraz zwalczania innych zjawisk, zwłaszcza poprzez zapobieganie ich powstawaniu i rozwojowi”

Działy kryminalistyki: ➢ taktyka kryminalistyczna – wiedza o optymalnym, szybkim oraz zgodnym z etyka zawodową i prawem wykorzystanie sposobów i metod, głównie w sferze organizacji działań i ich efektywnej realizacji nastawionej bezpośrednio na walkę ze sprawcą czynu bezprawnego, które pozwoli na osiągnięcie zamierzonych celów okreslonymi funkcjami kryminalistyki ➢ technika kryminalistyczna – obejmuje metody, środki i sposoby wykorzystania osiągnięć nauk technicznych, przyrodniczych oraz własnych osiągnięć kryminalistyki do realizacji funkcji kryminalistyki, głównie w sferze badania informacji i ich źródeł pochodzących od dowodów rzeczowych i śladów ➢ strategia – wiedza typu prognostycznego, przewidująca kierunki, metody i środki działania przestępców w dalekiej przyszłości oraz wiedzę przygotowującą takie metody, środki i przedsięwzięcia, które byłyby w stanie skutecznie zwalczać tę przyszłą przestępczość ➢ metodyka kryminalistyczna – dział adaptujący osiągnięcia taktyki i techniki do konkretnej specyfiki zwalczania określonych grup przestępstw

Profesor kryminalistyki z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkley P. L. Kirk stwierdził, że kryminalistyka jest „nauką o indywidualizacji”

Kryminalistyka jest nauką interdyscyplinarną, ponieważ w dążeniu do osiągnięcia swych celów korzysta z osiągnięć wielu nauk, m.in.: ✗ technicznych – mechanika, elektronika, metaloznawstwo ✗ przyrodniczych – chemia, fizyka, biologia ✗ ścisłych – matematyka, statystka, informatyka ✗ medycznych – medycyna sądowa, anatomia, psychiatria ✗ humanistycznych – psychologia, językoznawstwo

Z dorobku kryminalistyki korzystają natomiast inne nauki prawne, w szczególności prawo karne procesowe. Bez wiedzy kryminalistycznej, korzystając tylko z przepisów prawa, nawet najlepszy prawnik – procesualista nie poprowadzi bowiem prawidłowo wielu czynności procesowych, np. oględzin, przesłuchania. Bez posiadania umiejętności ujawniania i zabezpieczania oaz właściwej oceny środków dowodowych nie jest możliwe skuteczne przeprowadzenie postępowania przygotowawczego i sądowego.