Eco Verdienen en uitgeven

aanbodkant van de economie

(\= structurele kant van de economie) Alles wat te maken heeft met het produceren van goederen en diensten.

afschrijvingen

De bedragen die elk jaar opzij worden gezet om vaste kapitaalgoederen op het einde van de economische levensduur te kunnen vervangen door nieuwe kapitaalgoederen. De afschrijvingen zijn gelijk aan de vervangingsinvesteringen.

anticyclisch conjunctuurbeleid

Beleid van de overheid dat tegen de conjunctuurgolf ingaat om zo de conjunctuurschommelingen te dempen.

arbeidsinkomensquote

(\= aiq \= AIQ) Deel van het binnenlands inkomen dat naar arbeid gaat.

arbeidsintensief

Bij het productieproces wordt relatief veel arbeid ingezet (in relatie tot kapitaal).

arbeidsintensiever

Het productieproces gaat meer arbeid gebruiken ten opzichte van kapitaal.

arbeidsproductiviteit

De productie per persoon per tijdseenheid (bijvoorbeeld per uur of per arbeidsjaar).

automatiseren

De bediening van machines wordt overgenomen door computers.

bedrijfskolom

Bestaat uit alle bedrijven waarin de opeenvolgende productiestadia worden doorlopen van oerproduct tot eindproduct (boer.........bakkerswinkel).

bedrijfstak

(\= branche) Alle bedrijven die eenzelfde soort productie verzorgen

bestedingen

Aankopen van goederen en diensten door consumenten (consumptie), door bedrijven (investeringen), door de overheid (overheidsbestedingen) en door het buitenland (export).

bezettingsgraad

De mate waarin de productiecapaciteit van een land of van een onderneming wordt benut.

bruto binnenlands inkomen

De optelsom van alle inkomens in een land plus de afschrijvingen.

bruto binnenlands inkomen

De optelsom van alle inkomens in een land plus de afschrijvingen. Het bruto binnenlands inkomen is gelijk aan het bruto binnenlands product.

bruto binnenlands product (bbp)

De toegevoegde waarde van alle bedrijven en de overheid bij elkaar opgeteld.

bruto binnenlands product (bbp)

De toegevoegde waarde van alle bedrijven en de overheid bij elkaar opgeteld.

bruto binnenlands product (bbp) per inwoner

Bruto binnenlands product gedeeld door het aantal inwoners.

bruto investeringen

Som van alle investeringen in kapitaalgoederen. De bruto investeringen zijn gelijk aan de uitbreidingsinvesteringen plus de investeringen in voorraden plus de vervangingsinvesteringen.

categoriale inkomensverdeling

De verdeling van het inkomen over de verschillende productiefactoren.

conjuncturele werkloosheid

Werkloosheid die een gevolg is van het tekort schieten van de bestedingen ten opzichte van de productiecapaciteit, waardoor de vraag naar arbeid kleiner is dan het aanbod van arbeid.

conjunctuur

de golvende beweging in de tijd van de productie, veroorzaakt doordat de bestedingen afwisselend hoger en lager zijn dan de trendmatige beweging van de productiecapaciteit.

conjunctuurindicatoren

Aanwijzingen die iets zeggen over het verwachte conjunctuurverloop.

conjunctuurschommeling

Schommelingen in de productie als gevolg van veranderingen in de bestedingen aan goederen en diensten.

consumentenvertrouwen

Geeft informatie over de verwachtingen van consumenten over de ontwikkeling van de economie.

convergentie

Het verschijnsel dat landen economisch naar elkaar toe groeien. Het verkleinen van de welvaartsverschillen.

de centrale bank (ECB)

bank van banken

depressie

(\= krimp) Negatieve economische groei.

divergentie

Het verschijnsel dat landen economisch uit elkaar groeien. De verschillen tussen de landen op het gebied van inflatie, loonkosten, overheidstekort en overheidsschuld worden groter.

duurzame ontwikkeling

Een ontwikkeling van de economie die voorziet in de behoeften van de huidige generatie zonder de welvaart van toekomstige generaties aan te tasten.

economische groei

De stijging van het reëel bruto binnenlands product.

economische krimp

Ook wel: krimp. Een daling van (het volume van) de productie.

economische kringloop

Een schematische weergave van de goederenstromen en geldstromen in een land.

enge welvaartsbegrip

Welvaartsbegrip waarbij uitsluitend wordt gekeken naar het bbp.

extern effect

Een gevolg van productie en/of consumptie voor de welvaart van anderen die niet in de prijs van het product is doorberekend.

formele circuit/economie

Het circuit waarin de geregistreerde productie plaatsvindt.

formele economie

(\= formele circuit) Het circuit waarin de geregistreerde productie plaatsvindt. Gedeelte van de economie waar de ruiltransacties worden geregistreerd (witte circuit), verder op te delen in de marktsector en de quartaire sector (niet commercieel).

geaggregeerd aanbod

De totale hoeveelheid goederen en diensten die bedrijven in een jaar willen produceren en verkopen.

geaggregeerde aanbodcurve

Het grafisch verband tussen het prijspeil en de aangeboden (geproduceerde) hoeveelheid goederen en diensten.

geaggregeerde vraag

De totale hoeveelheid goederen en diensten die consumenten, producenten, overheid en het buitenland willen kopen.

geaggregeerde vraagcurve

(\= geaggregeerde vraaglijn) Het grafisch verband tussen het prijspeil en de gevraagde hoeveelheid goederen en diensten.

geaggregeerde vraaglijn

(\= geaggregeerde vraagcurve) Het grafisch verband tussen het prijspeil en de gevraagde hoeveelheid goederen en diensten.

geldkringloop

Een schematische weergave van de geldstromen in een land.

geldstroom

De hoeveelheid geld die door de economie stroomt.

goederenstroom

De waarde van de hoeveelheid goederen die in een economie verhandeld worden.

groen bbp

Welvaartsbegrip waarbij naast het bbp ook rekening wordt gehouden met het milieu.

het monetair beleid

beleid waarmee de centrale bank door gebruikmaking va haar instrumenten haar doel tracht te bereiken

hoogconjunctuur

Periode waarin de bestedingen en productie relatief snel groeien.

Human Development Index

Welvaartsbegrip waarbij naast het bbp ook rekening wordt gehouden met het opleidingsniveau van de bevolking en met de gezondheidszorg.

indexcijfer nominaal inkomen (NIC)

De maatstaf om de ontwikkeling van het nominaal inkomen makkelijk in de tijd te kunnen vergelijken.

indexcijfer reëel inkomen (RIC)

(\= RIC) De maatstaf om de ontwikkeling van het reëel inkomen makkelijk in de tijd te kunnen vergelijken. Zie voor formule de uitgebreide omschrijving.

informele circuit

(\= informele economie) Het circuit waarin de niet-geregistreerde productie plaatsvindt (vrijwilligerswerk, onbetaald huishoudelijk werk, zwart werk).

informele economie

(\= informele circuit) Het circuit waarin de niet-geregistreerde productie plaatsvindt (vrijwilligerswerk, onbetaald huishoudelijk werk, zwart werk). Gedeelte van de economie dat niet is geregistreerd, ofwel omdat er geen geld aan te pas komt (grijze circuit), ofwel omdat de geldstromen worden verzwegen voor de belastingdienst (zwarte circuit).

ingebouwde stabilisatoren

Mechanismen waardoor conjunctuurschommelingen automatisch worden afgezwakt, bijvoorbeeld sociale uitkeringen en progressieve belastingen.

inkomensratio

Het inkomen per hoofd in verschillende landen vergeleken met het inkomen per hoofd in één bepaald land (bijvoorbeeld Nederland). Inkomensratio \= inkomen per hoofd land X / inkomen per hoofd Nederland.

innovatie

Vernieuwing van producten en/of productieprocessen.

investeringen

som van alle investeringen in kapitaalgoederen

investeringen in voorraden

Niet verkochte goederen bij bedrijven.

kapitaal

De productiefactor kapitaal omvat de fabrieken, machines, gereedschappen, grondstoffen en voorraden eindproduct die bij de productie worden ingezet. Men onderscheidt reëel kapitaal (\= kapitaalgoederen) en geldkapitaal (\= vermogen).

kapitaalgoederen

Goederen van een onderneming waarmee geproduceerd wordt om een inkomen te verkrijgen.

kapitaalintensiever

Het productieproces gaat meer kapitaal gebruiken ten opzichte van arbeid.

koopkracht van het inkomen

de hoeveelheid goederen en diensten die je met je inkomen kunt kopen

krappe arbeidsmarkt

De vraag naar arbeid is groter dan het aanbod van arbeid.

krimp van de economie

Afname van het nationaal inkomen (is gelijk aan nationaal product).

kwaliteit van de beroepsbevolking

Wordt bepaald door zaken als: de opleidingsgraad, de mentaliteit en de efficiëntie van de organisatie en wordt vaak gemeten door te kijken naar de arbeidsproductiviteit.

laagconjunctuur

Periode waarin de bestedingen en productie relatief langzaam groeien of afnemen.

loonquote

Het deel van het binnenlands inkomen dat naar de werknemers gaat.

loonstarheid

(\= loonrigiditeit) De lonen zijn niet flexibel, kunnen niet veranderd worden en blijven op hetzelfde niveau.

maatschappelijk geldhoeveelheid

De hoeveelheid geld in handen van het publiek.

maatschappelijke geldhoeveelheid

De hoeveelheid geld in handen van het publiek.

macroniveau

Het niveau van een land

mechaniseren

Arbeiders worden vervangen door machines waardoor de arbeidsproductiviteit stijgt.

menselijk kapitaal

(\= human capital) De kennis en vaardigheden die werknemers bezitten en waarover een bedrijf kan beschikken.

microniveau

Het niveau van één werknemer of één bedrijf.

middelen

Zaken die je nodig hebt om een doel te bereiken, zoals geld, producten en tijd.

netto binnenlands inkomen

De optelsom van alle inkomens in een land. Het netto binnenlands inkomen is gelijk aan het netto binnenlands product.

netto binnenlands product

De totale productie van kapitaalgoederen minus de vervangingsinvesteringen (netto investeringen) en consumptiegoederen in een land.

netto investeringen

De uitbreidingsinvesteringen en de investeringen in voorraden.

neutraliteit van het geld

Op de lange termijn heeft het geld (M) geen invloed heeft op de groei van de reële productie (Y), dit komt omdat op de lange termijn de groei van de productie bepaald wordt door de groei van de productiecapaciteit (door de groei van de productiefactoren).

nominaal inkomen

Het bedrag dat je in euro's verdient. Het inkomen gemeten in geld.

omloopsnelheid van het geld

Het aantal keer dat het geld van hand tot hand gaat in een periode.

onderbesteding

De totale bestedingen zijn kleiner dan de (normale bezetting van de) productiecapaciteit.

ondernemerschap

De kennis, het inzicht en het risico durven nemen om een onderneming te starten en te runnen. Een productiefactor die beloond wordt voor het dragen van de economische risico's die ontstaan door het combineren van de andere productiefactoren (arbeid, natuur, kapitaal).

overbesteding

De totale bestedingen zijn groter dan de (normale bezetting van de) productiecapaciteit.

overdrachtsinkomen

Dat deel van het inkomen dat mensen krijgen zonder deelname aan het productieproces.

overheidsbestedingen

De overheidsconsumptie plus de overheids-investeringen.

overheidsconsumptie

De overheid schaft van goederen en diensten aan voor direct gebruik plus de betaalde ambtenarensalarissen.

overheidsinvesteringen

De overheid schaft kapitaalgoederen aan

overige inkomensquote

Deel van het binnenlands inkomen dat naar de overige productiefactoren (kapitaal en ondernemerschap) gaat.

prijsindexcijfer (PIC)

Maatstaf voor inflatie. Het PIC geeft aan hoeveel procent de kosten van levensonderhoud in een jaar hoger zijn dan in het basisjaar.

prijspeil

De hoogte van de prijzen. Hoe duur iets is.

prijsrigiditeit

(\= prijsstarheid) De prijzen kunnen op de korte termijn door bijvoorbeeld loonstarheid niet gewijzigd worden.

prijsstarheid

(\= prijsrigiditeit) Verschijnsel dat de marktprijzen van goederen en diensten zich pas na langere tijd aanpassen aan een verandering in de verhouding tussen vraag en aanbod. De prijzen zijn niet flexibel. De prijzen kunnen op de korte termijn door bijvoorbeeld loonstarheid niet gewijzigd worden.

primair inkomen

Het inkomen dat verdiend wordt in het productieproces.

procyclisch conjunctuurbeleid

Beleid van de overheid dat de conjunctuurgolf versterkt

productiecapaciteit

De hoeveelheid goederen die een land of een bedrijf maximaal kan produceren in een periode (meestal een jaar).

productiefactoren

De middelen waarmee wordt geproduceerd

productiewaarde

(\= toegevoegde waarde) De waarde die de producent heeft toegevoegd aan ingekochte producten. Toegevoegde waarde \= productiewaarde \= omzet - inkoopwaarde grondstoffen en hulpstoffen \= loon + huur + pacht + rente + winst.

recessie

afnemende economische groei beneden de trendmatige groei.

reëel inkomen

(\= koopkracht) De hoeveelheid goederen die je met je inkomen kunt kopen.

reële kringloop

Een schematische weergave van de goederen- en dienstenstromen in een land.