AW HC10: integratie - welzijn & gezondheid

samenvatting

• heterogeniteit past niet in gezondheidsconcept → dieren worden in homogene groepen sorteert want “ziet er gezond uit!“

• is een compleet misverstand want wij zijn “geprogrameerd”:

  • boer kan niet stoppen sorteren bc heeft nodig als referentie

  • vet screent voor heterogeniteit voor vroege tekenen ziekte

  • finisher vraagt homogeniteit bc wil productie voorspellen

  • gehuisvest in boerderijen gemaakt voor logistieke. werkzaamheden → faciliteert het sorteren

• effecten van sorteren op homogeniteit:

  • contactstructuren zijn veel intensiever

  • incr onwelzijn door herhaalde rangordegevechten

  • infectieuze biggen worden gecombineerd met gevoelige biggen

• gedrag & welzijn → ken je diersoort! bc

  • gedrag bij ziekte soms nauwelijks zichtbaar als afwijkend

  • zijn nauwelijks parameters om gezondheid te meten

  • enorme verschillen tussen species in ziektegedrag expressie

tekst

1. klinische diagnostiek = het uitlezen van adaptatie

• LO belangrijkste vaardigheid praktiserend dierenarts

• verschillen tussen individueel vs koppeldier

  • in koppel dieren is er heterogeniteit

  • interactie tussen individuen in koppel

  • sommige ziekte effecten alleen te zien in koppel bv op hoop liggen/dood fractie

• voor bedrijfsonderzoek belangrijk dat doel vd inspectie duidelijk is:

  • if sprake van ziekte: doel v inspectie om ziekte dieren te vinden (evt voor verder onderzoek)

  • if vaststellen afwezigheid ziekte: voor verplichte regelingen. voor gezondheidsinspectie → uitspraak absence besmettelijke ziekte symptoms

2. klinische inspectie is meer dan de blik over de dieren heen laten gaan

• klinisch onderzoek

  • anamnese

  • 1) algemene indruk (individuele dieren)

  • 2) heterogeniteit - vaak beperkte waarde door sorteergedrag veehouder

  • 3) interactie tussen koppelgenoten

  • 4) groepskenmerken

  • 5) groepsgegevens

• zieke dieren makkelijker te identificeren if groter verschil met norm vd groep

• waarneming gewichtsverschillen volgt wet van Weber-Fechner - log observable

  • als absolute gewichtsverschillen tussen dieren niet toenemen, lijken dieren naar elkaar toe te groeien

  • wss oorzaak veehouder neiging dieren in same gewichtgroep te sorteren

3.van klinische inspectie tot probleemdefinitie

• if doel is identificatie ziekte → samenhangende klinische symptoms vormen karakteristieke verschijnselen vh probleem

  • karakteristieke verschijnselen = inclusiecriteria representatieve dieren

  • based on inclusiecriteria select dieren → klinisch onderzoek

• resultaten klinisch onderzoek samengevat tot → probleemdefinitie

4.heterogeniteit

• besmettelijke ziekte → niet alle dieren zijn ziek

• ziektedynamiek in pop te beoordelen door ontwikkeling clin symp bij zieke dieren

  • uitleesparameters hiervoor sensitiever → snelle opsporing (& vals -ve)

• in anamnese krijg je meestal al IHOSKA’s + interpretatie hiervan

  • →valkuil voor vet, vooral if veehouder combines symptoms uit dif afdelingen in 1 ziektebeeld → jouw waarneming dus essentieel!

• heterogeniteit in grootte → speelt al weken dus mss uiting v chronische aandoe

  • onderzoek chro zieke dieren meestal geen relevante oorzaak voor koppel

  • info water/voedsel opname altijd afhankelijk v veehouder

• varkenshouder drang tot uniformeren → vertroebelt beeld v hetero in koppel

5.interactie tussen varkens in de groep

• niet alleen sociale interactie maar ook pathogeen uitwisseling

  • → afweging belang tussen sociale interactie vs patho transmissie

• niet elke infectie geeft bij elk dier ziekte → infectieuze dieren identificeren based on clin symp meestal niet mogelijk

6.groepskenmerken

• natuurlijk gedrag op bedrijf moet wel als natuurlijk herkend worden

• welzijnsstallen: grotere groepen → incr risico infectieziekten

7.monitoren is iets anders dan afvinken

• na wkn afdeling nieuwe dieren → populatie heel dynamisch

• klinische inspectie bedrijf = cross sectional beeld (volgt age cat) (niet longitudinal!)

  • explanation prevalence between groups usually toeval →

  • instead analyze werkwijze op bedrijf + evt verbeteren

8.bedrijfsbezoeken in het kader van bedrijfsbegeleiding

• Wet Dieren: integraal wet. kader w regels ter bescherming (on)gehouden dieren

• komend decenium zal zich kenmerken door “license to produce“

  • maatschappelijk verantwoord ondernemen → krijg licentie

  • must meet maatschappelijke eisen voor welzijn + kwaliteitprotocollen

9.ken uw dier

• kennis van dier’s gedrag + omgevingseisen onmisbaar voor omgeving + welzijn inschatten

• prey dieren neiging minder erg voor te doen → pijnuiting lastig waarnemen

  • → bij sectie vaak ergere aandoening dan waargenomen in KO

  • primair leiden soms niet eens waargenomen

• weinig cursusaanbod pig fysio/adaptatie voor veehouders/dierverzorgers

  • geen verplichte opleiding verzorgers → skills ontbreken soms

• dierenarts opgeleid voor LO + diagnose stellen + therapie - nu steeds meer een sturende rol in ziektepreventie + dierenwelzijn bevorderen

  • geven tijdens bezoek veehouder veel adviezen

    • herhaling adviezen helpt

    • zonder consequente controle op opvolgen advies → geen zin om adviezen te geven

10.wie is de baas?

• bedrijf eigenaar is baas op het bedrijf - vet ingehuurd voor kennis

  • if eigenaar ook uitvoerder - coaching soms lastig

• 2 typen veehoudders

  • hoeders: competenties passen bij incr diergezondheid&welzijn

  • bouwers: zien dierlijke productie als bouwproces dat op elk gewenst moment aanpasbaar is

    • diergezondheid uit potje spreekt ze niet aan

    • dierwelzijn gemarkeerd door wettelijk kader

• grote bedrijven → meerdere werkers → competenties hoeven niet in 1 persoon verenigd te zijn

  • pro: dif medewerkers have dif functies →specialisatie + protocollering + kwaliteitsverbetering vh productieproces

  • con: voeren alleen taken uit, lastig te begeleiden&verbeteren ← bc alle problemen worden teruggelegd bij opdrachtgever

    • eigenaar op zoek naar robuuste oplossingen door human factor uit te schakelen → dcr welzijn

• kan alleen mensen coachen die taakvolwassen zijn & tijdig terug rapporteren als zaken niet lopen zoals gewenst