Kolonyalismo

KOLONYALISMO

Pagpapalawak ng isang bansa sa pamamagitan ng pag-angkin o pananakop ng ibang teritoryo kasabay ang pagtatatag ng mga pamayanan ng kanilang tao sa mga bagong teritoryong nasakop.

-Expansion of a country by claiming or conquering other territories along with the establishment of communities of their people in the newly conquered territories.

Kolonya : hango sa salitang latin na “Colonus” na ibig sabihin ay magsasaka.

-Colony : derived from the Latin word "Colonus" which means farmer.

Nagbago ang saklaw ng at anyo ng kolonyalismo noong ika-16 siglo dala ng makabagong mga teknolohiya sa larangan  ng paglalayag tulad ng:

-The scope and form of colonialism changed in the 16th century with modern technologies in the field of navigation such as: COMPASS, SEXTANT, ASTROLABE

Imperyalismo 

• Di tuwiran o di direktang pamamaraan ng paghahari o pagkontrol sa isang teritoryo ng isang makapangyarihang bansa.

• Hango sa salitang Imperium na ang ibig sabihin ay command.

• Dalawang Anyo: 

1. Economic imperialism

2. Cultural imperialism

   -Imperialism 

   Indirect or indirect method of ruling or controlling a territory of a powerful country.

   Derived from the word Imperium which means command.

   Two Forms: 

   Economic imperialism

   Cultural imperialism

   Anu-ano ang mga salik na nagbibigay-daan sa pagdating ng mga kanluranin sa Asya?

   KRUSADA, MARCO POLO, CONSTANTINOPLE

   
   
   Portugal at Spain

   • Nanguna sa paglalayag patungong Silangan. Dahil nasa dulong kanlurang bahagi ng Europa ang mga ito.

   • Sinikap nilang maghanap ng bagon ruta patungong silangan sa pamamagitan ng paglalayag pa-kanluran.
     
     
     Prince Henry, the Navigator

     • Sa ilalim ng kanyang pamumuno, pinangunahan nila ang paglalayag sa Africa at Atlantic noon 1400s.

     • Sa pamamagitan ng kanyang suporta, naging matagumpay ang mga Portoguese na nakatuklas ng ruta patungong Silangan sa pamamagitan ng paglalakbay sa dulo ng timog ng Africa hanggang sa India.
       
       
       Bartolomeu Dias

   • Narating niya ang Indian ocean sa pamamagitan ng paglalayag sa dulo ng timog ng Africa na pinangalanang, Cape of Good Hope

   
   
   Vasco Da Gama
   Gamit ang Cape of Good Hope, narating niya ang Calicut sa India.

   Nagtatag ng direktang pakikipagkalakalan ng Europa sa India.
   
   
   Ferdinand Magellan

   Isang Portuguese na nabigyan ng hari ng Espanya ng limang barko (Trinidad, San Antonio, Santiago,  Concepcion, Victoria) upang tumuklas ng ruta patungong silangan sa pamamagitan ng paglalayag patimog-kanluran.

   March 16, 1521.

   Dito napatay si Magellan ng mga tauhan ni Lapulapu sa Mactan (Battle of Mactan).
   
   Juan Sebastian Elcano

   • Sa pamumuno niya nagpatuloy ng paglalakbay ang mga tauhan mula sa Pilipinas pakanluran hanggang sila ay makabalik sa Espanya noong 1522.

   • Kinikilala ang ekspedisyong ito bilang kauna-unahang paglalayag paikot ng mundo. (Barko: Victoria)
     
     
     
     Ano ang pagkakaiba ng imperyong itinatag ng Portugal at ng Espanya noong panahon ng Kolonyalismo?
     
     PORTUGAL: TRADING POST EMPIRE
     Christopher Columbus (1492)

     
     

     • Pangalawang Europeo na nakarating sa Amerika.

     • Nagpasimula ng masigasig na paligsahan sa pagitan ng mga makapangyarihang bansa sa Europa.
       
       Leif Erikson

       Kauna-unahang Europeo na nakarating sa Amerika.

       Newfoundland, Canada noong 1000 CE)
       
       
       SPANYA: SETTLEMENT EMPIRE O COLONIAL EMPIRE

       Miguel Lopez de Legazpi

       (Gobernador Heneral)

       • Itinatag ang kauna-unahang pamayanang Espanyol sa Cebu sa Pilipinas.

       • Itinayo niya ang Kuta sa Intramuros.

       • Ang Maynila ang nagsisilbing Kabisera ng bagong kolonya sa Pilipinas.
         
         
         Mga Pangunahing Layunin: 3Gs

         GOD, GOLD, GLORY

         
         
         
         
         WEEK 2 & 3

       • Pilipinas, Indonesia, at Malaysia

         
         ANG PILIPINAS

          

         Sumakop	Sinakop ng Espanya sa loob ng tatlong daang taon (300 years). Tanging ang timog na bahagi ng kapuluan lamang ang nanatiling malaya sa kontrol ng Espanyol, ang mga Muslim.
         Mga Sinakop	Halos kabuuan sa Luzon at Visayas at ilang bahagi ng Mindanao.
         Dahilan	Mayaman ang Pilipinas sa ginto, may mahusay na daungan tulad ng Maynila.

          

         Paraan ng Pananakop	Ferdinand Magellan: Nakarating sa Pilipinas noong Marso 16, 1521 sa isla ng Homonhon. Nabigong masakop ang Pilipinas dahil napatay siya ng mga tauhan ni Lapu lapu sa labanan sa Mactan.
         	Miguel Lopez de Legazpi: Pinadala ng hari ng Espanya bilang kauna-unahang Gobernador Heneral. Nagtagumpay na masakop ang bansa sa pamamagitan ng pakikipag sunduan sa mga lokal na pinuno at paggamit ng dahas. Itinayo ang unang pamayanang Espanyol sa Cebu noong Abril 27, 1565. Ginawa ang Maynila bilang daungan at sentro ng kalakalan o kabisera.

          

         Kristiyanismo: Nagkaroon ng religious orders. Itinuro ng mga prayle ang konsepto ng langit at impyerno. Ang pananakot ay isa sa mga pamamaraang ginamit upang ma-convert ang mga katutubo sa Katolisismo. Subalit sa timog na bahagi lamang ng bansa mayroong matatag na relihiyon, ang Islam.

         Pamahalaang kolonyal: Gobernador-Heneral - Namumuno Pinailalim ang Pilipinas sa dalawang uri ng pamamahala: Alcadia (Alcalde Mayor) - para sa mga lugar na mapayapa na. Corregimiento (Corregidor) - mga lugar na kailangan pang patahimikan. Gobernadorcillo at Cabeza de barangay.

          

         Paraan ng Pananakop	Herarkiya: EMCI
         	Reduccion: Puwersahang inilipat ang mga tao sa mga poblacion kung saan maririnig ang kampana sa simbahan. Nagpadali para maituro ang relihiyong katoliko dahil sila ay naipon sa isang lugar.

         
         

       
       Encomienda:

       • Iginawad para sa mga tapat at piling mga Espanyol na nagbigay  ng karapatan na mangolekta ng tributo at magpatupad ng sapilitang paggawa sa mga taong naninirahan sa isang lugar.

       • Ngunit lumikha ito ng mapait na karanasan para sa mga Pilipino.

       • Sapilitang pagbabayad ng tributo.

       • Sapilitang paggawa

       (Isa sa naging dahilan ng pag-aalsa ng mga Pilipino noong 1ka-17 siglo)

       • Kalakalang Galyon: 

       • Pangunahing pamamaraan ng kalakalan sa Pilipinas.

       • Itinawid nito ang mga produktong galing sa Asya patungong Amerika at ang iba ay tumuloy sa Espanya.

       • Nagwakas ang kalakalang Galyon noong nawalan na ng kontrol ang Espanya sa Latin Amerika ng 1800. 
         
         
         ANG INDONESIA

         Sumakop	Portugal, Netherlands, England
         Mga Sinakop	Ternate sa Moluccas - nasakop ng Portugal na inagaw ng Netherlands mula sa Portugal. Panandaliang nakuha ng England subalit ibinalik sa Netherlands.
         Dahilan	Mayaman sa mga pampalasa, mga sentro ng kalakalan at maayos na daungan.

       ANG MALAYSIA
        

       Sumakop	Portugal, Netherlands, England
       Mga Sinakop	Malacca - nasakop ng Portugal, sinundan ng  Netherlands at ng England.
       Dahilan	Mayaman sa mga pampalasa, mga sentro ng kalakalan at maayos na daungan.

Pilipinas

Mga elemento para ipakita o iparamdam ang pagtutol ng Pilipino laban sa mga Espanyol:

1. Pista at pasyon

2. Musika

3. Pag-aalsa  gamit ang dahas

Tatlong pari ang hinatulan noong 1872 dahil sa kanilang ipinaglaban: GOMBURZA

1. Father Mariano Gomez

2. Father Jose Burgos

3. Father Jacinto Zamora

Nahati din ang hanay ng mga Pilipinong nagsulong ng pagbabago:

• Repormista ( Hal. Jose Rizal) at Rebolusyonaryo (Andres Bonifacio)

• Noli Me Tangere at El Filibusterismo - dalawa sa pinakatanyag na nobela ni Jose Rizal, na naglantad ng kabulukan  ng sistema na pamamalakad ng mga Espanyol.
  
  
  Isinulong ng mga parokya ang Filipinization.

  Nagtatag ng KKK (Kataas-taasan, Kagalang-galangang Katipunan ng mga Anak ng Bayan) sa pamumuno ni Andres Bonifacio.

  Bandala - sapilitang pag-benta ng produktong lokal sa pamahalaan.

  • Isinulong ng mga parokya ang Filipinization.

  • Nagtatag ng KKK (Kataas-taasan, Kagalang-galangang Katipunan ng mga Anak ng Bayan) sa pamumuno ni Andres Bonifacio.

  • Bandala - sapilitang pag-benta ng produktong lokal sa pamahalaan.