Rozdział: Sztuka figuratywna. Subiektywne spojrzenie na rzeczywistość

Sztuka figuratywna

• Pojawienie się w twórczości nowych tematów, brzydoty, przedmiotów z życia codziennego, nieznanych wcześniej technik i tworzyw oraz rozwój nurtów abstrakcyjnych wpłynęły także na sztukę realistyczną
• Artyści zainteresowani rzeczywistością zaczęli poszukiwać nowych sposobów na jej przedstawianie
• XX-wieczny realizm obejmował wiele prądów, które łączyła chęć zaprezento­wania człowieka we współczesności i ukazania stosunku artystów do bieżą­cych zjawisk

\

Wybrane nurty sztuki figuratywnej:

^^Realizm Socjalistyczny - sztuka dla robotników:^^

• Państwa w strefie wpływów Związku Radzieckiego mu­siały po II wojnie światowej przyjąć jednolity styl oficjalnej sztuki, zwany re­alizmem socjalistycznym (socrealizmem)
• Zgodnie z założeniami re­alizmu socjalistycznego artyści powinni pomagać władzy w tworzeniu nowego porządku społecznego. Ich twórczość miała być dydaktyczna i zrozumiała dla mas prostych ludzi
• Arty­ści w pozytywny, zrozumiały sposób ukazywali więc robotników i chłopów przy pracy, polityków na wiecach czy rodziny wychowujące dzieci
• Narzucone w ten sposób forma i tematyka sztuki realistycznej obowiązywały w Polsce w latach 40. i 50. XX w.

\

%%Andrzej Wróblewski:%%

• Jeden z najbardziej utalentowanych polskich twórców powojennych
• Czerpał z surrealizmu i abstrakcji geometrycznej oraz stosował symbo­likę barw
• Artysta w nowatorskiej formie prezentował tematy z bieżącej rzeczywistości
• Ukazywane sceny dotyczą dramatycznych wspomnień z czasu wojny oraz życia w Polsce Ludowe
• Do najbardziej rozpoznawalnych prac artysty należy pełen ekspresji cykl Rozstrzelania, prezentujący zniekształcone, ukazane fragmentarycznie sylwetki
• Arty­sta zginął tragicznie w wieku 29 lat w wypadku w Tatrach
• Żył w latach 1927-1957

\

^^Sztuka Surowa - spontaniczna kreatywność:^^

• W 1945 r. francuski malarz Jean Dubuffet zaproponował termin sztuka surowa, z francuskiego art brut, na określenie prac amatorów, osób niepełnosprawnych umysłowo oraz innych twórców, z rożnych powodów nieuznawanych przez świat sztuki
• Sam Dubuffet również tworzył dzieła po­dobne do chaotycznych prac dzieci, pełne powtarzalnych znaków i wzorów. Malował na strzępach papieru i deskach, dodawał do farb różne przedmioty, odrzucił wszelkie reguły malarskie i normy kulturowe
• Artysta dążył do surowości w sztuce, czyli spontanicznego wyra­żania pomysłów, nieskrępowanego wyuczonymi zasadami czy wzorowaniem się na tradycyjnej sztuce
• Inni artyści również uprawiali malarstwo impulsywne, agresywne w formie, czerpiące z surrealizmu i prostoty sztuki ludowej

\

^^Nowa Figuracja - odnowić realizm:^^

• W latach 60. XX w. wielu artystów obserwowało rozwój abstrakcji, ale nie przy­stąpiło do nowej tendencji lub też z niej rezygnowało

• Artyści nowej figuracji:

  • Komentowali w dziełach życie zachodnich społeczeństw
  • Krytykowali kulturę popularną
  • Przedstawiali własne doświadczenia i obawy

• Do cech wspólnych artystów tego nurtu zalicza się:

  • Zerwanie z tradycyjną sztuką
  • Prezentowanie zdeformowanych postaci
  • Nadawanie dziełom niepokojącej atmosfery
  • Stosowanie wyrazistych faktur

  </p>

%%Francis Bacon:%%

• Samouk z lrlandii
• Mistrz techniki olejnej
• Uważany za najwybitniejsze­go brytyjskiego malarza XX w.
• Początkowo pracował w charakterze dekoratora wnętrz w Londynie
• W 1945 r. Bacon wkroczył na scenę artystyczną jako autor tryptyku Trzy studia postaci na podstawie tematu ukrzyżowania - porażającego przedstawienia umęczonych ciał
• Twórca często nawiązywał do arcydzieł malarstwa
• Artysta reprezentował Wielką Brytanię na Biennale w Wenecji w 1954 r.
• Francis Bacon żył w latach 1909-1992

\

%%Alina Szapocznikow:%%

• Polska rzeźbiarka
• Podczas II wojny światowej więziona w nazistowskich obozach, m.in. Auschwitz
• Po wyzwoleniu podjęła naukę w Pradze i Paryżu
• Artystka początkowo rzeźbiła w tradycyjnych materiałach, później opracowała własną technikę odlewu z żywic syntetycznych
• Rzeźbiarka odwoływała się przede wszystkim do osobistych doświadczeń, czyli zmagania z chorobą nowotworową, a tak­że zagadnień przemijania i śmierci
• Charakterystyczne dla Szapocznikow są zwłaszcza późne realizacje w postaci odlewów ciała wykonanych z poliestru
• Alina Szapocznikow żyła w latach 1926-1973

\

^^Hiperrealizm - dzieła prawdziwsze niż rzeczywistość:^^

• Hiperrealizm, inaczej zwany fotorealizmem, rozwijał się w latach 1965-1980
• Ten nurt nie powstałby, gdyby nie rozwój fotografii i filmu
• Najczęściej hiperrealiści ukazywali wielkomiejskie, puste, pełne szkła i stali pejzaże, przywołujące na myśl osamotnienie jednostki w gąszczu metropolii
• Obrazy z tego nurtu cechu­je drobiazgowe odtworzenie detali za pomocą specjalnych technik malarskich
• Do wykonania rzeźb, przed­stawiających ludzkie postaci, wykorzystywano:
  • Gips
  • Masy plastyczne
  • Naturalne włosy
  • Przedmioty codziennego użytku
• Artyści byli zafa­scynowani sposobem rejestrowania świata przez obiektyw aparatu czy kamery. Malowali dzieła na podstawie wyświetlanych na płótno fotografii, lecz z pewnymi mo­dyfikacjami:
  • Wprowadzali zmiany kompozycyjne i barwne
  • Deformowali, do­dawali lub usuwali elementy
  • Rozmywali ostrość, by osiągnąć efekt z pozoru obiektywnej rejestracji rzeczywistości, która miała wywołać w widzu określone odczucia

\

^^Neoekspresjonizm - powrót rzeczywistości, triumf malarstwa:^^

• Tworzenie dzieł które okrzyknięto brzydkimi obrazami, złym malarstwem

• Na wielkoformatowe płótna, deski czy kartono­we pudła artyści nakładali - celowo niestarannie, chaotycznie i gwałtownie - grube warstwy jaskrawych farb, często wymieszanych z innymi substancjami

• Artyści czerpali z przeszłości i współczesnych dziejów swoich ojczyzn

• Neoekspresjoniści w nowej formie malarskiej przedstawiali klasyczne tematy:

  • Portrety
  • Sceny rodzajowe
  • Pejzaże

• Umieszczali w dziełach elementy znane z tradycji malarstwa:

  • Symbole
  • Alego­rie
  • Odniesienia do religii i mitologii

• Ruch rozwinął się w kilku krajach:

  • W Niemczech działali neofowiści (tzw. nowi dzicy)
  • Nowa figuracja zaistniała we Francji
  • Transa­wangarda zaistniała we Wloszech
  • W Stanach Zjednoczonych zaistniał bad painting

• Wszystkie te środki służyły twórcom do zaprezentowania:

  • Wielkomiejskiego środowiska
  • Życia subkultur
  • Świata reklamy
  • Masowych mediów
  • Fotografii
  • Muzyki rockowej

  </p>

\