AW HC3&4: welzijn van dieren

samenvatting

• welzijn is niet een puur wetenschappelijk concept

  • wij kunnen niet altijk zien/voelen/begrijpen hoe dier zich voelt

  • cultuur waarin iemand opgroeit speelt grote rol

• perspectieven op dierenwelzijn door de jaren heen erg veranderd

  • vroeger normaal dat hond kar w mens trok, nu in mandje achterop

• context waarin dier geplaatst wordt beinvloed onze perceptie v welzijn

  • labrat zieliger dan rat die op straat woont ← bc we zien labrat, leeft onder ons toezicht - stad rat heeft t mss erger maar zien we niet

the 5 freedoms (Brambelle)

• onzin!! dat -ve emoties/stress/angst het welzijn in geding brengen

  • to an extent heeft dier -ve ervaringen nodig, gaat zich anders vervelen → komt welzijn ook in geding

  • pijn/angst ervaring van essentieel voor overleving, anders binnen de kortste keren dood/opgegeten

• de 5 vrijheden zeggen niks over +ve ervaringen! ← ook erg belangrijk voor welzijn van dier

  • zonder +ve ervaringen kan dier alsnog ongelukkig zijn

concept dierenwelzijn

• belastingen door externe/interne factoren bepalen aanpassingsvermogen van individu → dus een dynamisch proces!

  • bent niet altijd gelukkig, niet altijd depressief!

  • vrijheid is dus als dier normaal zn soort-specifiek gedrag kan vertonen & zich aan kan passen aan changing leefomstandigheden

• welzijn = dier in staat (+ heeft mogelijkheid) om op passende wijze zich aan te passen aan levensomstandigheden (zonder over grenzen v aanpassingsvermogen te gaan) en daarmee toestand bereiken die het als +ve ervaart

• als dier de grenzen v zn aanpassingsvermogen nadert kan welzijn in geding komen

  • aanpassingsvermogen overschreden → (pathologische) toestand, gekenmerkt door gedragingen zonder adaptieve waarde

  • adaptieve capaciteit kan beinvloed worden door:

    • gezondheid

    • huisvesting + management

    • eigenschappen vh dier (behoefte v soort/individu/age/sex)

welzijn meten

hoe kunnen we welzijn meten?

• aanpassingsvermogen

  • bv angst: dier in nieuwe omgeving - kijken op het zich gaat aanpassen en minder angst vertoond

  • sommige dieren kunnen zich niet aanpassen (non-adaptief) → ook t geval bij mensen met chronische stress

• emoties

  • emotionele staat - judgement bias

  • -ve interpretatie ← -ve staat, +ve interpretatie ← +ve staat

rol dierenarts bij dierenwelzijn

• gezondheid

  • afwezigheid pathologische condities

  • aanwezigheid positieve indicatoren

• gedrag

  • afwezigheid pathologische condities

  • aanwezigheid positieve indicatoren

  • (flexibiliteit in gedrag, +ve anticipatie, speelgedrag)

• → moet gemeten worden over de tijd!!

behoefte

• normaal/natuurlijk gedrag

  • moeilijk te definiëren

  • afhankelijk van context → dynamisch

  • afwezigheid v gedragspatronen net zo belangrijk als aanwezigheid!

• check voor biologische functie/adaptatieve waarde

• vermijd antropomorfisme! (= denken dat dier meemaakt als mens)

• preferentie test → wat is de voorkeur vh dier

moeten we altijd aan behoefte van dieren voldoen?

• nee, als je altijd eten geeft aan dieren dier altijd willen eten → veel te dik

powerpoint

perspectieven omtrent dierenwelzijn

concept dierenwelzijn

• niet een puur wetenschappelijk concept!

  • wij kunnen niet altijd zien/voelen/begrijpen hoe een dier zich voelt

dynamica

• er is een continuum tussen +ve & -ve welzijnstoestanden

• welzijn alleen te beoordelen door herhaalde metingen

aantasting van welzijn

= wanneer de grens van het aanpassingsvermogen wordt overschreden

• grens vh aanpassingsvermogen is dynamisch

  • door bv hormonale veranderingen of hierarchische positie in groep

eerste concept van dierenwelzijn: welzijn is afwezigheid van aangetast welzijn

• 5 vrijheden → vrijheid tot:

  • dorst &h honer

  • ongemak

  • pijn, verwondingen & ziekte

  • angst & stress

  • normaal gedrag vertonen

• WRONG

• afwezigheid van -ve emoties is niet goed welzijn

het dynamische concept dierenwelzijn

• dier ervaart wss goed welzijn wanneer het kan aanpassen aan sociale & fysieke omgeving zonder over grenzen v zn aanpassingsvermogen te gaan

  • bij succesvolle aanpassing kan dier toestand bereiken die het als positief ervaart

• +ve welzijnstoestand: dier geestelijk&lichamelijk in staat + mogelijkheid om op passende wijze te reageren op begerenswaardige en ongewenste interne & externe prikkels/gebeurtenissen/omstandigheden

• passende reacties = elementen vh normale gedragsrepertoire

  • stellen het dier in staat zich aan te passen aan eisen vd omgevingsomstandiheden & toestand te bereiken die +ve ervaart

    • goede fysieke + mentale gezondheid zijn voorwaardes voor welzijn

dierenwelzijn beoordelen

• goede fysieke + mentale gezondheid zijn voorwaardes voor welzijn

• welzijn: dieren moeten in staat zijn & mogelijkheid & vermogen hebben om met -ve/+ve gebeurtenissen om te gaan - zich aan te passen

  • in staat zijn/vermogen = aangeleerd/genetisch bepaalt

  • mogelijkheid = bv aangepaste huisvesting

  • laten huisvesting & management dit toe?

• passende reacties = elementen vh normale gedragsrepertoire → stellen het dier in staat zich aan te passen aan eisen vd omgevingsomstandiheden & toestand te bereiken die +ve ervaart

  • gedrag = meest belangrijke uitleesparameter voor adaptieve capaciteit & emoties

• “Een dier moet in staat zijn op passende wijze reageren op sporadische op aanhoudende prikkels/gebeurtenissen/omstandigheden”

  • adaptatie = proces

  • herhaalde blootstelling aan dezelfde omgeving over time

• behoeftes van dieren

  • gedrag in natuurlijke omgeving

  • preferentie test

• behoeftes hangen van vele factoren af:

  • genetische achtergrond, geslacht, leeftijd, etc

tekst

het concept welzijn

eerste concept

dynamische concept - dgk positie

beoordeling van welzijn

dgk bevordert dierenwelzijn