Aralin 1.1: Mga Uri ng Mapa (Types of Maps)

Si Anaximander ng Miletus

• Isang Griyegong pilosopo, geometer at astronomo.
• Naging susi sa kasaysayan ng pag-iisip.
• Nilikha niya ang unang mapa ng mundo at nagsagawa ng mahalagang astronomikal na pananaliksik.
• Anaximander (binanggit sa teksto).

Ano ang iba't ibang uri ng mapa?

• Itinatampok ang iba't ibang uri ng mapa at kung saan ginagamit ang mga ito.
• Mahahalagang tanong:
  • Saan ginagamit ang mga mapa?
  • Ano ang layunin ng bawat uri?

1. Mapang Pulitikal

• Ipinapakita ang mga hanggahan (boundary) sa nasasakupan ng isang lugar, kabilang ang mga katubigang nakapaligid dito.
• Ipinapakita rin ang hanggahan ng bawat lalawigan, lungsod, at bayan, pati na rin ang mga kabisera o kapital ng mga lalawigan.
• Kahulugan at kahalagahan:
  • Gumagamit sa pagpaplano at pagpapatupad ng batas, pag-aayos ng teritoryo, at pamamahala ng mga lilawigan.
  • Mahalaga para sa pag-aaral ng politika, administrasyon, at suplay ng serbisyong pampook.

2. Mapang Pisikal

• Ipinapakita ang iba’t ibang anyong-lupa at anyong-tubig na matatagpuan sa lugar na inilalarawan ng mapa.
• Mga pangunahing anyong-lupa at anyong-tubig:
  • kapatagan
  • talampas
  • bundok
  • bulkan
  • lambak
  • dagat
  • karagatan
  • talon
  • lawa
  • bulubundukin
• Kahalagahan:
  • Nagpapakita ng pisikal na katangian ng ating kapaligiran.
  • Mahalaga sa pagsasaliksik ng heograpiya, agrikultura, at turismo.

3. Mapang Pangkabuhayan (Ekonomiko)

• Ipinakikita ang mga nangungunang produkto gayundin ang likas na yamang taglay ng lugar.
• Halimbawa ng mga produkto/yaman na madalas makita:
  • tubó (sugarcane)
  • troso (lumber)
  • palay (rice)
  • abaka (hene) • isda (fish)
  • mais (corn)
  • ginto (gold)
  • niyog (coconut)
  • tabako (tobacco)
• Kahalagahan:
  • Pinapakita kung saan rin matatagpuan ang mga pangunahing produkto ng ekonomiya.
  • Pinahuhusay nito ang pag-unawa sa industriyal na kalagayan at kita ng isang lugar.

4. Mapang Pangklima

• Makikita sa mapang ito ang uri ng klimang nararanasan ng mga lugar sa bansa.
• Kahalagahan:
  • Tumutulong sa pag-aaral ng mga pattern ng panahon, pagplano sa agrikultura, at pagharap sa pagbabago ng klima.

5. Mapang Pampopulasyon

• Makikita sa mapang ito ang kapal ng populasyon (population density) sa iba't ibang rehiyon at lalawigan.
• Kahalagahan:
  • Gumagamit sa pagpaplano ng imprastruktura, serbisyong panseguridad, edukasyon, at pangangalaga sa kalusugan.

Mga halimbawa at vokal na elemento sa pisikal na mapa

• Mga karaniwang anyo ng mapa:
  • kapatagan
  • talampas
  • bundok
  • bulkan
  • lambak
  • dagat
  • karagatan
  • talon
  • lawa
  • bulubundukin
• Mga layunin sa paggamit:
  • Pagtukoy ng lokasyon ng mga pangunahing teritoryo, natural na yaman, at pisikal na katangian.

Isaisip

• "Ang mapa ay nabubuo sa loob ng mahabang panahon at sa pamamahalay ng masusing pananaliksik." (Isinasaad na pangungusap sa teksto)
• Paggawa ng mapa:
  • nangangailangan ng panahon, pagsasaliksik, at pagkuha ng datos
  • nagsisilbing kasanggunan sa pag-unawa ng mundo at pagdedesisyon

Ano ang Natutuhan Mo?

• Sagutin ang sumusunod na mga tanong:
  1. Anong kahalagahan na malaman ang iba't ibang uri ng kabuhayan sa Pilipinas?
  2. Ano ang masasabi ng mga datos na ito tungkol sa antas ng agrikultura sa ating bansa?
  3. Saan maaaring magamit ang mapang pangkabuhayan?

Mga tanong tungkol sa larawan

• Beale van St Lace
• C. Princis
• 1) Sino ang nasa larawan?
• 2) Ano ang kanyang ginagawa?

Paggunita at pagbaka sa aplikasyon

• Ang bawat uri ng mapa ay may partikular na layunin: polisiya, pisikal na katangian, ekonomiya, klima, at populasyon.
• Ang mga mapang ito ay ginagamit sa pang-araw-araw na pamamahala, pagplano ng lungsod, pang-ekonomiyang pagsusuri, at pag-aaral ng klima at demograpiya.
• May kinalaman sa praktikal na aplikasyon tulad ng pagpaplano ng imprastruktura, pag-unlad ng ekonomiya, at pagharap sa hamon ng pagbabago ng klima.