α-helix	typische secundaire spiraalstructuur van een eiwit
Absorptie	is het fysisch verschijnsel dat de energie van een systeem, zoals geluidsgolven, deeltjes en elektromagnetische straling, door een ander systeem geheel of gedeeltelijk wordt opgenomen en omgezet in een andere energievorm
Acetylco-enzym A	actief azijnzuur, stof die een belangrijke rol speelt bij de omzetting van belangrijke bestanddelen van het voedsel. Beginstap van de citroenzuurcyclus
ADP	adenosinedifosfaat, een stof waarvan elk molecuul twee fosfaatgroepen bevat die gebonden zijn met een energierijke binding. Uit ADP ontstaat door toevoeging van anorganisch fosfaat en een bepaalde hoeveelheid energie ATP. Hydrolyse van ATP levert anorganisch fosfaat, ADP en een bepaalde hoeveelheid energie. ADP speelt een grote rol in stofwisselingsprocessen.
Aeroob	met behulp van zuurstof
Alcoholgisting	C6H12O6 (glucose) --> 2 C2H6O (ethanol) + 2 CO2 + energie. Deze reactie vindt plaats bij gistcellen en bij kiemende zaden. Bijv. gebruikt bij productie van brood, bier en wijn.
Aminozuur	organische stoffen met carboxyl- en aminogroepen. Ongeveer 20 aminozuren spelen een rol als grondstof voor de synthese (vorming) van eiwitten
Amyloplast	zetmeelkorrels
Amylose	zetmeel
Anaeroob	zonder behulp van zuurstof
Anorganische stof	stoffen die zowel in organismen voorkomen als in de levenloze natuur.
Apo-enzym	eiwitachtige deel van een enzym
Assimilatie	de opbouw van organische moleculen uit kleinere moleculen (van anorganische stoffen of andere organische stoffen)
ATP	adenosinetrifosfaat. Stof, waarvan elk molecuul drie fosfaatgroepen bevat die gebonden zijn door een energierijke binding. ATP ontstaat uit ADP door toevoeging van energie en anorganisch fosfaat. Het loskoppelen van de fosfaatgroep uit ATP levert vrije energie, die gebruikt wordt voor allerlei energieverbruikende processen in de cel.
ATP synthase	enzym verantwoordelijk voor de vorming van ATP
Autotroof	in staat tot vorming van een organische stof met energie, die niet afkomstig van de oxidatie van een organische stof maar afkomstig van de oxidatie van anorganische stoffen of het zonlicht
Basale stofwisseling	de stofwisseling van een organisme in rust
Beperkende factor	factor die de snelheid van een proces laag houdt
Biogenese	het ontstaan van leven uit niet-leven
Calvincyclus	deelproces van de fotosynthese waarbij koolstofdioxide wordt gereduceerd met behulp van waterstof, afkomstig van NADPH2 en ATP, met als resultaat glucose. Waterstof en ATP zijn tijdens de lichtreactie ontstaan
Carboxylgroep	COOH groep in een aminozuur
Cellulose	koolhydraat die hoofdbestandsdeel is van celwanden van planten
Chemische energie	energie opgeslagen in moleculen
Chemo-autotroof	in staat tot chemosynthese. Een organisme dat alleen koolstofdioxide nodig heeft als koolstofbron en zijn energie verkrijgt door oxidatie van anorganische stoffen is chemo-autotroof (uitsluitend een aantal bacteriesoorten).
Chemosynthese	koolstofassimilatie, waarbij de benodigde energie afkomstig is van de oxidatie van een anorganische stof
Chlorofyl	groene kleurstof (bladgroen) in een chloroplast
Chloroplast	bladgroenkorrels, hierin vindt fotosynthese plaats
Citroenzuurcyclus	Krebs-cyclus. Gedeelte van de aërobe dissimilatie, waarbij acetyl-coenzym-A wordt omgezet in koolstofdioxide en waterstof


Co-enzym	naam voor een cofactor wanneer dit een organische stof is
Cofactor	molecuul dat een enzym nodig heeft naast het substraat
Condensatie(reactie)	reactie waarbij een watermolecuul ontstaat
Dipeptide	twee aan elkaar gekoppelde aminozuren
Disacharide	een stof waarvan elk molecuul bestaat uit twee monosacharide-eenheden, ontstaan door condensatie van twee monosachariden.
Dissimilatie	de afbraak van organische moleculen tot kleinere moleculen, met als doel energie vrijmaken
Donkerreactie	deelproces van de fotosynthese waarbij koolstofdioxide wordt gereduceerd met behulp van waterstof en ATP. Waterstof en ATP zijn tijdens de lichtreactie ontstaan
Eiwit	proteïne of eiwit is een stof waarvan elk molecuul is opgebouwd uit veel aminozuur-eenheden
Elektron	een negatief geladen deeltje
Elektronentransportketen	een keten van elektronentransporterende co-enzymen, waarbij elektronen van een hoog energieniveau naar een laag energieniveau gaan, zodat er energie vrij komt. Proces vindt plaats in mitochondriën en chloroplasten.
Enzym	biokatalysator. Organische stof die stofwisselingsprocessen versnelt zonder zelf verbruikt te worden
Enzymactiviteit	snelheid van werking van een enzym: Hoeveelheid substraat die per tijdseenheid wordt omgezet of de hoeveelheid reactieproduct die per tijdseenheid ontstaat.
Enzym-substraatcomplex	complex dat ontstaat doordat het substraat op een speciale manier in het actieve centrum aan het enzym wordt gebonden.
Essentieel aminozuur	aminozuur dat lichaam niet zelf kan maken en dus uit het voedsel opgenomen moet worden
Ethanol	alcohol
FADH2	stof die drager is van elektronen
Fosfaat	anorganische stof met het element fosfor (P)
Fosfolipide	vetachtige stof die bestandsdeel van celmembraan is
Fosforylering	het koppelen van een fosfaatgroep aan een stof
Foto-autotroof	in staat tot fotosynthese, om daarbij uit anorganische stoffen organische stoffen te vormen
Fotosynthese	proces, waarbij water en koolstofdioxide met behulp van het zonlicht worden omgezet in zuurstof en glucose
Fotosysteem	bij de lichtreacties van fotosynthese zijn twee zogenaamde fotosystemen betrokken, fotosysteem I en II. Een fotosysteem is in staat om lichtenergie om te zetten in chemische bindingen. Een fotosysteem is een zogenaamd integraal eiwitcomplex. Dit betekent dat het uit een groot aantal eiwitten en andere moleculen bestaat die met elkaar samenwerken.
Gisting	anaërobe dissimilatie, proces waarbij waterstof (uit glucose) uiteindelijk wordt overgedragen aan een organische waterstofacceptor.
Glucose	belangrijk monosachararide met 6 C-atomen, wordt gevormd bij de fotosynthese en afgebroken bij de dissimilatie.
Glycogeen	polysacharide, opgebouwd uit glucose-eenheden. Glycogeen wordt als reservestof opgehoopt in bijvoorbeeld spier- en levercellen
Glycolyse	omzetting van glucose tot pyrodruivezuur. Dit proces speelt zich af in het cytoplasma.
Hemoglobine	eiwit in rode bloedcellen met als functie zuurstoftransport
Heterotroof	niet in staat tot koolstofassimilatie, dus niet in staat uit anorganische stoffen organische op te bouwen.
Homoitherm	dieren met een constante lichaamstemperatuur (warmbloedig)
Koolstofassimilatie	de vorming van glucose uit koolstofdioxide en water m.b.v. energie. (Bijv. Fotosynthese)
Krebscyclus	zie citroenzuurcyclus
Lichtreactie	deelproces van de fotosynthese waarbij lichtenergie wordt gebruikt voor de vorming van ATP en de binding van waterstof aan een co-enzym.
Lipide	ander woord voor vetten
Matrix	de vloeistof in een mitochondrium, die wordt omsloten door het binnenmembraan van het mitochondrium
Melkzuur	organische stof, die ontstaat bij de anaerobe dissimilatie van glucose in spieren en micro-organismen.
Melkzuurgisting	C6H12O6 (glucose) --> 2 C3H6O3 (melkzuur) + energie. Deze reactie vindt plaats door melkzuurbacterien en in spieren. Bijv. Gebruikt bij de productie van yoghurt en zuurkool.
Monosacharide	suikers met één ringstructuur in het molecuul, veelal met vijf of zes C-atomen, zoals glucose, fructose en ribose. Uit monosachariden worden di- en polysachariden opgebouwd.
NAD	nicotineamide Adenine Dinucleotide, een co-enzym van de dissimilatie dat gemakkelijke waterstof opneemt en afstaat.
NADPH	Nicotine Amide Dinucleotide Fosfaat, een co-enzym van de C-assimilatie, dat gemakkelijk waterstof opneemt of afgeeft
Nitraat	de anorganische stof NO3-
Nitraatbacterie	chemoautotroof organisme, dat nitrietionen tot nitraationen oxideert en daarbij energie vrijmaakt voor de C-assimilatie
Nitrietbacterie	chemoautotroof organisme, dat ammoniumionen tot nitrietionen oxideert en daarbij energie vrijmaakt voor de C-assimilatie.
Nitrificerende bacteriën	bacterie die de nitrificatie uitvoert, dus een nitriet- en nitraatbacterie
Nucleotide	bestanddeel van nucleïnezuren. Een nucleotidemolecuul bestaat uit een monosacharide, een organische base en een fosfaatgroep.
Onverzadigd vetzuur	vetzuur met een of meer dubbele bindingen
Optimumkromme	een kromme waarbij het verband tussen een factor en een activiteit is uitgezet, bijv. verband tussen temperatuur en enzymactiviteit: er is een beste temperatuur(optimum), waarbij de enzymactiviteit het hoogst is.
Organische stof	ingewikkeld molecuul afkomstig van organismen en bevat C-H verbindingen
Oxidatieve fosforylering	vorming van ATP uit ADP met behulp van energie verkregen uit een reeks van redoxreacties, waarbij waterstof uiteindelijk wordt overgedragen aan zuurstof. Hierbij worden waterstof(en elektronen) van NADH2 via een elektronentransportketen aan zuurstof overgedragen.
Peptidebinding	binding tussen de carboxylgroep van het ene aminozuur en de aminogroep van het andere aminozuur
Poikilotherm	koudbloedig
Polymerisatie	het vormen van ketens
Polypeptide	veel aminozuren aan elkaar gekoppeld
Polysacharide	verbindingen waarvan elk molecuul bestaat uit veel monosacharide-eenheden. Bijv. Zetmeel.
Primaire structuur	volgorde van aminozuren in een eiwit
Proteïne	ander woord voor eiwitten
Pyrodruivenzuur	is een organische verbinding met als brutoformule C3H4O3
Quartaire structuur	de specifieke manier waarop meerdere polypeptideketens met elkaar samen 1 eiwit vormen
Receptoreiwit	eiwit in celmembraan die reageert op stoffen zoals hormonen
Remstoffen	stoffen die de enzymactiviteit verlagen
Secundaire structuur	de lokale vouwing in driedimensionale structuurelementen, zoals de α-helix en de β-sheet. Deze structuurelementen worden vooral gestabiliseerd door middel van waterstofbruggen tussen de ruggengraat van de proteïne
Steroïdhormoon	vet dat een functie heeft als een hormoon
Stofwisseling	het totaal van alle chemische processen in de cellen van een organisme
Stroma	is in een plantaardige cel de dikke vloeistof die tussen de grana (stapels thylakoïdeschijven) zit in een chloroplast
Structuureiwit	eiwit dat functie vervult als bouwstof
Substraat	stof waarop een enzym inwerkt
Substraatspecifiek	in staat slechts één bepaald substraat om te zetten.
Tertiaire structuur	de vouwing van het eiwit als geheel. Stabilisatie treedt op door aantrekkingskrachten tussen verschillende delen van de eiwitketen, zoals hydrofobeinteracties, ion-interacties en disulfidebruggen
Thylakoïd	een thylakoïde is een aan het fosfolipidedimembraan gebonden compartiment in de chloroplasten
Triglyceride	organische stof waarvan elk molecuul ontstaat door het binden van een glycerolmolecuul en drie vetzuurmoleculen.
Verzadigd vetzuur	vetzuur zonder dubbele bindingen
Vet	organische stof waarvan elk molecuul ontstaat door het binden van een glycerolmolecuul en drie vetzuurmoleculen.
Voortgezette assimilatie	omzetting van producten van de koolstofassimilatie in andere organische stoffen
Zetmeel	polysacharide, ontstaan door aaneenkoppelen van glucose, is een reservestof voor energie.
Zuurgraad (pH)	maat voor concentratie opgeloste H+ ionen
Zwavelbrug	twee -SH uiteinden gaan een covalente binding met elkaar aan