Sztuka figuratywna

• Pojawienie się w twórczości nowych tematów, brzydoty, przedmiotów z życia codziennego, nieznanych wcześniej technik i tworzyw oraz rozwój nurtów abstrakcyjnych wpłynęły także na sztukę realistyczną

• Artyści zainteresowani rzeczywistością zaczęli poszukiwać nowych sposobów na jej przedstawianie

• XX-wieczny realizm obejmował wiele prądów, które łączyła chęć zaprezento­wania człowieka we współczesności i ukazania stosunku artystów do bieżą­cych zjawisk

Wybrane nurty sztuki figuratywnej:

Realizm Socjalistyczny - sztuka dla robotników:

• Państwa w strefie wpływów Związku Radzieckiego mu­siały po II wojnie światowej przyjąć jednolity styl oficjalnej sztuki, zwany re­alizmem socjalistycznym (socrealizmem)

• Zgodnie z założeniami re­alizmu socjalistycznego artyści powinni pomagać władzy w tworzeniu nowego porządku społecznego. Ich twórczość miała być dydaktyczna i zrozumiała dla mas prostych ludzi

• Arty­ści w pozytywny, zrozumiały sposób ukazywali więc robotników i chłopów przy pracy, polityków na wiecach czy rodziny wychowujące dzieci

• Narzucone w ten sposób forma i tematyka sztuki realistycznej obowiązywały w Polsce w latach 40. i 50. XX w.

Andrzej Wróblewski:

• Jeden z najbardziej utalentowanych polskich twórców powojennych

• Czerpał z surrealizmu i abstrakcji geometrycznej oraz stosował symbo­likę barw

• Artysta w nowatorskiej formie prezentował tematy z bieżącej rzeczywistości

• Ukazywane sceny dotyczą dramatycznych wspomnień z czasu wojny oraz życia w Polsce Ludowe

• Do najbardziej rozpoznawalnych prac artysty należy pełen ekspresji cykl Rozstrzelania, prezentujący zniekształcone, ukazane fragmentarycznie sylwetki

• Arty­sta zginął tragicznie w wieku 29 lat w wypadku w Tatrach

• Żył w latach 1927-1957

Sztuka Surowa - spontaniczna kreatywność:

• W 1945 r. francuski malarz Jean Dubuffet zaproponował termin sztuka surowa, z francuskiego art brut, na określenie prac amatorów, osób niepełnosprawnych umysłowo oraz innych twórców, z rożnych powodów nieuznawanych przez świat sztuki

• Sam Dubuffet również tworzył dzieła po­dobne do chaotycznych prac dzieci, pełne powtarzalnych znaków i wzorów. Malował na strzępach papieru i deskach, dodawał do farb różne przedmioty, odrzucił wszelkie reguły malarskie i normy kulturowe

• Artysta dążył do surowości w sztuce, czyli spontanicznego wyra­żania pomysłów, nieskrępowanego wyuczonymi zasadami czy wzorowaniem się na tradycyjnej sztuce

• Inni artyści również uprawiali malarstwo impulsywne, agresywne w formie, czerpiące z surrealizmu i prostoty sztuki ludowej

Nowa Figuracja - odnowić realizm:

• W latach 60. XX w. wielu artystów obserwowało rozwój abstrakcji, ale nie przy­stąpiło do nowej tendencji lub też z niej rezygnowało

• Artyści nowej figuracji:

  • Komentowali w dziełach życie zachodnich społeczeństw

  • Krytykowali kulturę popularną

  • Przedstawiali własne doświadczenia i obawy

• Do cech wspólnych artystów tego nurtu zalicza się:

  • Zerwanie z tradycyjną sztuką

  • Prezentowanie zdeformowanych postaci

  • Nadawanie dziełom niepokojącej atmosfery

  • Stosowanie wyrazistych faktur

Francis Bacon:

• Samouk z lrlandii

• Mistrz techniki olejnej

• Uważany za najwybitniejsze­go brytyjskiego malarza XX w.

• Początkowo pracował w charakterze dekoratora wnętrz w Londynie

• W 1945 r. Bacon wkroczył na scenę artystyczną jako autor tryptyku Trzy studia postaci na podstawie tematu ukrzyżowania - porażającego przedstawienia umęczonych ciał

• Twórca często nawiązywał do arcydzieł malarstwa

• Artysta reprezentował Wielką Brytanię na Biennale w Wenecji w 1954 r.

• Francis Bacon żył w latach 1909-1992

Alina Szapocznikow:

• Polska rzeźbiarka

• Podczas II wojny światowej więziona w nazistowskich obozach, m.in. Auschwitz

• Po wyzwoleniu podjęła naukę w Pradze i Paryżu

• Artystka początkowo rzeźbiła w tradycyjnych materiałach, później opracowała własną technikę odlewu z żywic syntetycznych

• Rzeźbiarka odwoływała się przede wszystkim do osobistych doświadczeń, czyli zmagania z chorobą nowotworową, a tak­że zagadnień przemijania i śmierci

• Charakterystyczne dla Szapocznikow są zwłaszcza późne realizacje w postaci odlewów ciała wykonanych z poliestru

• Alina Szapocznikow żyła w latach 1926-1973

Hiperrealizm - dzieła prawdziwsze niż rzeczywistość:

• Hiperrealizm, inaczej zwany fotorealizmem, rozwijał się w latach 1965-1980

• Ten nurt nie powstałby, gdyby nie rozwój fotografii i filmu

• Najczęściej hiperrealiści ukazywali wielkomiejskie, puste, pełne szkła i stali pejzaże, przywołujące na myśl osamotnienie jednostki w gąszczu metropolii

• Obrazy z tego nurtu cechu­je drobiazgowe odtworzenie detali za pomocą specjalnych technik malarskich

• Do wykonania rzeźb, przed­stawiających ludzkie postaci, wykorzystywano:

  • Gips

  • Masy plastyczne

  • Naturalne włosy

  • Przedmioty codziennego użytku

• Artyści byli zafa­scynowani sposobem rejestrowania świata przez obiektyw aparatu czy kamery. Malowali dzieła na podstawie wyświetlanych na płótno fotografii, lecz z pewnymi mo­dyfikacjami:

  • Wprowadzali zmiany kompozycyjne i barwne

  • Deformowali, do­dawali lub usuwali elementy

  • Rozmywali ostrość, by osiągnąć efekt z pozoru obiektywnej rejestracji rzeczywistości, która miała wywołać w widzu określone odczucia

Neoekspresjonizm - powrót rzeczywistości, triumf malarstwa:

• Tworzenie dzieł które okrzyknięto brzydkimi obrazami, złym malarstwem

• Na wielkoformatowe płótna, deski czy kartono­we pudła artyści nakładali - celowo niestarannie, chaotycznie i gwałtownie - grube warstwy jaskrawych farb, często wymieszanych z innymi substancjami

• Artyści czerpali z przeszłości i współczesnych dziejów swoich ojczyzn

• Neoekspresjoniści w nowej formie malarskiej przedstawiali klasyczne tematy:

  • Portrety

  • Sceny rodzajowe

  • Pejzaże

• Umieszczali w dziełach elementy znane z tradycji malarstwa:

  • Symbole

  • Alego­rie

  • Odniesienia do religii i mitologii

• Ruch rozwinął się w kilku krajach:

  • W Niemczech działali neofowiści (tzw. nowi dzicy)

  • Nowa figuracja zaistniała we Francji

  • Transa­wangarda zaistniała we Wloszech

  • W Stanach Zjednoczonych zaistniał bad painting

• Wszystkie te środki służyły twórcom do zaprezentowania:

  • Wielkomiejskiego środowiska

  • Życia subkultur

  • Świata reklamy

  • Masowych mediów

  • Fotografii

  • Muzyki rockowej