Gedrag definities 3e - 4e - 5e jaar

adolescentie

De fase van persoonlijke ontwikkeling van kind naar volwassenheid

anti-autoritaire opvoeding

opvoeding die gekant is tegen iedere vorm van gezag

antropologie

de studie van de overeenkomsten en verschillen tussen mensengroepen

attributie

oorzaken van het gedrag toeschrijven aan de omgeving (extern) of de persoon zelf (intern)

autoritair

gebaseerd op of het gebruik makend van macht

babyboomers

generatie tussen 1945 en 1960 waar een zogenaamde babyboom gebeurde ; een grote toename in het aantal geboortes

bevolkingspiramide

een grafische voorstelling (in piramide vorm) van de samenstelling (opbouw) van de bevolking naar geslacht en leeftijd

Cognitieve ontwikkeling

verstandelijke ontwikkeling

cortex

hersenschors ; buitenste deel van de hersenen

co-ouderschap

gezamenlijke opvoeding van de kinderen door gescheiden ouders

deliquent

een misdadiger

deviant

afwijkend gedrag

etiket

iemand een bepaalde kwalificatie geven, hem indelen in een bepaalde categorie, hem een label geven

Extramurale of ambulante zorg

hulpverlening voor mensen die thuis wonen.

fysieke volwassenheid

de volgroeiheid van een persoon wat betreft de lichaamsbouw en de ontwikkeling van de lichamelijke functies

grootmotoriek

de grove lichaamsbewegingen

hechting

Is de emotionele en wederkerige band die ontstaat tussen verzorger en baby. De gehechtheid begint vlak na de geboorte en heeft zich voltooid rond de 30 maanden

hechtingsstoornis

Psychische aandoening ten gevolge van het ontbreken van een veilige hechting als baby of peuter

hypothalamus

onderdeel van de hersenen dat onder meer de werking van de hormonen regelt

intramurale of residentiële zorg

Zorg waarbij de persoon wordt opgenomen in een voorziening

JAC

Jongeren Advies Centrum (=ambulante hulpverleningsdienst voor jongeren)

jeugddelinquentie

afwijkend gedrag waarbij een jongere een bepaalde gedragsnorm overtreedt die in de strafwet is vastgelegd

Kleinmotoriek

De handbewegingen

Lichamelijke ontwikkeling

verandering in de lichaamsbouw en de sensomotorische ontwikkeling

maatschappelijk kwetsbare jongeren

jongeren die in hun proces van volwassenwording geen gelijke kansen hebben gekregen om zich te ontwikkelen tot volwaardige deelnemers aan de samenleving

maatschappelijke volwassenheid

zelfstandig en onder eigen verantwoordelijkheid een plaats innemen in de maatschappij

mantelzorg

aanvullende, niet-beroepsmatige hulpverlening aan bejaarden, zieken en andere hulpbehoevenden, vaak door eigen familie

menopauze

definitief ophouden van de maandstonden

Midlifecrisis

periode rond het veertigste levensjaar waarin men twijfelt aan datgene wat men doet of bereikt heeft

morele ontwikkeling

leren op het vlak van waarden: wat is goed, wat is kwaad

oestrogeen

hormoon dat zorgt voor de primaire en secundaire geslachtskenmerken bij meisjes

Persoonlijke volwassenheid

het bereiken van een niveau van functioneren dat aangepast is aan de leeftijd

prefrontale cortex

Voorste deel van de hersenen, verantwoordelijk voor intelligent en doelgericht gedrag, controleert ons gedrag.

primair verouderen

De graduele achteruitgang van het lichaam (normale verouderingsproces)

Primaire geslachtskenmerken

de organen die rechtstreeks verbonden zijn met de voortplanting

psychische ontwikkeling

de cognitieve ontwikkeling en de dynamisch-affectieve (gevoelens en innerlijke drijfkracht) ontwikkeling

psychologie

de wetenschap die het innerlijke (gedachten, gevoelens en motivatie) en het gedrag van de mens bestudeert

puberteit

De lichamelijke volwassenwording

Secundaire veroudering

fysiologische veranderingen ten gevolge van ziekte, onbruik of misbruik van het weefsel gecorreleerd met de chronologische leeftijd

secundaire geslachtskenmerken

karakteristieke uiterlijk van een man of vrouw

self-fulfilling prophecy

een veronderstelling die zichzelf waarmaakt.

Semimurale of semiresidentiële zorg

Zorg waarbij de persoon niet is opgenomen, maar wel een groot deel van de tijd in een voorziening doorbrengt bv. dagcentrum

sociale controle

Het verschijnsel dat het gedrag van de mens beïnvloedt doordat men weet dat andere op hen letten

sociale druk

invloed van de omgeving op het individu

sociale ontwikkeling

leren omgaan met anderen

sociologie

studie van de mens als sociaal wezen, als lid van en in relatie tot en bepaalde groep. Ook de samenleving zelf is een voorwerp tot de studie

testosteron

hormoon dat zorgt voor de primaire en secundaire geslachtskenmerken bij jongens

thuiszorg

Professionele hulp bij hulpbehoevende thuis, waarbij de hulpverlener bv. een deel van het huishouden overnemen

vicieuze cirkel

noodlottige kringloop van oorzaak en gevolg

Actief luisteren

de ontvanger probeert te achterhalen wat de zender voelt of wat zijn boodschap betekent, daarna zegt hij in zijn eigen woorden wat hij heeft begrepen en geeft zo aan de zender de gelegenheid om dit te bevestigen/verifiëren

assertief

op zo een manier voor jezelf opkomen en uiting geven aan je gevoelens, verlangens en meningen dat de ander duidelijk weet wat je bedoelt en dat de relatie of communicatie toch op een bevredigende manier kan blijven duren

categoriseren

het indelen van mensen in vakjes; het zien van de andere mensen als anonieme leden van een groep met allemaal dezelde eigenschappen

complementaire

ze vullen elkaar aan

Deficiëntiebehoeften

Behoeften die voortkomen uit een tekort

Dispositionele attributie

het gedrag vanuit het karakter proberen te verklaren?

evasief gedrag

de situatie ontwijken, uitvluchten zoeken om niet te moeten communiceren

Extern rollenconflict

de rolverwachtingen die verbonden zijn aan verschillende sociale posities worden als tegenstrijdig ervaren

intern rollenconflict

de rolverwachtingen die verbonden zijn aan dezelfde sociale posities worden als tegenstrijdig ervaren

meervoudig gedetermineerd

bepaald door meerdere factoren

mentaal gedrag

processen zoals herinneringen, fantasieën, gedachten

Organigram/organogram

schematische voorstelling van de sociale posities en hun onderlinge relaties van een organisatie

organisatie

een groep die speciaal is opgericht voor het realiseren van bepaalde doelstellingen

positie

de plaats die je inneemt in het maatschappelijk systeem, in een netwerk van sociale relaties

positieset

het geheel van sociale posities die iemand bekleedt.

postietoewijzing

het "verkrijgen" van een positie op basis van een kenmerk waar men geen vat op heeft

positieverwerving

het "verkrijgen" van een positie op basis van eigen inspanning; hard werken of studeren

primaire socialisatie

Het aanleren van algemene gedragingen die eigen zijn aan een bepaalde cultuur.

reactieve hechtingsstoornis/affectief verwaarlozingsyndroom

het is een sterk verstoorde en niet aan de ontwikkeling aangepaste sociale relatievorm. Deze personen kunnen zich niet op een gepaste manier emotioneel binden. Het ontstaat door ene gebrek aan hechting in de eerste levensjaren van zijn/haar leven. Er zijn vaak sporen van een vroegkinderlijke verwaarlozing

rol

het verwachte gedrag dat aan een positie vasthangt

S-O-R schema

schema dat het gedrag voorstelt als een proces van stimulus - organisme - reactie

secundaire socialisatie

het voorbereiden van de mens op het bekleden van specifieke sociale posities en op het invullen an de rollen die daarmee verbonden zijn

situationele attributie

gedrag vanuit omstandigheden/omgeving proberen te verklaren

sociaal aanzien

de waardering die de leden van een sl hebben voor de manier waarop de positiebekleder zijn sociale positie waarmaakt

sociale status

de waardering die de leden van de sl hebben voor een bepaalde sociale positie

socialisatie

proces waarbij het individu de waarden, normen, kennis, gewoonten en vaardigheden van zijn omgeving overneemt; het proces van inwijding in de cultuur an de groep waarin men leeft

statussymbolen

de uiterlijke tekens van de sociale status van een persoon

stereotype

een geheel van phkenmerken die worden toegeschreven aan alle leden van een groep, zonder onderscheid te maken tussen de individuen die tot die groep behoren

vergrijzing

ouder worden van de bevolking

verzuiling

indeling van de samenleving op basis van verschillende ideologiën, van verschillende opvattingen over mens/wereld/maatschappij

acculturatie

Het aanleren en verwerven van andere cultuurelementen daaruit, dan die van de eigen groep wanneer groepen met elkaar in contact komen. Vb.: het dragen van westerse maatpakken in China

behaviorisme

is een theorie waarbij gedrag verklaard wordt vanuit leerprocessen, nl. vanuit klassieke of operante conditionering

Cerebellum

Kleine hersenen. Staat in voor balans, lichaamsbeweging.

client-centered therapy (cliëntgerichte therapie)

door carl rogers ontwikkelde therapie, waarbij de therapeut geen richting geeft aan de cliënt (= non-directief). Hij interpreteert of adviseert ook niet, tenzij ter aanmoediging of verheldering. Hij moet alleen een niet-beoordeende, accepterende atmosfeer scheppen. De theorie is immers dat de cliënt het beste zijn eigen problemen kent en ze het best kan hanteren.

Cognitieve dissonantie

De onaangename spanning die iemand ervaart bij tegenstrijdige overtuigingen, ideeën of opvattingen of bij handelen in strijd met de eigen overtuiging. De cognitieve-dissonantietheorie van Leon Festinger is hierop gebasseerd.

Cognitieve psychologie

is de tak van de psychologie die zich met cognitie bezighoudt, dus met processen als begrip, kennis, herinneringen en geheugen, probleem-oplossen en informatieverwerking

Conformiteit

is een verandering in het gedrag te wijten aan echte of ingebeelde invloed van anderen

Deviant gedrag

gedrag dat de normatieve regels van een groep of maatschappij overtreedt

empirische benadering (v/d wetenschap)

heeft een wetenschappelijk basis: de onderzoeker toetst zijn voorspellingen in de empirie, door vb. een experiment op te zetten. Vb. cognitieve-dissonantietheorie

enculturatie

is het overnemen van cultuurelementen in een maatschappij door mensen die er geboren zijn

ervaringsgerichte benadering (v/d wetenschap)

heeft in feite geen wetenschappelijke basis: men koppelt theorie aan persoonlijke ervaring. O.a. Freud en Rogers werkten zo

Genderdysforie of genderidentiteitsstoornis

het voortdurend psychisch lijden en zich niet op zijn gemak voelen met de eigen sekse. Het gevoel geboren te zijn in een lichaam van de verkeerde sekse

Geslachtsrolsocialisatie

hierbij worden jongens en meisjes vanaf de geboorte anders gesocialiseerd en respectievelijk een instrumentele en sociaal-emotionele rol aangeleerd

hippocampus

deel v/h limbisch systeem. Belangrijk voor opslag van langdurige herinneringen en instandhouden van bestaande herinneringen. Wordt als eerste aangetast bij Alzheimer

identiteit

vooral het resultaat van keuzes die we maken op basis van onze ideeën over en onze betrokkenheid bij groepen (bv. leeftijdsgenoten, land, geslachtsgenoten ...)

Informationele sociale invloed

hierbij conformeren mensen zich aan anderen omdat ze écht geloven dat die anderen gelijk hebben.

interseksualiteit

het lichaam vertoont het lichaam zowel mannelijke als vrouwelijke kenmerken

Klassieke conditionering

een vorm van leren waarbij een neutrale prikkel (de bel in het experiment van Pavlov) gekoppeld wordt aan een natuurlijke (= onvoorwaardelijke) prikkel (ruiken, zien van voedsel in het experiment van Pavlov). De neutrale prikkel wordt een voorwaardelijke prikkel. Hierbij zal de hond telkens beginnen te kwijlen wanneer hij de bel hoort.

Limbisch systeem

zoogdierenbrein; staat oa. in voor emotie, geheugen (hippocampus), motivatie en genot.

neurotransmitters

boodschappen in het brein: via chemische overdracht worden signalen aan een volgende zenuwcel doorgegeven. Vb van neurotransmitters: adrenaline, serotonine...

Normatieve sociale invloed

hierbij conformeren mensen zich aan anderen om niet uitgesloten te worden van lidmaatschap van de groep, om spot te vermijden. Dit kan zelfs gebeuren in ondubbelzinnige situaties als het Ash-experiment: hier was het telkens duidelijk welke lijnen overeenkwamen en toch gaven verschillende proefpersonen, onder normatieve sociale druk, het verkeerde antwoord.